بازی آنلاین
آپلود عکس
12-01-2016، 16:20
عبدالعلی دستغیب: مدت‌هاست در ادبیات حرف مهمی برای گفتن نداریم
این نویسنده و منتقد پیشکسوت در ارزیابی از وضعیت ادبیات در سالی که گذشت، عنوان کرد: اخیرا کتاب تازه منتشرشده‌ی خوبی نخوانده‌ام. معتقدم از دهه‌ی 70 به بعد، ادبیات ما تغییری نکرده است و هنوز کتاب‌های پست‌مدرن دهه‌ی 70 بر فضای ادبیات کشور غلبه دارند. در سال 90 نیز کتاب چشم‌گیری منتشر نشده و تغییر عمده‌ای در روالی که چند سال است بر ادبیات کشور حاکم شده، نمی‌بینم.
او در پاسخ به این‌که حضور جوانان را در فضای ادبیات کشور در سال 90 چگونه می‌بیند، اظهار کرد: خیلی در جریان کارهای جوان‌ها نیستم؛ مگر این‌که به صورت متفرقه کسی کتابی از آن‌ها به دستم برساند که امسال هم چیز قابل توجهی به دستم نرسید.
دستغیب درباره‌ی این‌که آیا در این سال‌ها، بویژه در سال 90، اتفاق خاصی در فضای ادبیات کشور رخ داده است، عنوان کرد: به طور کلی در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که حرف مهمی برای گفتن نداریم؛ هر چه را که بوده است، تا به حال گفته‌ایم. البته این موضوع نه تنها برای کشور ما صادق است؛ بلکه برای کشورهای اروپایی و آمریکایی هم صدق می‌کند و ادبیات این کشورها نیز در برهه‌ای از بی‌حرفی به سر می‌برد.
او در این‌باره ادامه داد: به نظر می‌رسد تا مدت‌ها تغییری در این روند حاکم بر فضای ادبیات رخ نخواهد داد و ادبیات به صورت کج‌دار و مریز به راه خود ادامه خواهد داد. این روند تا زمانی که تغییر مهمی در دنیا اتفاق نیفتد، در همه‌ی زمینه‌ها، اعم از ادبیات، سینما و دیگر هنرها، باقی خواهد ماند.
این نویسنده و منتقد همچنین درباره‌ی عملکرد جایزه‌های ادبی اظهار کرد: در طول این سال‌ها جایزه‌های ادبی آن‌قدر بی‌پایه بوده که امروز دیگر کسی از برگزاری و انتخاب کتاب در آن‌ها تعجب زده نمی‌شود و آن‌ها را دنبال نمی‌کند.
او در ادامه این‌گونه اظهار نظر کرد: برگزاری این جایزه‌ها خیلی جدی نیست و بیش‌تر به درد روزنامه‌ها می‌خورد. برگزاری جایزه‌ها در سراسر سال یک نوع مد شده است؛ ولی کتاب‌هایی که در آن‌ها انتخاب می‌شوند، کتاب‌های پیش پا افتاده‌ای هستند.
علیرضا طبایی
علیرضا طبایی: شعر ناب مورد بی‌مهری قرار گرفته است
این شاعر پیشکسوت در ارزیابی‌اش از وضعیت شعر در سالی که گذشت، عنوان کرد: برای شناخت و ارزیابی آن‌چه در یک سال گذشته بر شعر ما رفته است، باید آن را به دو مقوله‌ی خلق شعر و نشر و پخش آن تفکیک کنیم.
او درباره‌ی خلق شعر در سال 90 اظهار کرد: در رابطه با خلق شعر اعتقادم این است که چون امسال شعر امکان انتشار مناسب پیدا نکرد و به تبع آن دچار نبود برخورد نگاه نقادانه با آن بودیم، پس نمی‌توان راجع به آن بحث کرد. در حقیقت مشکلی که شعر در یک سال گذشته با آن مواجه بود، مسأله‌ی نشر شعر و نشست‌های ادبی است که باید به این دو نکته توجه کنیم تا بتوانیم تصویری از سیر و تحول شعر در یک سال گذشته به دست دهیم.
