15-01-2014، 16:49

كویر در عین زیبایی محیطی است خشن.سفر به كویر مستلزم نكاتی است كه عدم رعایت آنها چه بسا موجب خسارات جانی ومالی می شود.در این مقاله در پی آنیم كه بگوییم چگونه به كویر سفر كنیم تا از زیباییهای آن لذت ببریم و سفری سالم و بیادماندنی داشته باشیم
مشخصات یک راهنمای خوب
1) راهنما باید به موقعیت جغرافیایی منطقه – مسیر جاده ها – محل چشمه های آب – عوارض طبیعی مانند تپه ها ، کوهها ، دریاچه نمک ، بندریگ و فاصله بین آنها آگاه باشد.
2) تسلط بر زمین شناسی و توپوگرافی منطقه – پستی و بلندی هایی که بر اثر سیل ایجاد می شود (در کویر سیل هم می آید!) برای راهنما اهمیت دارد. در نقاط پست ممکن ایت خاک به حدی گل شود که عبور ماشین غیرممکن شود و یا ماشین در گل بماند.
3) تسلط به شیمی خاک و شیمی دریاچه ویژگی دیگر راهنماست.این تسلط باعث آسودگی خاطر در مواقع حرکت روی سطح دریاچه میشود(در عمق 50-5 سانتیمتری زیر سطح دریاچه آب موجود است) و در سطح دریاچه لایه ای از سولفات کلسیم ایجاد شده که می توان با اتکا به آن بر روی آن ماشین سواری کرد.همچنین نوع عناصر موجود در خاک در عبور از کویر مؤثر است. مثلا سولفات سدیم که در خاک برخی مناطق کویر زیاد یافت می شود باعف پوکی خاک و گیرافتادن ماشین می شودو یا خاک رس و یا کائولن در مواقع بارانی سبب می شود که ماشین بکسواد کند و درجا بزند.
4) یک راهنما باید با ستارگان و موقعیت آنها در فصول مختلف سال آشنا باشد تا تشخیص جهت و مسیر حرکت در شب ممکن شود.
5) آشنایی با جانوران و خزندگان و حشرات کویر هم ویژگی مهم دیگر است. در این مورد و موجودات ذیل الذکر نکاتی قابل توجه است:
الف- شتر: معمولا هنگام عصر بسوی آب حرکت می کند و با تعقیب آنها می توان به آب رسید!
ب- عقرب: آشنایی با خصوصیات این جانور مانند اینکه چه مواقعی از سال در خواب زمستانی است و یا اینکه در چه اوقاتی از روز و شب احتمال وجود عقرب کم است (یا اینکه با توجه به درجه حرارت، مثلا در آذر ماه میتوان تشخیص داد که احتمال وجود آن هست یا نه؟)همچین نحوه عمل و کمکهای اولیه در هنگام عقرب گزیدگی . و نیز آگاهی به این نکته که در کویر بعضی نقاط هستند که اصلا عقرب در آن یافت نمیشود(مانند محلی نزدیک ارغوانی آران ، که حتی در شب میتوانید با آسودگی خاطر روی ماسه های آنجا استراحت کنید!
ج- سوسمارها: خطرناکترین آنها بزمجه است که در کویر مناطقی هست که احتمال یافت شدن آنها زیاد است ( مثلا در کویر آران و بیرگل ناحیه ای به طول و عرض 6 کیلومتر هست که در آن بزمجه زیاد یافت میشود.)
د- مار: آشنایی با انواع سمی و غیر سمی مارهای کویر و کمکهای اولیه در هنگام مارگزیدگی
ه- سایر جانوران: آشنایی با زیستگاه انواع سوسک، مارمولک ، روباه ، خرگوش ، موش و همچنین حیواناتی نظیر کل ، بز ، میش ، آهو ، جیبر و ...
6) راهنمای خوب در کویر با نوع گیاهان و مناطق رویش آنها آشناست و میداند که:
الف- برخی از گیاهان در مناطق خاصی می رویندو از طریق نوع گیاه میتوان نوع آب (شور ، تلخ ، شیرین و... ) در آن منطقه را تشخیص داد.
