تودشک

[Brooklyn Baby]

شهر تودشک یکی از شهرهای استان اصفهان واقع در مرکز جغرافیایی ایران است. شهر تودشک در شرق بخش کوهپایه شهرستان اصفهانقرار دارد.

شهرداری این شهر در سال ۱۳۸۰ خورشیدی تشکیل شد.

تودشک مطابق سرشماری سال 1390 جمعیتی برابر با 4229 نفر داشته است.

موقعیت جغرافیایی

شهرتودشک در بخش کوهپایه از شهرستان اصفهان ودر فاصله ۹۰ کیلومتری شرق مرکز استان قرار دارد. این شهر در سال ۱۳۸۰ از تلفیق نقاط تودشک، تودشکچوئیه، صادق آباد، رجان، مزرعه نو و مزرعه کهنه و دهکده‌های کوچک‌تر در منطقه (قندی، انگرود، انجیران و لاگزی) شکل پذیرفت. دو نقطه تودشک و تودشکچوئیه در امتداد محور ارتباطی اصفهان- نایین قرار دارد وسایر نقاط سکونتگاهی در جنوب محور ارتباطی با فاصله ۵۰۰ تا یک کیلومتر نسبت به همدیگر استقرار دارند. تودشک در سمت شرقی بخش کوهپایه قرار گرفته‌است از طرف شمال به شهرستان اردستان، از شرق به شهرستان نایینو استان یزد، از جنوب به بخش‌های جلگه و بن رود و به دهستان جبل بخش کوهپایه محدود می‌شود. این محدوده در عرض جغرافیایی ۳۲ درجه و ۲۳ دقیقه و ۳۲ درجه و ۴۹ دقیقه و طول جغرافیایی ۵۲ درجه و ۳۱ دقیقه تا ۵۲ درجه طول شرقی قرار گرفته‌است. ارتفاع از سطح دریا در سمت جنوبی ۱۰۸۰متر و در قسمت شمالی ۲۴۰۰ متر می‌باشد که با شیبی ملایم به سمت جنوب زاینده رود سرازیر می‌شود. مرکز دهستان شهر تودشک می‌باشد که در ۲۰ کیلومتری شهر کوهپایه در موقعیت ۳۲ درجه و ۴۲ دقیقه عرض شمالی و همچنين ۵۲ درجه و ۴۰ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویج در کنار جاده ترانزیت اصفهان، به پنج استان جنوب و جنوب شرقی کشور قرار دارد. بر این اساس بطور مستند می توان گفت از لحاظ موقعیت جغرافیایی شهر تودشک تقریباً در مرکزی‌ترین نقطه نقشه کشور ایران قرار گرفته است.

تاريخچه

نقاط تودشک و تودشکچويه ظاهراً از پيشينه تاريخي يکساني برخوردار مي‌باشند و به علت قرارگيري در کنار همديگر داري هماهنگي فرهنگ و آداب و رسوم مي‌باشند . لغت تودشک ، از کلمه تودشتک بوده به اين مفهوم که به لحاظ وجود ارتفاعات اطراف اين نقطه فضاي بازي جهت کشاورزي به وجود آمده و تقريباً نسبت به اطراف حالت دشت داشته‌است و به مرور زمان به تودشک تغيير نام يافته‌است تودشکچويه به معناي تودشک کوچک مي‌باشد. در خصوص وجه تسميه نقطه صادق آباد، باني و شکل دهنده آن داراي اهميت است و در زمينه نقاط مزرعه کهنه و نو شکل گيري تمدن و تقدم و تاخر آنها قابل توجه‌است و وجه تسميه رجان مشخص نيست. منشا پيدايش نقاط تودشک و تودشکچويه کاملاً مشخص نيست ولي سابقه نقاط مزبور بسيار طولاني است به نحوي که برخي اين سابقه را به زمان قبل از ميلاد نيز مي‌رسانند. اين پيشينه را با بررسي گويش و ساختار معماري منطقه و همچنين نوع کشاورزي و زندگي مردم اين منطقه بوضوح مشخص مي‌باشد. همچنين در اطراف اين منطقه مدارکي مبني بر ارتباط قوي مردم اين منطقه با کرمان، شيراز، نايين، يزد، زابل دارد.

