درمان تمام نگرانی ها

[bOoOoOy]

انسان در نماز با همه اعضای بدن و حواس خود متوجه خدا می شود و از همه اشتغالات و مشکلات زندگی روی برمی گرداند و همین حالت روی گردانی کامل از مشکلات زندگی و نیندیشیدن به آن در میان نماز، موجب آرامش روان و سلامت روانی می شود. این حالت آرامش روانی، در ایجاد وضعیت سلامت روانی تأثیر بالایی دارد و موجب کاهش شدت فشارهای عصبی روزانه و تنیدگی ها و تنش هایی که بسیاری از مردم دچار آن هستند، می شود. قرآن مجید می فرماید: در زندگی از صبر و نماز کمک بگیرید. (بقره (۲) آیه ۴۵).امام صادق(علیه السلام) می فرماید: هنگامی که مشکل مهمی برای علی (علیه السلام) پیش می آمد، به نماز بر می خاست سپس آیه فوق را تلاوت فرمود. (تفسیر نمونه، ج ۱، ص ۲۱۹)خداوند متعال در قرآن کریم، درمان تمام نگرانی ها و اضطراب ها را یاد و ذکر خدا معرفی می کند و آرامش دهنده قلب ها را «توجه به خدا» و یاد او معرفی می نماید، آنجا که می فرماید: «اَلاَ بِذکرِ اللّهِ تَطمئِنُّ القُلوبِ» (رعد: ۲۸)؛ بدانید و آگاه باشید که یاد خدا و ذکر او باعث آرامش دل هاست. و البته یکی از مصادیق کامل ذکر خدا «نماز» است و اساسا خداوند متعال فلسفه نماز را ظهور یاد خدا در دل ها بیان کرده است: «اَقمِ الصَلوةَ لِذکری» (طه: ۱۴)؛ نماز را به خاطر ذکر من و یاد من بپا دار.و به این ترتیب نقش پیشگیری کننده و حتی درمانگر مذهب در مورد اضطراب قابل بررسی است.