ب- ریشه بعضی گیاهان بسیار پرآب است که در هنگام نیاز و با روشهای خاص میتوان از آن استفاده کرد.
ج- آتش چوب بعضی از گیاهان بسیار پرحرارت و عالی است
د- از ساقه برخی گیاهان در مواقع بحرانی به عنوان غذا میتوان استفاده کرد.
ه- بعضی گیاهان برخلاف ظاهر زیبایشان سمی هستند!
7) علاوه بر موارد فوق بعضی تجربیات راهنما بسیار باارزش است مثل طریقه بیرون آوردن ماشین مانده در باتلاق دریاچه یا ماسه بادی ، یا پیاده راه رفتن در شبهای بدون ستاره از طریق هاله نور شهرهای مجاور کویر با تهیه کرسی ساده در شبهای سرد زمستانی برای خواب.
سایت تکناز را فراموش نکنید !!
آب درکویر
هنگام حرکت به سوی کویر حداقل به اندازه دوبرابر نیاز آب بردارید زیرا تشنگی سریع انسان را از پای درمی آورد و بدون آب در روزهای گرم نمیتوان زیاد دوام آورد.د رمرز شروع تپه های شنی در کویر احتمال وجود آب هست. راههایی برای جمع آوری و استفاده آب موجود در خاک هست . مردمان کویر برای جلوگیری از عطش ، بجای آب چای می نوشند! از ریشه پر آب بعضی گیاهان میتوان استفاده کرد و وجود گیاهانی خاص نشانه وجود آب است. از مصرف غذاهایی که آب زیادی لازم دارندو باعث عطش می شوند بپرهیزید.
نکات مفید دیگر :
*تجهیزات کافی به همراه داشته باشید مانند:غذا ، چادر ، لوازم بهداشتی ، چراغ قوه ، کیسه خواب ، کفش مناسب ، سوخت ، طناب ، دوربین شکاری ، قطب نما ، نقشه و ...
*از دو یا چند وسیله نقلیه استفاده کنید (بهتر است از نوع کمک دار دودیفرانسیل شاسی بلند باشد) بنزین و لاستیک زاپاس فراموش نشود. بهتر است از عیبهای جزئی ماشین هم آگاه باشید.
*آچار و ابزار و چسب به همراه داشته باشید.(یکی از خرابیهای رایج سوراخ شدن رادیاتور است)
*به همراه داشتن بیل و تخته های چوب برای بیرون کشیدن ماشین از باتلاق ، مفید است.
*به همراه داشتن شکر ، قند یا نبات و آبمیوه و هندوانه میتواند جان شما را نجات دهد! (در مواقع اضطراری میتوان با مخلوط کردن شکر با آب تلخ آن را قابل استفاده نمود.
*استفاده از عینک آفتابی مخصوصا در دریاچه نمک در توقف طولانی در کویر توصیه می شود.
*در کویر مراقب وسایل الکترونیکی خود باشید( با داخل شدن ذرات ماسه از کار می افتند.
*برای نگهداری گوشت در گرمای کویر از قیمه کردن در چربی خودش و یا در مشک ریختن و یا نمک سودکردن استفاده کنید. (گوشت را به تخته هایی با قطر 3 سانتیمتر تبدیل کرده و تکه های بریده شده را در داخل نمک قرار می دهیم بطوریکه نمک تمام سطح آن را بپوشاند.)