همچنين بهاء الدين پدر خواجه شمس الدين محمد بن محمد حافظ شيرازي (حدود 727-792 هجري قمري)، شاعر و غزلسراي بزرگ قرن هشتم ايران و يکي از سخنوران نامي جهان تاجر و از اهالي تودشک يا تودشکچو بوده است. البته محل تولد حافظ شهر شيراز بوده است و در شيراز زندگي نموده و نيز وفات يافته‌است. پس از وفات پدر حافظ در سن هشت سالگي و دوران طفوليت به همراه مادرش به شيراز مهاجرت نمود و نزد خانواده مادري دوران کودکي را سپري کرد. بسياري حافظ شيرازي را بزرگ‌ترين شاعر ايراني تمام دورانها مي‌دانند. گفته شده که حافظ در تمام عمر در شيراز ماند و هرگز به سفر نرفت، تنها يک بار قصد کرد تا از زادگاه پدري خود ديدار نمايد که به هر حال اين سفر بدلايلي انجام نشد. بدنبال شکل گيري نقاط تودشک و تودشکچو مزارع صادق آباد، مزرعه نو و کهنه و رجان به عنوان مراکز فعاليت کشاورزي شکل پذيرفته‌اند روند توسعه نقاط تودشک و تودشکچويه به صورتي است که دو بخش قديمي و جديد در آن وجود دارد، بخش قديمي بافت با سابقه‌اي را تشکيل مي‌دهد و بافت جديدي سابقه کمتري دارد. در هر دونقطه تودشک و تودشکچو بافت جديد شامل محله‌هايي است که عمدتاً در سالهاي پس از انقلاب شکل گرفته‌است از اين محله‌هاي مي‌توان از محله نوبنياد جنوب غربي تودشک و محله نوبنياد شمال غربي تودشکچويه نام برد. ساير نقاط تودشک به علت توسعه کم کالبدي و فيزيکي از تقسيم بندي قابل توجهي برخوردار نيستند. وجود اراضي باير در جنوب غربي تودشک و نيز در شمال غربي تودشکچويه جهت توسعه مناسب را براي نقاط مناسب را براي نقاط مذبور زمينه سازي نموده‌است. به نحوي که شکل گيري محله نوبنياد در جنوب غربي تودشک و واگداري قطعات زيادي از پلاکهاي مسکوني به متقاضيان و شکل گيري برخي از آنها به خوبي توسعه فيزيکي تودشک را به سمت جنوب غربي نشان مي‌دهد. همچنين شکل گيري واحدهاي خدماتي و منازل مسکوني با تصرف اراضي باير شمال شرقي تودشکچو و تشکيل محله نوبنياد زمينه سازي‌هاي توسعه کالبدي آن را به سمت شمال شرقي کاملاً روشن مي‌دارد
مردم‌شناسی

شهر تودشک با جمعیت 4229نفر (برآورد 1390) در شرق بخش کوهپایه قرار دارد . از لحاظ جمعیتی در اکثر نقاط دنیا پراکنده شده‌اند و به مشاغل گوناگون اشتغال دارند. اغلب مردم محلی به مشاغل خدماتی، کشاورزی، قالیبافی اشتغال دارند. از نقوش مورد استفاده در قالیبافی سبک نایین، اصفهان، کاشان و تبریز با مواد و الیاف مرغوب از جنس ابریشم می‌باشد. آثار بی نظیری از سالهای دور توسظ هنرمندان این شهر خلق شده و در حال حاضر در موزه‌های مهم دینا از این آثار نفیس نگهداری می‌شود.

شايد يکی از بهترين مدارک مستند موجود در باب مردم شناسی مردم تودشک در دهه 1330 شمسی، خاطرات هوشنگ گاشیری باشد. وی زندگی کوتاه در کنار مردم تودشک را سرآغاز نقطه عطف زندگی روشنفکرانه و ادبی خود می داند.

امروزه، مهاجرین تودشکی در مراکز مختلف مشغول به تحصیل یا فعالیت در امور اقتصادی، علمی و سیاست می‌باشند. بدلیل عدم وجود آب کافی برای رونق اقتصاد کشاورزی و کافی نبودن درآمد صنایع دستی و قالیبافی، جوانان تودشک از دوره قاجار به تدریج به نواحی مختلف مهاجرت نموده‌اند. ابتدا اصفهان، تهران و کرمان بدلیل صنعتی بودن وجود جاذبه‌های کاری و استخدامی در معادن و صنایع و در دوره پهلوی و پس از انقلاب اسلامی به کشورهای آمریکایی و اروپایی برای تحصیل و کسب موقعیت‌های اجتماعی و رفاهی بهتر. به عنوان مثال، یکی از مقاصد مهاجرت تودشکی‌ها در ایالات متحده آمریکا منطقه شهر دالاس و حومه آن واقع در ایالت تگزاس می‌باشد . تعداد زیادی مهاجر تودشکی الاصل و بستگان نسل دومشان در این منطقه مقیم هستند .

