تیک عصبی آزارتان میدهد؟علت تیک عصبی و روش های درمان تیک عصبی

[bOoOoOy]

تيك ، يكي از شايع ترين مشكلات رواني است كه به گفته كارشناسان دلايل شيوع آن چندان مشخص نيست، ولي تخمين زده مي شود بين ۵ تا ۲۵ درصد كودكان در سنين مدرسه نيز نوعي از اختلال تيك را تجربه مي كنند.تيك ها حركات غيرطبيعي ناگهاني، مكرر، سريع و هماهنگي هستند كه معمولاً به راحتي قابل تقليد هستند.

حركات به صورتي مشابه مكرراً رخ مي دهند و بيمار قادر است به صورتي ارادي براي مدتي كوتاه آنها را مهار كند، اما اين امر ممكن است سبب اضطراب بيمار شود.تيك ها در نتيجه فشار رواني تشديد مي شوند و حين فعاليت هاي ارادي و تمركز فكري كاهش يافته و در خواب از بين مي روند.

دكتر پيرخائفي، روان شناس و عضو هيئت علمي دانشگاه، تيك ها را فعاليت هاي حركتي - صوتي مي داند كه به صورت ناگهاني اتفاق مي افتند و در آن، فرد توان مقاومت خود را از دست داده و ظاهراً مقابله با آن هيچ فايده اي نخواهد داشت.

وي، پريدن گوشه چشم، پرش در ناحيه گردن و حركات اضافه در شانه را از تيك هاي حركتي مي داند و در خصوص تيك هاي صوتي ابراز مي كند، در اين گونه تيك ها علاوه بر تكان هاي عضلات، سيستم صوتي نيز (مانند صاف كردن گلو، خرخر كردن و بالا كشيدن بيني و ...) درگير مي شود.تيك هايي كه به تازگي آغاز شده اند، اغلب نياز به درمان ندارند.

توصيه مناسب به والدين و اطرافيان كودك مبتلا به تيك اين است كه توجهي به تيك ها نداشته باشند، زيرا تمركز روي تيك، باعث تشديد آن مي شود.اكثر تيك هايي كه تازه آغاز شده اند، مسير محدود و گذرايي دارند و به سمت اختلال جدي تري پيش نمي روند و حداكثر طيّ دوره هاي استرس آور عود مي كنند. معدودي از تيك ها بيشتر از يك سال طول مي كشند.

تيك در آقايان سه برابر بيشتر از خانم ها است و تيك هاي مزمن بيشتر بين سنين ۶ تا ۱۲ سالگي ديده مي شوند.

تقسيم بندي تیک:

تيك ها را مي توان بر اساس ساده يا متعدد بودن، گذرا و مزمن بودن به ۴ گروه تقسيم كرد:

تيك هاي ساده گذرا:

در كودكي بسيار شايع اند و معمولاً پس از يك سال ( اغلب طيّ چند هفته) خودبه خود بهبود مي يابند و عمدتاً نياز به درمان ندارند. تيك هاي حركتي معمول كه اغلب در حدود ۳ و نيم سالگي شروع مي شوند، به كودكان كمك مي كنند تا انرژي عصبي را آزاد كنند. ۷۵ درصد از كودكان، اين نوع تيك را در عرض ۶ ماه پشت سر مي گذارند.

اگر كودك شما گرفتار تيك شد، بهترين راه، ناديده گرفتن آن است. هيچ گاه او را سرزنش نكرده و يا تنبيه نكنيد. شما مي توانيد براي جلوگيري از تبديل شدن اين عمل به يك عادت، با تمرين كردن روش هاي پيشگيرانه، به كودكان تان كمك كنيد، ولي تيك هاي گذرا نبايد در برنامه كامل ترك عادت مورد توجه قرار گيرند.

تيك هاي مزمن:

اگر تيك بيش از ۱۲ ماه ادامه يابد، تيك مزمن محسوب مي شود. تيك هاي مزمن پايدار هستند و معمولاً انقباض ماهيچه در آنها بيش از حد و بسيار شديد است. اين تيك ها مشخصاً به صورت حمله هاي دوره اي هستند و غالباً شدت آنها ماه به ماه، روز به روز يا حتّي ساعت به ساعت تغيير مي كند. در حقيقت، رفتار تيكي ممكن است براي هفته ها يا ماه ها كاملاً محو، اما دوباره ظاهر شود.

ممكن است در هر سنّي پديدار شوند، اما اغلب در كودكي شروع مي شوند. درمان در اكثر موارد لازم نيست. بايد به بيمار توضيح داد كه اين اختلال اهميتي ندارد.

تيك هاي ساده يا متعدد مداوم:

معمولاً از كودكي يا نوجواني و قبل از ۱۵ سالگي آغاز مي شود. در بسياري از موارد تيك هاي موردي روي مي دهد، اما بهبود كامل در خاتمه نوجواني رخ مي دهد.

سندرم تيك هاي حركتي و صوتي متعدد مزمن:

اين سندرم به نام پزشك فرانسوي اي كه نخستين بار اين بيماري را توصيف كرد، "سندرم ژيل دولا توره" ناميده مي شود.

