توبه چه زمانی قبول می شود؟

[bOoOoOy]

توبه هنگام مرگ کسانی که به اعمال زشت تمام عمر اشتغال ورزند تا آنگاه که مشاهده مرگ نمایند و در آن ساعت پشیمان شوند و گویند اکنون توبه کردیم توبه چنین کسی پذیرفته نخواهد شد.(سوره نساء آیه ۱۸)مردی از امام رضا (علیه السلام) سوال کرد: چرا خداوند فرعون را غرق کرد با اینکه ایمان آورد و به توحید اعتراف کرد. فرمود: زیرا فرعون هنگام دیدن عذاب ایمان آورد و توبه و ایمان در آن لحظات مقبول خدا نیست. (بحارالانوار ،ج ۶، صفحه ۲۳) سوره نساء آیه ۲۲: «اعمال نیک انجام دهید پیش از آنکه مرگتان فرا برسد و بگویید: پروردگارا مرگ مرا کمی به تاخیر بینداز تا تدارک گذشته نمایم».

حضرت صادق (علیه السلام) فرمودند: منظور این آیه زمانی است که شخص محتضر ملک الموت را ملاقات می کند. پس رو به او کرده می گوید: یک روز مرا مهلت بده تا از گناهان خود توبه کنم و برای سفر آخرتم توشه ای تهیه کنم. پس ملک الموت گوید: روزهای عمرت به سر آمد. آن شخص گوید: یک ساعت مرا مهلت بده تا توبه کنم. می گوید: ساعتهای عمرت به سر آمد. پس باب توبه بر او بسته می شود و روح از بدنش خارج می شود با هزاران حسرت و ندامت بر عمر گذشته اش.


ساعتی که درهای توبه بسته می شوند

حضرت علی (علیه السلام) فرمود: ای مردم شما همچون مسافرانی هستید که در این دنیا فرمان کوچ داده شدید. پس به سوی قیامت بشتابید و پیش از آنکه مرگتان فرا رسد، آماده باشید زیرا ناگهان آرزوها قطع می شود و ساعت مرگ فرا می رسد و درِ توبه بسته می شود. (نهج البلاغه خطبه ۱۸۳) در جایی دیگر حضرت می فرمایند: شیطان انسان گناهکار را در آرزوی توبه نگاه می دارد تا آن را به تاخیر اندازد تا زمانی که مرگ او در حال غفلت فرا برسد. (نهج البلاغه خطبه ۶۶) در احادیث و روایات بسیاری از بزرگان و پیشوایان دینی درباره استغفار و توبه و آثار و فوائد آن سخن رفته است، اما این سوال مطرح می شود که چه توبه ای پذیرفته می شود؟

پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) در حدیثی می فرمایند: توبه کننده از گناه مانند کسی است که گناهی نکرده باشد (کنزالعمّال: ۱۰۱۷۴ منتخب میزان الحکمة: ۹۲).امیرالمومنین (علیه السلام) نیز فرمودند: توبه دل ها را پاک می کند و گناهان را می شوید (غرر الحکم: ۱۳۵۵ منتخب میزان الحکمة: ۹۲).آن حضرت همچنین می فرمایند: هر که باز آید، خدا به او بازگردد و به جوارح او و جای جای زمین دستور داده شود که آبروی او را حفظ کنند و عیب هایش را بپوشانند و گناهانی که فرشتگان حافظ اعمال برایش نوشته اند از یاد آنان برده شود (بحارالأنوار: ۶ / ۲۸ / ۳۲ منتخب میزان الحکمة: ۹۴).


هر توبه ای قبول می شود؟

اما روایات دیگری نیز وارد شده که آیا هر توبه ای قبول می گردد؟ امیرالمومنین (علیه السلام) در این باره فرمودند: به هر کس (توفیق) توبه داده شود، از قبول آن محروم نمی شود و به هر کس (توفیق) استغفار عطا گردد، از آمرزش محروم نمی ماند (بحارالأنوار: ۶۹ / ۴۱۰ / ۱۲۴ منتخب میزان الحکمة: ۹۲).پیامبر خدا (صلی الله علیه واله) نیز در این باره می فرمایند: هر کس، پیش از مشاهده (عذاب)، توبه کند خداوند توبه اش را می پذیرد (الکافی: ۲ / ۴۴۰ / ۲ منتخب میزان الحکمة: ۹۲).