او ادامه داد: ما در رابطه با ادبیات و شعر باید توجه داشته باشیم که در کشور دو بخش دولتی و خصوصی عهده‌دار چاپ و نشر شعر هستند؛ امسال بخش دولتی شعرهایی خاص با موضوع‌هایی از پیش اندیشیده‌شده منتشر کرد که متأسفانه غالبا کلیشه‌یی و به اصطلاح از شور و حال زندگی معاصر خالی هستند.
طبایی درباره‌ی وضعیت نشر شعر در بخش خصوصی نیز عنوان کرد: در این بخش نیز تنها یک گونه‌ی خاص از شعر ترویج شد که اصطلاحا به آن شعر «سپید» می‌گویند و آن شعری است که در حقیقت اگرچه بارقه‌هایی از زیبایی و آگاهی را در خود دارد و گاهی هم می‌توان تصاویر زیبایی در آن دید؛ اما کلیت، معیار خاصی ندارد و این قالب شعری از فرهنگ و میراث ادبی ما فاصله گرفته است.
طبایی در ادامه نتیجه گرفت: در حقیقت، در سال 90 در بخش خصوصی و دولتی کم‌تر به شعر ناب پرداخته شد.
این شاعر سپس با اشاره به برگزاری نشست‌های ادبی، اظهار کرد: نشست‌هایی که در بخش دولتی و سازمان‌ها و نهادهای مربوط برگزار شد، بیش‌تر شبیه نوعی ادای تکلیف و وظیفه بود. اگرچه این نشست‌ها همواره با تبلیغات همراه است؛ اما حاصل کار، ترویج نوعی شعر خاص بوده که الزاما از شعر ناب فاصله پیدا می‌کند.
او در ادامه تأکید کرد: در مجموع، متأسفانه آن‌چه در نهایت مورد بی‌مهری قرار گرفت، شعر ناب بود؛ شعر نابی که انسان‌مدار، متعالی و بازگوکننده‌ی ارزش‌های مردمی و نماد پرواز اندیشه و شعور انسان در عصر ماست.
طبایی درباره‌ی کتاب‌های شعر منتشرشده در سال 90 نیز گفت: در سالی که گذشت، مانند سال‌های پیش، ادبیات و شعرهای حمایتی مجال نشر و پخش پیدا کرد و متأسفانه همچنان شعرواره‌ها با کالای برچسب‌خورده میدان‌دار بودند.
او در پاسخ به این پرسش که در سالی که در پایان آن قرار داریم، جای چه موضوعاتی را در فضای ادبیات خالی می‌بیند، گفت: هوای تازه، تپش زندگی و خون در سال 90 از دسترس شعر دور بود و در این سال همچنان شعر یتیم بود. شعر باید از هوای تازه و خون تازه بهره بگیرد. باید محدودیت‌ها را از شعر برداشت و شعر باید خودش مسیر طبیعی‌اش را پیدا کند. کلا هنر و شعر با دستورالعمل و بخش‌نامه بیگانه است و با این‌ها حرکتش پیش نمی‌رود.
این شاعر درباره‌ی حضور جوانان در فضای شعر در یک سال گذشته نیز عنوان کرد: به این دلیل که همه‌ی آثار مجال انتشار پیدا نکردند، پس نمی‌توان قضاوت درستی از آن‌ها داشت. اما من همیشه به حضور جوانان و استعدادهای خلاقانه‌ی جوانان امیدوارم و ایمان دارم آن‌چه که شعر ما را به جلو خواهد برد، حضور استعدادهای جوان‌تر است که باعث بالا رفتن سطح شعر می‌شوند و می‌توانند اعتبار واقعی را به شعر برگردانند؛ ولی باید در رابطه با آگاهی و پرورش استعداد این جوانان برنامه‌ریزی اصولی و درست انجام داد.
او اضافه کرد: در شعرباید جوان‌ها را از نظر قالب و شکل و هم از نظر دیدگاه و محتوا با چشم‌اندازهای متعالی آشنا کرد.
این شاعر همچنین درباره‌ی نقد شعر در سالی که گذشت، گفت: نقد همواره سازنده است و در حقیقت پالایشگر ادبیات ماست؛ اما نقد باید با دیدگاهی انسانی و با شناخت روزگار در زندگی انسان معاصر همراه باشد، نقد می‌تواند هنر را به تعالی برساند، کاستی‌های آن را بیان کند و راه پیشرفت را به هنرمند نشان دهد. اما نقد نیز باید در مسیر خود باشد و نه در مسیر دلخواه گروهی خاص.