اين اختلال معمولاً همراه با تحريك پذيري و وسواس است كه مي تواند موجب رانده شدن فرد از اجتماع شود و اين واكنش هاي اجتماعي منفي مي تواند فرد را به افسردگي دچار كند و حتّي در بعضي مواقع او را به سوي خودكشي نيز سوق دهد.

تيك هاي توره درصورت عدم درمان مي توانند به حالتي مزمن در فرد تبديل شوند.در اين افراد حركات لب و دهان شان به گونه اي هست كه انگار حرف هاي ركيك به زبان مي آورند، در صورتي كه اين طور نيست.بجز تيك هاي گذرا در ساير تيك هاي عصبي احتمال بازگشت وجود دارد.



علت تیک عصبی:

زماني اعتقاد بر اين بود كه تيك ها علائم بيروني احساسات سركوب شده و كشمكش هاي دروني اند. امروزه در بسياري از نقاط جهان آن را تركيبي از عوامل محيطي و زيستي مي دانند.

تيك تقريباً در يك سوم موارد، پايه ژنتيك دارد، اما در برخي حالات ممكن است اين عادت از طريق تقليد به دست آيد.همچنين، مشخص شده است كه رفتارهاي تيكي در زمان فشارهاي عصبي افزايش مي يابد كه اين امر به "تيك عصبي" منجر مي شود.

در صورتي كه از وجود تيك هاي عصبي در كودك تان رنج مي بريد، نكات زير را مدّ نظر داشته باشيد:

كاهش فشار رواني:

به لحاظ اين كه رفتارهاي تيكي غالباً با فشار رواني تشديد مي شوند، مواردي را در زندگي كودك تان جست وجو كنيد كه ممكن است منشأ ناراحتي يا نگراني او باشند. مثلاً ببينيد آيا او تلاش مي كند كه از تكاليف مدرسه و درس ها عقب نمانند؟ آيا انتظارات ورزشي او بالاست؟

براي كاهش تنش هاي احتمالي كودك و ايجاد آرامش و اطمينان در او، تا آنجا كه ممكن است موقعيت هاي فشارزا را از بين ببريد و با او مهربان باشيد. تعداد تيك ها اغلب با كاهش فشار رواني، تقليل مي يابند.

راههای درمان تیک عصبی:

يكي از نكاتي كه دربارة انواع تيك ها حائز اهميت است، نوع برخورد و نگاه عوام به آن است كه باعث مي شود، فرد مبتلا دچار احساس ناخوشايندي شود و خود را از انظار پنهان كند و در صورت افزايش بيش از حد اين اختلال، حتّي در رفتارهاي اجتماعي او نيز تأثير بگذارد.

اگر افراد با نشانه هاي طولاني مدت تيك مواجه شدند، بايد براي جلوگيري از اختلالات وسيع تر به روان پزشك يا روان شناس مراجعه كنند.

اولین روش، عدم توجه مستقیم به تیک ها می باشد که توسط خانواده اعمال می گردد و در صورت پایدار و مزمن بودن می توان از روش های غیردارویی از جمله Habit Reversal Training)HRT) آموزش معکوس کردن عادت که شامل ۵ مرحله می باشد استفاده نمود:

▪ توصیف و تکرار تیک در آینه

▪ پیدا کردن جزئیات تیک توسط درمانگر

▪ تمرین شناسایی اولین علامت رخداد تیک

▪ آنالیز موقعیتی که تیک در آن رخ می دهد

▪ آموزش پاسخ فیزیکال عکس توسط بیمار ۱ تا ۳ دقیقه

با آموزش این روش به کودک، بیمار می تواند علائم را تحت کنترل خود درآورد.

فرد مبتلا را دعوا و یا مسخره نکنید، به جای آن رژیم غذایی و یا شیوه زندگی او را تغییر دهید.

بیشتر تیک های عصبی به استرس و اضطراب ربط دارد. ایجاد آرامش از طریق ورزش های تنفس عمیق به مرور زمان این عارضه را برطرف خواهد کرد. عادت هایی مانند کشیدن گوش به علت خجالتی یا عصبی بودن به مرور زمان به تیک عصبی تبدیل می شود. بنا براین سعی کنید این عادت ها را رفع کنید.

گاهی اوقات این حالت ها بر اثر کمبود ویتامین و ماده معدنی مانند منیزیم در بدن ایجاد می شود. مصرف قرص های مولتی ویتامین می تواند در رفع این عارضه موثر باشد. اگر علت این عارضه مصرف داروی معینی است، با پزشک مشورت کنید تا داروها را تغییر دهد. تیک های مربوط به اضطراب، مسائل عاطفی و روحی یا حالت عصبی را می توان با درمیان گذاشتن استرس ها و مشکلات زندگی با فرد نزدیکی به حداقل رساند و گاهی نیز از بین برد.

طب سنتی برای درمان تیک عصبی

باید تقویت کننده عصبی مانند سنبله طیب با عسل یک قاشق چایخوری صبح زود و گل بهار نارنج با عسل یک قاشق چایخوری اول مغرب مصرف کنند.چیزهای ترش و تندو تیز برایشان سم است و نباید مصرف شود.