09-09-2014، 18:06
[107] م ـ در نايب امورى شرط است:
1 ـ بلوغ، بنا بر احتياط واجب.
2 ـ عقل.
3 ـ ايمان.(41)
4 ـ وثوق و اطمينان به انجام دادن او، و اما بعد از اجراى عمل نايب، لازم نيست اطمينان به صحت آن، و در صورت شك در صحت، حكم به صحت مىشود و استنابه صحيح است هرچند قبل از عمل شك داشته باشد.
5 ـ معرفت نايب به افعال و احكام حج ولو با ارشاد كسى در حال عمل.
6 ـ ذمه نايب، مشغول به حج واجبى در آن سال نباشد.(42)
7 ـ معذور در ترك بعض افعال حج نباشد.
[108] م ـ در منوبعنه امورى شرط است:
1 ـ اسلام.
2 ـ در حج واجب شرط است كه منوبعنه فوت شده باشد يا اگر زنده است حج بر او مستقر شده و خودش از جهت مرضى كه اميد خوب شدن آن نيست يا از جهت پيرى نتواند به حج برود(43)و در حج استحبابى اين شرط نيست و در منوبعنه بلوغ و عقل شرط نيست و مماثله بين نايب و منوبعنه نيز شرط نيست و جايز است كسى كه تا كنون به حج نرفته و مستطيع نيست براى ديگرى نايب شود.
[109] م ـ نايب بايد در عمل قصد نيابت نمايد و منوبعنه را در نيت تعيين كند ولو اجمالاً و شرط نيست اسم او را ذكر كند، گرچه مستحب است.(44)
[110] م ـ ذمّه منوبعنه فارغ نمىشود مگر به اينكه نايب، عمل را صحيحاً انجام دهد. بلى اگر نايب بعد از احرام و دخول حرم بميرد از منوبعنه مجزى است و در اجراى اين حكم در حج تبرّعى اشكال است بلكه در غير حَجّةالاسلام خالى از اشكال نيست.(45)
[111] م ـ لباس احرام و پول قربانى در حج نيابى بر اجير است مگر در صورتى كه شرط شده باشد كه مستأجر بدهد و همچنين اگر اجير موجبات كفاره را انجام دهد كفاره بر عهده خود او است نه مستأجر.
[112] م ـ نايب در طواف نساء نيز بايد قصد منوبعنه نمايد و احتياط استحبابى آن است كه به قصد مافىالذمّه بهجا آورد.(46)
[113] م ـ اگر نايب طواف نساء را صحيحاً انجام ندهد زن بر او حلال نمىشود و بر منوبعنه چيزى نيست.
[114] م ـ استيجار كسى كه وقتش از اتمام حج تمتّع ضيق شده و وظيفه او عدول به اِفراد است براى كسى كه وظيفه او حج تمتّع است صحيح نيست، بلى اگر در سعه وقت او را اجير كرد و بعد وقت ضيق شد بايد عدول كند و بنا بر احتياط از منوبعنه مجزى نيست.(47)
[115] م ـ در حج واجب نيابت يك نفر از چند نفر در يكسال جايز نيست و در غير واجب مانع ندارد.
[116] م ـ كسى كه حج بر او مستقر شده، يعنى سال اول استطاعت حج نرفته، اگر بهواسطه مرض يا پيرى، قدرت رفتن ندارد يا رفتن براى او حرج و مشقت دارد واجب است نايب بگيرد، در صورتى كه اميد خوب شدن و قدرت پيدا كردن نداشته باشد و به احتياط واجب(48)بايد فوراً نايب بگيرد و اگر مستقر نشده باشد بر او، اقوى عدم وجوب است.
[117] م ـ بعد از آنكه نايب عمل را بهجا آورد، حج از معذور ساقط مىشود و لازم نيست خودش حج كند اگر چه عذرش برطرف شود و اما اگر قبل از اتمام حج عذر برطرف شد، چه قبل از احرام يا بعد، بايد خودش حج برود.
[118] م ـ كسى كه حج بر او واجب باشد چه سال استطاعتش باشد و چه حج بر او مستقر شده باشد، جايز نيست نيابت كند از غير و اگر نيابت كند باطل است؛ چه عالم به حكم باشد يا نباشد.(49)
[119] م ـ اگر اجير براى حَجّةالاسلام بعد از احرام بستن و داخل شدن در حرم بميرد كفايت مىكند از حج كسى كه براى او بهجا آورده است و لازم نيست حج كردن براى او و اگر قبل از احرام يا بعد از آن و قبل از داخل شدن در حرم بميرد بايد دو مرتبه اجير بگيرند،(50)و همين حكم را دارد كسى كه براى خودش به حج برود.