علیرضا طبایی در پایان درباره‌ی اتفاق‌های خاص در فضای ادبیات در سالی که گذشت، گفت: متأسفانه امسال اتفاقی که اثر سازنده‌ای در ادبیات داشته باشد، رخ نداد؛ ولی شاید یکی از کارهای خوبی که بعد از سال‌ها مغفول ماندن اتفاق افتاد، برگزاری همایش شعر «ققنوس» با محوریت شعر نیمایی بود که به نظر، مؤثر و بجا بود.
راضیه تجار بیش‌ترین دغدغه‌ی نویسندگان را طولانی شدن مرحله‌ی انتشار یک کتاب از شکل‌گیری ایده تا چاپ آن عنوان کرد و افزود: نویسندگان معمولا برای انتشار یک اثر از زمان ایده تا چاپ شدن کتاب‌شان اذیت می‌شوند و پس از مدت زمان طولانی که اثرشان به چاپ می‌رسد، نیز دغدغه‌ی توزیع مناسبت کتاب‌شان را دارند.
راضیه تجار: در زمینه‌ی آثار ادبی خلأ وجود ندارد
این داستان‌نویس در ارزیابی‌اش از وضعیت ادبیات در سالی که گذشت، با بیان این‌که به طور کلی ادبیات ایران رو به رشد است، توضیح داد: گرچه به نوعی شاید توده‌ی مردم و تا حدی نخبگان جامعه خیلی از کارهایی را که منتشر شده است، رصد نکنند؛ اما خوشبختانه نویسندگان بنا به حس درونی و علاقه‌ای که به مقوله‌ی ادبیات دارند، همچنان به صورت چراغ خاموش و ساکت می‌نویسند و آثار خود را به مخاطبان عرضه می‌کنند.
او بیش‌ترین دغدغه‌ی نویسندگان را طولانی شدن مرحله‌ی انتشار یک کتاب از شکل‌گیری ایده تا چاپ آن عنوان کرد و افزود: نویسندگان معمولا برای انتشار یک اثر از زمان ایده تا چاپ شدن کتاب‌شان اذیت می‌شوند و پس از مدت زمان طولانی که اثرشان به چاپ می‌رسد، نیز دغدغه‌ی توزیع مناسبت کتاب‌شان را دارند.
تجار در پاسخ به این‌که حضور جوانان را در فضای ادبیات در سالی که گذشت، چگونه ارزیابی می‌کند، گفت: وقتی جوانان آثاری خلق می‌کنند، دوست دارند اثرشان دیده و حمایت شود؛ این در حالی است که بعضی از انتشاراتی‌ها در جریانی زیرپوستی از نویسندگان این آثار درخواست پول می‌کنند. همین مسأله باعث شده است که بسیاری از ناشران از نظر مالی در مقایسه با نویسنده و خالق اثر موقعیت بهتر و قابل توجهی پیدا کنند.
این نویسنده در همین‌باره افزود: البته این مسأله بیش‌تر شامل ناشرانی می‌شود که صاحب نام هستند و فروشگاه دارند. این قضیه برای ناشران کوچک که معمولا به صورت دلی و حسی اقدام به نشر کتاب می‌کنند، صدق نمی‌کند.
او همچنین درباره‌ی نویسندگان جوان با اشاره به این‌که استعدادهای درخشانی در جوانان وجود دارد که باید از آن‌ها پشتیبانی و حمایت کرد، اضافه کرد: جوانانی که به کار نویسندگی روی آورده‌اند و در جشنواره‌هایی که برگزار می‌شود، آثارشان انتخاب می‌شود، نباید رها شوند. باید کارهای آن‌ها با دلسوزی خوانده شود و زمانی که اثرشان به یک بیان هنری رسید، آن را برای انتشار حمایت کرد؛ نه این‌که با گرفتن پول از آن‌ها، کارهای ضعیف آن‌ها را چاپ کرد.