نماز و درمان نگرانی

در تبیین رابطه نماز و رفع نگرانی و اضطراب باید گفت:از نظر روان پزشکان، اضطراب با یک احساس منتشر و مبهم دلواپسی که اغلب ناخوشایند و بدون دلیل است مشخص می شود که معمولا با یک یا چند مشکل جسمی همراه می گردد. از جمله شخص ممکن است علامت های جسمی چون احساس تپش قلب، تنگی نفس و درد قفسه سینه، خالی شدن سردل، تعریق، سردرد، تکرر ادرار، اسهال، گزگز دست و پاها، لرزش و... را نیز به همراه داشته باشد.اضطراب، گاهی به شکل طبیعی در اشخاص سالم بروز می کند و گاهی به صورت بیمارگونه و دائمی در می آید که نیاز به درمان و مراقبت پزشکی دارد. با اینکه دلایل علمی گوناگونی از دیدگاه های مختلف به عنوان دلایل بروز اضطراب و تشدید آن ارائه شده است اما همچنان دور شدن از ایمان مذهبی، به عنوان یک عامل مهم در بروز اضطراب نقش غیرقابل انکاری دارد. (ترجمه فارسی سیناپس کاپلان ـ سادوک ـ ج دوم ـ صفحه ۴۷۳) .به عبارتی از نظر اسلام و روان شناسان جهان، تنها قدرتی که می تواند افراد بشر را از نگرانی و اضطراب محافظت کند و آرامش آنها را برقرار سازد قدرت نماز و عبادت خداوند است. افرادی که در ساعات مختلف به دعا و نماز خواندن می پردازند روحی مطمئن و سالم دارند و هرگز دچار نگرانی و اندوه نخواهند شد.امام صادق علیه السلام به یکی از یارانش به نام مسمع فرمود: چه عاملی مانع می شود یکی از شما را در وقتی که غم و اندوه دنیوی بر او وارد شد وضو بگیرد و داخل مسجد شود و دو رکعت نماز به جای آورد و خداوند بزرگ را بخواند. مگر نشنیده اند که پروردگار می فرماید به وسیله صبر و نماز از خدا یاری بخواهید. (سفینه البحار، ج ۲، ص ۴۷ «قال الصادق علیه السلام : مَا یَمنَعُ اَحَدَکُم اِذا دَخَلَ عَلیهِ غَمٌّ مِن غُمُومِ الدُّنیا ان یتَوَضَّا فَیَدخُلَ المَسجدَ فَیرکَعَ رَکعَتَینِ یَدعُوَ اللهَ فیهِما اَما سَمِعتَ اللهَ یَقول وَ استَعینُوا بالصبرِ وَ الصَلَوهِ»، ، بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۳۴۲).هرگاه حادثه ای رسول اکرم صلی الله علیه و آله را ناراحت و محزون می ساخت آن جناب به وسیله روزه گرفتن و اقامه نماز از خداوند یاری و کمک می گرفت. (مجموعهء ورام، ج ۱، ص ۳۰۳. «کانَ النَبیُّ علیه السلام اِذا حُزنهُ اَمرٌ اِستَعانَ بالصّومِ وَ الصَّلوهِ».).دیل کارنگی می گوید: امروز جدیدترین علم یعنی روانپزشکی همان چیزهایی را تعلیم می دهد که پیامبران تعلیم می دادند زیرا روانپزشکان دریافته اند که دعا و نماز و داشتن یک ایمان محکم به دین، نگرانی، تشویق، هیجان و ترس را که موجب نیم بیشتری از ناخوشی ها است برطرف می سازد.یکی از پیشوایان علم مزبور می گوید کسی که حقیقتاً معتقد به مذهب است هرگز گرفتار امراض عصبی نخواهد شد. (آئین زندگی، ص ۲۰۸).گاندی می گوید: برای میلیونها نفر هندو و مسلمان تنها مایه تسلی و آرامش در زندگی، دعا و نماز است. من با تمام جریانها و ناامیدی ها که در عرصه سیاسی با آن مواجه هستم هرگز روحیه امید خود را از دست نداده ام. در واقع مردمی را دیده ام که حسرت آرامش مرا داشته اند. این آرامش از دعا و عبادت من حاصل شده است. من اهل دانش نیستم اما در کمال فروتنی ادعا می کنم که مرد دعا و عبادت هستم. (همه مردم برادرند، ص ۱۰۷).«نورمن وینسنت گریس» می گوید: نماز و دعا بزرگترین نیرویی است که برای مبارزه با دشواری های زندگی روزانه و بدست آوردن آرامش روحی شناخته شده گفت وگو با خدا باید عادت همیشگی آدمی شود نه اینکه چون درماندگی به نهایت رسد، رو به خدا کند.پیامبر گرامی (صلی الله و علیه وآله) فرمودند: «مَثَل خانه ای که در آن از خدا یاد می شود و خانه ای که در آن ذکری از خدا به میان نمی آید، مانند مثل موجود زنده و مرده است.» (بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۲۰۷) یعنی دلی که مرکز یاد خداست، آباد و آرام است و دلی که از یاد خدا تهی است، ویران و تاریک است و اندوه و اضطراب آن را فرا گرفته. تنها یاد خدا و ذکر او پریشانی دل ها را دوا می کند.حضرت علی (علیه السلام) می فرماید: «پروردگارا! تو از هر مونسی برای دوستانت مونس تری و از همه آن ها برای کسانی که به تو اعتماد کنند، برای کارگزاری، آماده تری. پروردگارا! آنان را در باطن دلشان مشاهده می کنی و در اعماق ضمیرشان بر حال آنان آگاهی و میزان معرفت و بصیرتشان را می دانی، رازهای آنان نزد تو آشکار است و دل های آنان در فراق تو بی تاب. اگر تنهایی سبب وحشت آنان گردد، یاد تو مونس آن هاست، و اگر سختی ها بر آنان فرو ریزد، به تو پناه می برند.» (نهج البلاغه خطبه ۲۲۵)

نماز اول وقت

یکی از عوامل رفع حزن و اندوه «نماز اول وقت» است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «ما مِن عَبدٍ اِهتَمَّ بِمَواقیتِ الصَّلاهِ اِلا ضَمِنتُ لَهُ الرَوّحَ عِندَ المَوتِ وَ اِنقِطاعِ الهُمَومِ و الاَحزانِ وِ النِجّاة مِنَ النّارِ». (بحارالانوار، ج ۸۳، ص ۹).«هیچ بنده ای به وقت نماز اهمیت نمی دهد مگر آنکه من ضمانت می کنم هنگام مرگ، آرامش داشته، غصه ها از او رخت بربندد و از آتش، خلاص شود».

نماز شب

نماز شب نیز یکی دیگر از عوامل رفع حزن و غم است. امام صادق علیه السلام فرمود: «صَلاةُ اللّیلِ تَذهَبُ بِالهَمِّ»(وسائل الشیعه، ج ۵/۲۷۲) «نماز شب غم و اندوه را از بین می برد».