[120] م ـ اگر كسى را براى حج اجير كردند و قرار نگذاشتند كه اجرت براى خصوص عمل باشد يا در مقابل عمل و رفتوآمدها باشد، پس اگر قبل از داخل شدن در حرم مرد، ظاهراً مستحق اجرت رفتن تا محل موت مىباشد و همينطور اگر بعد از احرام و دخول حرم بميرد، بيشتر از آنچه ذكر شد و اجرت احرام مستحق نيست، اگر چه حج از ميت ساقط مىشود،(51)و اگر بعض اعمال را بهجا آورد و مُرد، مستحق اجرت آن اعمال نيز مىباشد، و اگر اعمال را بهنحوى بهجا آورده است كه در عرف گفته شود كه عمره و حج را بهجا آورد، مستحق تمام اجرت است، اگرچه بعض اعمال را كه مضر به صحت حج نيست و محتاج به اعاده نيست نسياناً ترك كرده باشد.
[121] م ـ كسى كه به عنوان نيابت رفت به مكّه و خودش حج واجب بهجا نياورد، احتياط آن است كه بعد از عمل نيابت، براى خودش عمره مفرده بهجا آورد و اين احتياط واجب نيست ليكن خيلى مطلوب است.
[122] م ـ كسى كه اجير شده براى حج تمتّع، مىتواند اجير ديگرى شود براى طواف يا ذبح يا سعى يا عمره مفرده بعد از عمل حج، چنانچه مىتواند براى خودش طواف و عمره مفرده بهجا آورد.
[123] م ـ كسى كه عذر داشته باشد از بعض اعمال حج، نمىشود او را اجير كرد براى حج، و اگر شخص معذور از بعض اعمال، تبرّعاً از غير، حج بكند اكتفا كردن به آن اشكال دارد.(52)
41. بنا بر احتياط واجب. (مناسک حج، ص28، شرائط نايب، 3)
42. اما اگر نايب از واجب بودن حج بر خود بىخبر باشد بعيد نيست که حج نيابى او صحيح باشد. (مناسک حج، ص28، شرائط نايب، 5)
43. يا براى او حرج و مشقت داشته باشد و اميدى به رفع مشقّت حتى در سالهاى بعد نداشته باشد.(مناسک حج، م40)
44. متعرّض استحباب نشدهاند. (مناسک حج، م52)
45. و تفاوتى ندارد که نيابت او مجانى بوده يا با اجرت، و براى حَجةالاسلام بوده يا حج واجبى ديگر.(مناسک حج، م62)
46. متعرّض اين احتياط نشدهاند. (مناسک حج، م66)
47. كفايت از حج تمتّع مىكند و مستحق اجرت هم هست. (مناسک حج، م53)
48. بايد فوراً به انجام آن مبادرت شود. (مناسک حج، م44)
49. اما اگر نايب از واجب بودن حج بر خود بىخبر باشد بعيد نيست که حج نيابى او صحيح باشد. (مناسک حج، ص28، شرائط نايب، 5)
50. اگر بعد از احرام و قبل از دخول در حرم بميرد بنا بر احتياط واجب مجزى نيست. (مناسک حج، م62)
51. هرگاه نايب پس از احرام و ورود به حرم بميرد، اگر نايب گرفتن براى برئ شدن ذمّهى منوبعنه باشد، كما اينكه ظاهر حال اطلاق قرارداد اجاره چنين است اجير مستحق تمام اجرت خواهد بود كه بايد آنرا به ورثهاش بپردازند. (مناسک حج، م54)
52. كسى كه از انجام برخى از اعمال حج معذور است، نمىتواند براى نيابت حج اجير شود. معذور كسى است كه نتواند اعمال اختيارى حج مانند تلبيه و نماز طواف به نحو صحيح، و راه رفتن با پاى خود در طواف و سعى، و رَمْى جمرات به دست خودش، و وقوف در عرفات و مشعر در وقت مقرر، و رَمْى جمرات و بيتوته در منى را انجام دهد بهطورى كه منجر به نقص بعضى از اعمال حج شود. و اگر منجر به نقص بعضى از اعمال حج نشود و فقط در ارتكاب بعضى از محرمات احرام معذور باشد، نيابت او صحيح است.
ـ در عدم كفايت حج نايبى كه معذور است، فرقى نيست بين اينكه نايب اجير باشد و يا نيابت مجّانى و تبرّعى انجام شود. و نيز فرقى نيست بين اينكه نايب جاهل به عذر باشد يا نايبگيرنده جاهل به آن باشد، و همچنين فرقى نيست بين اينكه نايب يا نايبگيرنده جاهل باشد به اين كه آن عذر از عذرهايى است كه نيابت با آن صحيح نيست، مانند آن که نايب جاهل باشد كه نمى تواند به وقوف اضطرارى در مشعرالحرام اكتفا كند. (مناسک حج، م57 و60)
اعمال حج، نیابت در حج ،شرط نیابت در حج
منبع:.leader
1 ـ بلوغ، بنا بر احتياط واجب.