تجار در همین زمینه به مسأله‌ی لزوم آموزش به نویسندگان جوان اشاره کرد و ادامه داد: مسأله‌ی آموزش برای نسل جدید نویسندگان موضوعی جدی است. خود من چندین سال است کلاس داستان‌نویسی دارم؛ ولی در حال حاضر به دلیل حمایت نکردن، به سختی آن را سر پا نگه داشته‌ام و تقریبا تمام هزینه‌های برگزاری این کلاس‌ها را از جیب می‌پردازم؛ با این حال به دلیل سابقه‌ی زیاد برگزاری این کلاس و دیدن استعدادهای موفق که در سال‌های گذشته از همین کلاس بیرون آمده‌اند و هنوز هم به صورت مستدام به نوشتن ادامه می‌دهند، دلم نمی‌آید کلاس را تعطیل کنم.
راضیه تجار
این نویسنده در پاسخ به این پرسش که جای چه موضوعاتی در فضای ادبیات سال 90 خالی بود، اظهار کرد: ترجمه از موضوعاتی است که مغفول مانده و باید برای افزایش کیفی و کمی آن سرمایه‌گذاری شود. پرداختن به موضوع بیداری اسلامی و انقلاب در آثار نویسندگان نیز از دیگر موضوعاتی است که به لزوم توجه متولیان امور فرهنگی برمی‌گردد و با حمایت و پشتیبانی می‌توانند جریان‌ساز باشند.
او در ادامه توصیه کرد: متولیان ادبیات می‌توانند برای این جریان از بخش خصوصی حمایت کنند و برای فعال‌تر شدن و توجه علاقه‌مندان، این موضوع را به گروه‌های تخصصی بسپرند و با پشتیبانی مالی، آن را نظارت کنند.
تجار در عین حال گفت: ادبیات آبرو و حیثیت این مملکت است و تنها به توجه و مدیریت بیش‌تری نسبت به گذشته نیاز دارد؛ اما با این حال نمی‌توان از توجهی که این سال‌ها به مقوله‌ی ادبیات شده است، تقدیر نکرد.
این نویسنده در رابطه با آثار منتشرشده در یک سال گذشته نیز عنوان کرد: برگزیدگان جشنواره‌های مختلف نشان می‌دهند که امسال آثار خوبی در فضای ادبیات تولید و منتشر شده است که بیان‌گر این است که در این زمینه خلأ وجود ندارد. ولی به نظر می‌رسد باید نزدیکی ادبیات با دیگر هنرها، بخصوص سینما، جدی‌تر باشد؛ البته در این سال‌ها سیمافیلم کارهایی انجام داده است؛ ولی یقینا اگر اهالی سینما اهل خواندن باشند، درمی‌یابند که کارهای بسیار زیادی نوشته شده است که می‌توانند به واسطه‌ی آن‌ها بین سینما و ادبیات پل ارتباطی بزنند.
او همچنین گفت: ادبیاتی‌ها خیلی اهل هیاهو نیستند و به خاطر غرور و مناعت طبع‌شان، باید آن‌ها را پیدا کرد، ضمن این‌که آن‌ها پول تبلیغات ندارند.
این نویسنده درباره‌ی موضوع نقد کتاب‌های منتشرشده در سالی که گذشت، نیز بیان کرد: در زمینه‌ی نقد، خلأهای زیادی وجود دارد و هنوز هیچ برنامه‌ی محکمی که ادبیات را رصد کند و خود را نیز به‌روز نگه دارد، در تلویزیون وجود ندارد. البته تعداد انگشت‌شماری منتقد ادبیات در کشور وجود دارند که بعضا در کلاس‌های کارگاهی آثار کوتاه و به ندرت آثار بلند را نقد می‌کنند؛ اما این هم جدی نیست.
راضیه تجار همچنین درباره‌ی اظهارنظرهای نویسندگانی که معتقدند به دلیل ممیزی فضای ادبیات مناسب نیست، گفت: آثار زیادی منتشر شده‌اند که انسان با خواندن‌شان سر شوق می‌آید؛ کسانی که این اظهار نظرها را می‌کنند، بیش‌تر کسانی هستند که از دور دستی بر آتش ادبیات دارند. کارهایی هم که دچار ممیزی می‌شوند، بیش‌تر به خاطر این است که نویسندگان آن‌ها در اثرشان به تصاویر مستهجن و غیراخلاقی ریز می‌شوند، ضمن این‌که باید آثار از یک ساختار محکم و محتوای درست برخوردار باشند تا امکان نشر پیدا کنند.