از فامیلهای اصیل تودشک می‌توان به تودشکی، زارعی تودشکی، اعتمادی تودشکی، رضائي تودشكي، حسینی تودشکی، محمدی تودشکی، کنعانی تودشکی، يوسفی تودشکی، عباسی تودشکی، حمامی تودشکی، قاسمی تودشکی، قاسمی تودشکچو، فیروزی تودشکی، حیدری تودشکی، مردانیان تودشکی، اکبری تودشکی نام برد. همچنین اقوام سلطانی، مصطوفی، علویپور رفسنجانی، قاسم زاده، العکراوی، باقری، قاسمی زاده و… بتدریج از دوران حکومت صفویان در زمان پایتختی اصفهان بین سالهای ۸۸۰ تا ۱۱۱۱ خورشیدی تا کنون به این شهر مهاجرت نموده و این منطقه خوش آب و هوا را برای سکونت انتخاب نموده‌اند.

همچنین در دوره اشغال ایران پس از وقوع جنگ جهانی اول در نیمهٔ اول صفر ۱۳۳۳ قمری تعدادی از تجار و بازرگانان برای حفظ مال و ناموس خود از چنگ دولت‌های انگلیس و روسیه و در امان ماندن از خطر تجاوز شهر تودشک را که تنها منطقه داری ثبات در این دوره تاریخی بود برای سکونت انتخاب نمودند.

سابقه سکونت این نقاط به دوران قبل از اسلام می‌رسد. در سالهای بسیار دور دین این منطقه زرتشتی بوده که حدود قرن ششم هجری قمری اسلام با مهاجرت اقوام مختلف و داد و ستد و ازدواج با مردم نواحی تودشک به تدریج وارد این منطقه شده‌است. اکنون دین اکثریت مردم اسلام است. در دوران جنک ایران و عراق ۴۰ نفر از اهالی تودشک کشته و تعدادی معلول شدند. زبان مردم تودشک فارسی با گویش نایینی است که با گویش معیار فارسی تا حدودی متفاوت است و ریشه در زبان باستان پهلوی دارد.

مشاهیر
مشاهیر شهر تودشک و حومه عبارت‌اند از:
پروفسور حسین تودشکی (محقق در آلمان)

دکتر حسن حسینی تودشکی (جراح فک و صورت معروف ایران و جهان)

دکتر علی حسینی تودشکی (متخصص جراحی مغز و اعصاب)

حسن سلطانی تودشکی (مدیر فیلمبرداری و بازیگر)

علی محمدی تودشکی (سیاسی)

حجت الاسلام والمسلمین مجتبی باقری تودشکی

رضا شمس پیرزاده (از مزرعه کهنه)

دکتر محمد باقر قاسم زاده (از شهرستان تودشکچویه)

دکتر روزبه شمس پیرزاده(از مزرعه کهنه)

دکتر محمد قاسمی برومند(جراح و متخصص چشم )

صنعت

به علت ضعف بخش کشاورزی در تامین در آمد، قسمتی از نیاز اقتصادی ساکنین از طریق صنعت به ویژه صنایع خانگی تامین می‌شود. وجود ۱۵ واحد کارگاهی در پیرامون شهر تودشک امکان اشتغال حدود ۳۰۰ نفر از سا کنین را فراهم آورده‌است، که میزان در آمد آنان با توجه به میزان تحصیلات، مهارت، سابقه و … خواهد بود. علاوه بر آن حدود ۲۰۰ نفر از زنان و مردان تودشک به فعالیت قالیبافی اشتغال دارند، که با توجه به نوع فرش تولیدی (نایینی) به طور ماهیانه یک نفر شاغل حدود ۴۰۰۰۰۰ ریال در آمد از این راه کسب می‌نماید. ولی به دلیل رکورد بازار فعلی فرش در حال حاضر رونق ندارد.