2 ـ عقل.
3 ـ ايمان.(41)
4 ـ وثوق و اطمينان به انجام دادن او، و اما بعد از اجراى عمل نايب، لازم نيست اطمينان به صحت آن، و در صورت شك در صحت، حكم به صحت مىشود و استنابه صحيح است هرچند قبل از عمل شك داشته باشد.
5 ـ معرفت نايب به افعال و احكام حج ولو با ارشاد كسى در حال عمل.
6 ـ ذمه نايب، مشغول به حج واجبى در آن سال نباشد.(42)
7 ـ معذور در ترك بعض افعال حج نباشد.
[108] م ـ در منوبعنه امورى شرط است:
1 ـ اسلام.
2 ـ در حج واجب شرط است كه منوبعنه فوت شده باشد يا اگر زنده است حج بر او مستقر شده و خودش از جهت مرضى كه اميد خوب شدن آن نيست يا از جهت پيرى نتواند به حج برود(43)و در حج استحبابى اين شرط نيست و در منوبعنه بلوغ و عقل شرط نيست و مماثله بين نايب و منوبعنه نيز شرط نيست و جايز است كسى كه تا كنون به حج نرفته و مستطيع نيست براى ديگرى نايب شود.
[109] م ـ نايب بايد در عمل قصد نيابت نمايد و منوبعنه را در نيت تعيين كند ولو اجمالاً و شرط نيست اسم او را ذكر كند، گرچه مستحب است.(44)
[110] م ـ ذمّه منوبعنه فارغ نمىشود مگر به اينكه نايب، عمل را صحيحاً انجام دهد. بلى اگر نايب بعد از احرام و دخول حرم بميرد از منوبعنه مجزى است و در اجراى اين حكم در حج تبرّعى اشكال است بلكه در غير حَجّةالاسلام خالى از اشكال نيست.(45)
[111] م ـ لباس احرام و پول قربانى در حج نيابى بر اجير است مگر در صورتى كه شرط شده باشد كه مستأجر بدهد و همچنين اگر اجير موجبات كفاره را انجام دهد كفاره بر عهده خود او است نه مستأجر.
[112] م ـ نايب در طواف نساء نيز بايد قصد منوبعنه نمايد و احتياط استحبابى آن است كه به قصد مافىالذمّه بهجا آورد.(46)
[113] م ـ اگر نايب طواف نساء را صحيحاً انجام ندهد زن بر او حلال نمىشود و بر منوبعنه چيزى نيست.
[114] م ـ استيجار كسى كه وقتش از اتمام حج تمتّع ضيق شده و وظيفه او عدول به اِفراد است براى كسى كه وظيفه او حج تمتّع است صحيح نيست، بلى اگر در سعه وقت او را اجير كرد و بعد وقت ضيق شد بايد عدول كند و بنا بر احتياط از منوبعنه مجزى نيست.(47)
[115] م ـ در حج واجب نيابت يك نفر از چند نفر در يكسال جايز نيست و در غير واجب مانع ندارد.
[116] م ـ كسى كه حج بر او مستقر شده، يعنى سال اول استطاعت حج نرفته، اگر بهواسطه مرض يا پيرى، قدرت رفتن ندارد يا رفتن براى او حرج و مشقت دارد واجب است نايب بگيرد، در صورتى كه اميد خوب شدن و قدرت پيدا كردن نداشته باشد و به احتياط واجب(48)بايد فوراً نايب بگيرد و اگر مستقر نشده باشد بر او، اقوى عدم وجوب است.
[117] م ـ بعد از آنكه نايب عمل را بهجا آورد، حج از معذور ساقط مىشود و لازم نيست خودش حج كند اگر چه عذرش برطرف شود و اما اگر قبل از اتمام حج عذر برطرف شد، چه قبل از احرام يا بعد، بايد خودش حج برود.
[118] م ـ كسى كه حج بر او واجب باشد چه سال استطاعتش باشد و چه حج بر او مستقر شده باشد، جايز نيست نيابت كند از غير و اگر نيابت كند باطل است؛ چه عالم به حكم باشد يا نباشد.(49)
[119] م ـ اگر اجير براى حَجّةالاسلام بعد از احرام بستن و داخل شدن در حرم بميرد كفايت مىكند از حج كسى كه براى او بهجا آورده است و لازم نيست حج كردن براى او و اگر قبل از احرام يا بعد از آن و قبل از داخل شدن در حرم بميرد بايد دو مرتبه اجير بگيرند،(50)و همين حكم را دارد كسى كه براى خودش به حج برود.