این نویسنده و منتقد پیشکسوت در ارزیابی از وضعیت ادبیات در سالی که گذشت، عنوان کرد: اخیرا کتاب تازه منتشرشده‌ی خوبی نخوانده‌ام. معتقدم از دهه‌ی 70 به بعد، ادبیات ما تغییری نکرده است و هنوز کتاب‌های پست‌مدرن دهه‌ی 70 بر فضای ادبیات کشور غلبه دارند. در سال 90 نیز کتاب چشم‌گیری منتشر نشده و تغییر عمده‌ای در روالی که چند سال است بر ادبیات کشور حاکم شده، نمی‌بینم.
او در پاسخ به این‌که حضور جوانان را در فضای ادبیات کشور در سال 90 چگونه می‌بیند، اظهار کرد: خیلی در جریان کارهای جوان‌ها نیستم؛ مگر این‌که به صورت متفرقه کسی کتابی از آن‌ها به دستم برساند که امسال هم چیز قابل توجهی به دستم نرسید.
دستغیب درباره‌ی این‌که آیا در این سال‌ها، بویژه در سال 90، اتفاق خاصی در فضای ادبیات کشور رخ داده است، عنوان کرد: به طور کلی در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که حرف مهمی برای گفتن نداریم؛ هر چه را که بوده است، تا به حال گفته‌ایم. البته این موضوع نه تنها برای کشور ما صادق است؛ بلکه برای کشورهای اروپایی و آمریکایی هم صدق می‌کند و ادبیات این کشورها نیز در برهه‌ای از بی‌حرفی به سر می‌برد.
او در این‌باره ادامه داد: به نظر می‌رسد تا مدت‌ها تغییری در این روند حاکم بر فضای ادبیات رخ نخواهد داد و ادبیات به صورت کج‌دار و مریز به راه خود ادامه خواهد داد. این روند تا زمانی که تغییر مهمی در دنیا اتفاق نیفتد، در همه‌ی زمینه‌ها، اعم از ادبیات، سینما و دیگر هنرها، باقی خواهد ماند.
این نویسنده و منتقد همچنین درباره‌ی عملکرد جایزه‌های ادبی اظهار کرد: در طول این سال‌ها جایزه‌های ادبی آن‌قدر بی‌پایه بوده که امروز دیگر کسی از برگزاری و انتخاب کتاب در آن‌ها تعجب زده نمی‌شود و آن‌ها را دنبال نمی‌کند.
او در ادامه این‌گونه اظهار نظر کرد: برگزاری این جایزه‌ها خیلی جدی نیست و بیش‌تر به درد روزنامه‌ها می‌خورد. برگزاری جایزه‌ها در سراسر سال یک نوع مد شده است؛ ولی کتاب‌هایی که در آن‌ها انتخاب می‌شوند، کتاب‌های پیش پا افتاده‌ای هستند.
علیرضا طبایی
علیرضا طبایی: شعر ناب مورد بی‌مهری قرار گرفته است
این شاعر پیشکسوت در ارزیابی‌اش از وضعیت شعر در سالی که گذشت، عنوان کرد: برای شناخت و ارزیابی آن‌چه در یک سال گذشته بر شعر ما رفته است، باید آن را به دو مقوله‌ی خلق شعر و نشر و پخش آن تفکیک کنیم.
او درباره‌ی خلق شعر در سال 90 اظهار کرد: در رابطه با خلق شعر اعتقادم این است که چون امسال شعر امکان انتشار مناسب پیدا نکرد و به تبع آن دچار نبود برخورد نگاه نقادانه با آن بودیم، پس نمی‌توان راجع به آن بحث کرد. در حقیقت مشکلی که شعر در یک سال گذشته با آن مواجه بود، مسأله‌ی نشر شعر و نشست‌های ادبی است که باید به این دو نکته توجه کنیم تا بتوانیم تصویری از سیر و تحول شعر در یک سال گذشته به دست دهیم.
او ادامه داد: ما در رابطه با ادبیات و شعر باید توجه داشته باشیم که در کشور دو بخش دولتی و خصوصی عهده‌دار چاپ و نشر شعر هستند؛ امسال بخش دولتی شعرهایی خاص با موضوع‌هایی از پیش اندیشیده‌شده منتشر کرد که متأسفانه غالبا کلیشه‌یی و به اصطلاح از شور و حال زندگی معاصر خالی هستند.
طبایی درباره‌ی وضعیت نشر شعر در بخش خصوصی نیز عنوان کرد: در این بخش نیز تنها یک گونه‌ی خاص از شعر ترویج شد که اصطلاحا به آن شعر «سپید» می‌گویند و آن شعری است که در حقیقت اگرچه بارقه‌هایی از زیبایی و آگاهی را در خود دارد و گاهی هم می‌توان تصاویر زیبایی در آن دید؛ اما کلیت، معیار خاصی ندارد و این قالب شعری از فرهنگ و میراث ادبی ما فاصله گرفته است.
طبایی در ادامه نتیجه گرفت: در حقیقت، در سال 90 در بخش خصوصی و دولتی کم‌تر به شعر ناب پرداخته شد.
این شاعر سپس با اشاره به برگزاری نشست‌های ادبی، اظهار کرد: نشست‌هایی که در بخش دولتی و سازمان‌ها و نهادهای مربوط برگزار شد، بیش‌تر شبیه نوعی ادای تکلیف و وظیفه بود. اگرچه این نشست‌ها همواره با تبلیغات همراه است؛ اما حاصل کار، ترویج نوعی شعر خاص بوده که الزاما از شعر ناب فاصله پیدا می‌کند.
او در ادامه تأکید کرد: در مجموع، متأسفانه آن‌چه در نهایت مورد بی‌مهری قرار گرفت، شعر ناب بود؛ شعر نابی که انسان‌مدار، متعالی و بازگوکننده‌ی ارزش‌های مردمی و نماد پرواز اندیشه و شعور انسان در عصر ماست.
طبایی درباره‌ی کتاب‌های شعر منتشرشده در سال 90 نیز گفت: در سالی که گذشت، مانند سال‌های پیش، ادبیات و شعرهای حمایتی مجال نشر و پخش پیدا کرد و متأسفانه همچنان شعرواره‌ها با کالای برچسب‌خورده میدان‌دار بودند.
او در پاسخ به این پرسش که در سالی که در پایان آن قرار داریم، جای چه موضوعاتی را در فضای ادبیات خالی می‌بیند، گفت: هوای تازه، تپش زندگی و خون در سال 90 از دسترس شعر دور بود و در این سال همچنان شعر یتیم بود. شعر باید از هوای تازه و خون تازه بهره بگیرد. باید محدودیت‌ها را از شعر برداشت و شعر باید خودش مسیر طبیعی‌اش را پیدا کند. کلا هنر و شعر با دستورالعمل و بخش‌نامه بیگانه است و با این‌ها حرکتش پیش نمی‌رود.
این شاعر درباره‌ی حضور جوانان در فضای شعر در یک سال گذشته نیز عنوان کرد: به این دلیل که همه‌ی آثار مجال انتشار پیدا نکردند، پس نمی‌توان قضاوت درستی از آن‌ها داشت. اما من همیشه به حضور جوانان و استعدادهای خلاقانه‌ی جوانان امیدوارم و ایمان دارم آن‌چه که شعر ما را به جلو خواهد برد، حضور استعدادهای جوان‌تر است که باعث بالا رفتن سطح شعر می‌شوند و می‌توانند اعتبار واقعی را به شعر برگردانند؛ ولی باید در رابطه با آگاهی و پرورش استعداد این جوانان برنامه‌ریزی اصولی و درست انجام داد.
او اضافه کرد: در شعرباید جوان‌ها را از نظر قالب و شکل و هم از نظر دیدگاه و محتوا با چشم‌اندازهای متعالی آشنا کرد.
این شاعر همچنین درباره‌ی نقد شعر در سالی که گذشت، گفت: نقد همواره سازنده است و در حقیقت پالایشگر ادبیات ماست؛ اما نقد باید با دیدگاهی انسانی و با شناخت روزگار در زندگی انسان معاصر همراه باشد، نقد می‌تواند هنر را به تعالی برساند، کاستی‌های آن را بیان کند و راه پیشرفت را به هنرمند نشان دهد. اما نقد نیز باید در مسیر خود باشد و نه در مسیر دلخواه گروهی خاص.