[120] م ـ اگر كسى را براى حج اجير كردند و قرار نگذاشتند كه اجرت براى خصوص عمل باشد يا در مقابل عمل و رفتوآمدها باشد، پس اگر قبل از داخل شدن در حرم مرد، ظاهراً مستحق اجرت رفتن تا محل موت مىباشد و همينطور اگر بعد از احرام و دخول حرم بميرد، بيشتر از آنچه ذكر شد و اجرت احرام مستحق نيست، اگر چه حج از ميت ساقط مىشود،(51)و اگر بعض اعمال را بهجا آورد و مُرد، مستحق اجرت آن اعمال نيز مىباشد، و اگر اعمال را بهنحوى بهجا آورده است كه در عرف گفته شود كه عمره و حج را بهجا آورد، مستحق تمام اجرت است، اگرچه بعض اعمال را كه مضر به صحت حج نيست و محتاج به اعاده نيست نسياناً ترك كرده باشد.
[121] م ـ كسى كه به عنوان نيابت رفت به مكّه و خودش حج واجب بهجا نياورد، احتياط آن است كه بعد از عمل نيابت، براى خودش عمره مفرده بهجا آورد و اين احتياط واجب نيست ليكن خيلى مطلوب است.
[122] م ـ كسى كه اجير شده براى حج تمتّع، مىتواند اجير ديگرى شود براى طواف يا ذبح يا سعى يا عمره مفرده بعد از عمل حج، چنانچه مىتواند براى خودش طواف و عمره مفرده بهجا آورد.
[123] م ـ كسى كه عذر داشته باشد از بعض اعمال حج، نمىشود او را اجير كرد براى حج، و اگر شخص معذور از بعض اعمال، تبرّعاً از غير، حج بكند اكتفا كردن به آن اشكال دارد.(52)
41. بنا بر احتياط واجب. (مناسک حج، ص28، شرائط نايب، 3)
42. اما اگر نايب از واجب بودن حج بر خود بىخبر باشد بعيد نيست که حج نيابى او صحيح باشد. (مناسک حج، ص28، شرائط نايب، 5)
43. يا براى او حرج و مشقت داشته باشد و اميدى به رفع مشقّت حتى در سالهاى بعد نداشته باشد.(مناسک حج، م40)
44. متعرّض استحباب نشدهاند. (مناسک حج، م52)
45. و تفاوتى ندارد که نيابت او مجانى بوده يا با اجرت، و براى حَجةالاسلام بوده يا حج واجبى ديگر.(مناسک حج، م62)
46. متعرّض اين احتياط نشدهاند. (مناسک حج، م66)
47. كفايت از حج تمتّع مىكند و مستحق اجرت هم هست. (مناسک حج، م53)
48. بايد فوراً به انجام آن مبادرت شود. (مناسک حج، م44)
49. اما اگر نايب از واجب بودن حج بر خود بىخبر باشد بعيد نيست که حج نيابى او صحيح باشد. (مناسک حج، ص28، شرائط نايب، 5)
50. اگر بعد از احرام و قبل از دخول در حرم بميرد بنا بر احتياط واجب مجزى نيست. (مناسک حج، م62)
51. هرگاه نايب پس از احرام و ورود به حرم بميرد، اگر نايب گرفتن براى برئ شدن ذمّهى منوبعنه باشد، كما اينكه ظاهر حال اطلاق قرارداد اجاره چنين است اجير مستحق تمام اجرت خواهد بود كه بايد آنرا به ورثهاش بپردازند. (مناسک حج، م54)
52. كسى كه از انجام برخى از اعمال حج معذور است، نمىتواند براى نيابت حج اجير شود. معذور كسى است كه نتواند اعمال اختيارى حج مانند تلبيه و نماز طواف به نحو صحيح، و راه رفتن با پاى خود در طواف و سعى، و رَمْى جمرات به دست خودش، و وقوف در عرفات و مشعر در وقت مقرر، و رَمْى جمرات و بيتوته در منى را انجام دهد بهطورى كه منجر به نقص بعضى از اعمال حج شود. و اگر منجر به نقص بعضى از اعمال حج نشود و فقط در ارتكاب بعضى از محرمات احرام معذور باشد، نيابت او صحيح است.
ـ در عدم كفايت حج نايبى كه معذور است، فرقى نيست بين اينكه نايب اجير باشد و يا نيابت مجّانى و تبرّعى انجام شود. و نيز فرقى نيست بين اينكه نايب جاهل به عذر باشد يا نايبگيرنده جاهل به آن باشد، و همچنين فرقى نيست بين اينكه نايب يا نايبگيرنده جاهل باشد به اين كه آن عذر از عذرهايى است كه نيابت با آن صحيح نيست، مانند آن که نايب جاهل باشد كه نمى تواند به وقوف اضطرارى در مشعرالحرام اكتفا كند. (مناسک حج، م57 و60)
اعمال حج، نیابت در حج ،شرط نیابت در حج
منبع:.leader