علیرضا طبایی در پایان درباره‌ی اتفاق‌های خاص در فضای ادبیات در سالی که گذشت، گفت: متأسفانه امسال اتفاقی که اثر سازنده‌ای در ادبیات داشته باشد، رخ نداد؛ ولی شاید یکی از کارهای خوبی که بعد از سال‌ها مغفول ماندن اتفاق افتاد، برگزاری همایش شعر «ققنوس» با محوریت شعر نیمایی بود که به نظر، مؤثر و بجا بود.
راضیه تجار بیش‌ترین دغدغه‌ی نویسندگان را طولانی شدن مرحله‌ی انتشار یک کتاب از شکل‌گیری ایده تا چاپ آن عنوان کرد و افزود: نویسندگان معمولا برای انتشار یک اثر از زمان ایده تا چاپ شدن کتاب‌شان اذیت می‌شوند و پس از مدت زمان طولانی که اثرشان به چاپ می‌رسد، نیز دغدغه‌ی توزیع مناسبت کتاب‌شان را دارند.
راضیه تجار: در زمینه‌ی آثار ادبی خلأ وجود ندارد
این داستان‌نویس در ارزیابی‌اش از وضعیت ادبیات در سالی که گذشت، با بیان این‌که به طور کلی ادبیات ایران رو به رشد است، توضیح داد: گرچه به نوعی شاید توده‌ی مردم و تا حدی نخبگان جامعه خیلی از کارهایی را که منتشر شده است، رصد نکنند؛ اما خوشبختانه نویسندگان بنا به حس درونی و علاقه‌ای که به مقوله‌ی ادبیات دارند، همچنان به صورت چراغ خاموش و ساکت می‌نویسند و آثار خود را به مخاطبان عرضه می‌کنند.
او بیش‌ترین دغدغه‌ی نویسندگان را طولانی شدن مرحله‌ی انتشار یک کتاب از شکل‌گیری ایده تا چاپ آن عنوان کرد و افزود: نویسندگان معمولا برای انتشار یک اثر از زمان ایده تا چاپ شدن کتاب‌شان اذیت می‌شوند و پس از مدت زمان طولانی که اثرشان به چاپ می‌رسد، نیز دغدغه‌ی توزیع مناسبت کتاب‌شان را دارند.
تجار در پاسخ به این‌که حضور جوانان را در فضای ادبیات در سالی که گذشت، چگونه ارزیابی می‌کند، گفت: وقتی جوانان آثاری خلق می‌کنند، دوست دارند اثرشان دیده و حمایت شود؛ این در حالی است که بعضی از انتشاراتی‌ها در جریانی زیرپوستی از نویسندگان این آثار درخواست پول می‌کنند. همین مسأله باعث شده است که بسیاری از ناشران از نظر مالی در مقایسه با نویسنده و خالق اثر موقعیت بهتر و قابل توجهی پیدا کنند.
این نویسنده در همین‌باره افزود: البته این مسأله بیش‌تر شامل ناشرانی می‌شود که صاحب نام هستند و فروشگاه دارند. این قضیه برای ناشران کوچک که معمولا به صورت دلی و حسی اقدام به نشر کتاب می‌کنند، صدق نمی‌کند.
او همچنین درباره‌ی نویسندگان جوان با اشاره به این‌که استعدادهای درخشانی در جوانان وجود دارد که باید از آن‌ها پشتیبانی و حمایت کرد، اضافه کرد: جوانانی که به کار نویسندگی روی آورده‌اند و در جشنواره‌هایی که برگزار می‌شود، آثارشان انتخاب می‌شود، نباید رها شوند. باید کارهای آن‌ها با دلسوزی خوانده شود و زمانی که اثرشان به یک بیان هنری رسید، آن را برای انتشار حمایت کرد؛ نه این‌که با گرفتن پول از آن‌ها، کارهای ضعیف آن‌ها را چاپ کرد.
تجار در همین زمینه به مسأله‌ی لزوم آموزش به نویسندگان جوان اشاره کرد و ادامه داد: مسأله‌ی آموزش برای نسل جدید نویسندگان موضوعی جدی است. خود من چندین سال است کلاس داستان‌نویسی دارم؛ ولی در حال حاضر به دلیل حمایت نکردن، به سختی آن را سر پا نگه داشته‌ام و تقریبا تمام هزینه‌های برگزاری این کلاس‌ها را از جیب می‌پردازم؛ با این حال به دلیل سابقه‌ی زیاد برگزاری این کلاس و دیدن استعدادهای موفق که در سال‌های گذشته از همین کلاس بیرون آمده‌اند و هنوز هم به صورت مستدام به نوشتن ادامه می‌دهند، دلم نمی‌آید کلاس را تعطیل کنم.
راضیه تجار
این نویسنده در پاسخ به این پرسش که جای چه موضوعاتی در فضای ادبیات سال 90 خالی بود، اظهار کرد: ترجمه از موضوعاتی است که مغفول مانده و باید برای افزایش کیفی و کمی آن سرمایه‌گذاری شود. پرداختن به موضوع بیداری اسلامی و انقلاب در آثار نویسندگان نیز از دیگر موضوعاتی است که به لزوم توجه متولیان امور فرهنگی برمی‌گردد و با حمایت و پشتیبانی می‌توانند جریان‌ساز باشند.
او در ادامه توصیه کرد: متولیان ادبیات می‌توانند برای این جریان از بخش خصوصی حمایت کنند و برای فعال‌تر شدن و توجه علاقه‌مندان، این موضوع را به گروه‌های تخصصی بسپرند و با پشتیبانی مالی، آن را نظارت کنند.
تجار در عین حال گفت: ادبیات آبرو و حیثیت این مملکت است و تنها به توجه و مدیریت بیش‌تری نسبت به گذشته نیاز دارد؛ اما با این حال نمی‌توان از توجهی که این سال‌ها به مقوله‌ی ادبیات شده است، تقدیر نکرد.
این نویسنده در رابطه با آثار منتشرشده در یک سال گذشته نیز عنوان کرد: برگزیدگان جشنواره‌های مختلف نشان می‌دهند که امسال آثار خوبی در فضای ادبیات تولید و منتشر شده است که بیان‌گر این است که در این زمینه خلأ وجود ندارد. ولی به نظر می‌رسد باید نزدیکی ادبیات با دیگر هنرها، بخصوص سینما، جدی‌تر باشد؛ البته در این سال‌ها سیمافیلم کارهایی انجام داده است؛ ولی یقینا اگر اهالی سینما اهل خواندن باشند، درمی‌یابند که کارهای بسیار زیادی نوشته شده است که می‌توانند به واسطه‌ی آن‌ها بین سینما و ادبیات پل ارتباطی بزنند.
او همچنین گفت: ادبیاتی‌ها خیلی اهل هیاهو نیستند و به خاطر غرور و مناعت طبع‌شان، باید آن‌ها را پیدا کرد، ضمن این‌که آن‌ها پول تبلیغات ندارند.
این نویسنده درباره‌ی موضوع نقد کتاب‌های منتشرشده در سالی که گذشت، نیز بیان کرد: در زمینه‌ی نقد، خلأهای زیادی وجود دارد و هنوز هیچ برنامه‌ی محکمی که ادبیات را رصد کند و خود را نیز به‌روز نگه دارد، در تلویزیون وجود ندارد. البته تعداد انگشت‌شماری منتقد ادبیات در کشور وجود دارند که بعضا در کلاس‌های کارگاهی آثار کوتاه و به ندرت آثار بلند را نقد می‌کنند؛ اما این هم جدی نیست.
راضیه تجار همچنین درباره‌ی اظهارنظرهای نویسندگانی که معتقدند به دلیل ممیزی فضای ادبیات مناسب نیست، گفت: آثار زیادی منتشر شده‌اند که انسان با خواندن‌شان سر شوق می‌آید؛ کسانی که این اظهار نظرها را می‌کنند، بیش‌تر کسانی هستند که از دور دستی بر آتش ادبیات دارند. کارهایی هم که دچار ممیزی می‌شوند، بیش‌تر به خاطر این است که نویسندگان آن‌ها در اثرشان به تصاویر مستهجن و غیراخلاقی ریز می‌شوند، ضمن این‌که باید آثار از یک ساختار محکم و محتوای درست برخوردار باشند تا امکان نشر پیدا کنند.
![[-]](http://www.flashkhor.com/forum/images/collapse.gif "[-]")