بدون برنامهریزی و تمهیدات مناسب به كویر نروید
• كویر معمولاً پاكیزهتر از شهر است، چون خورشید با حرارت خود همهچیز را استرلیزه میكند
• حتماً از عینك ضدافتاب استفاده كنید
• اگر عینك ضدافتاب نداشتید برای چشمان خود، با پارچه یا كاغذ سایهبان درست كنید
• به چشمان خود سرمه بكشید
• به لبها و بینی خود روغن ضد ترك و خشكیدن بمالید
• از مكیدن لبهای خود خودداری كنید
• گردن خود را از تابش آفتاب بپوشانید
• از كلاه لبهدار استفاده كنید
• پیراهن آستیندار و شلوار پادار بلند بپوشید
• كرم ضدآفتاب بزید و در فواصل زمانی معین این عمل را تكرار كنید
• از لباسهای با رنگ روشن استفاده كنید
• كفش باید بادوام و متناسب پا باشد و بتواند محافظ پای شما از گرما و راحت باشد
• سیگار نكشید، دود باعث تسریع در تبخیر آب بدنتان میشود
آب:
• هر فرد حداقل هر روز 4 لیتر آب لازم دارد
• برای آب خوردن منتظر تشنهشدن نشوید
• در فواصل زمانی معین آب بخورید
• آب را بهیچعنوان جیرهبندی نكنید، مخصوصاً در هوای بسیار گرم
• بیشتر به راههای جلوگیری و ممانعت از تبخیر آب بدنتان بیاندیشید
• به یاد داشته باشید آب موجود در بدنتان زندگی شما را حفظ میكند نه آب موجود در داخل قمقمه!
• در موقع كمبود آب از بینی تنفس كرده و دهان خود را بسته نگهدارید
• در زمان بیآبی قبل از انجام كوچكترین حركتی و اقدامی به درست بودن آن فكر كنید
• لباسهای خود را به هیچعنوان در نیاورید، آنها محافظ شما در برابر سرعت تبخیر آب بدنتان هستند
• در صورت امكان در طول روز در سایه بمانید
• سعی كنید 30 سانتیمتر بالاتر از سطح زمین بنشینید، درجه حرارت سطح زمین بسیار بیشتر است
• الكل ننوشید، الكل باعث تشدید تبخیر آب بدنتان میشود
• اگر به مشكل كمبود آب برخورد نمودید دنبال نشانههای وجود آب باشید
• از تف كردن پرهیز كنید
• دنبال كردن ردپاها میتواند شما را به آب را نشانههای تمدن برساند، مخصوصاً اگر چند راه به یكی ختم شود
• دستههای پرندگان بر روی مكانهای دارای آب دور میزنند
• به صدای جیكجیك كردن پرندگان هنگام صبح و عصر گوش دهید
• بلدرچینها معمولاً كنار آب جمع میشوند
• فاخته و قمری هنگام صبخ و عصر به سمت محل آب پرواز میكنند
• همچنین به دنبال نشانههای حیوانات بگردید، چون آنها معمولاً تمایل به پیدا كردن غذا در كنار آب دارند
• به دنبال گیاهان و رستنیهایی بگردید كه معمولاً در كنار آب یافت میشوند
• گیاهان پنبهای، چنار، بید، گزنه، سدر و ... در كنار آب یافت میشوند
• شما ممكن است برای رسیدن به آب مجبور به حفر گودال شوید
• اگر آب پیدا كردید قبل از مصرف تصفیه كنید
• مدفوع و لاشه حیوانات عمدهترین دلایل آلودگی آبها هستند
• جوشاندن آب مطمئنترین راه تصفیه آب است
• در ارتفاعات پایین آب را 2 تا 5 دقیقه و در ارتفاعات بلند(3000 متر) حداقل 15 دقیقه بجوشانید
• هیچ كدام از مواد شیمیایی نمیتواند تمام میكروبها یا انگلهای موجود در آب رابكشد
• قبل از تصفیه آب توسط مواد شیمایی از یك پارچه تمیز بگذرانید تا ذرات از آن جدا شوند
• برای تصفیه آب توسط قرص ید به ازاء هر لیتر آب 2 عدد قرص استفاده نموده و 20 دقیقه منتظر بمانید
• برای تصفیه آب توسط قرص كلر به ازاء هر لیتر آب 5 عدد قرص استفاده نموده و 30 دقیقه منتظر بمانید
• برای تصفیه آب توسط مایع سفیدكننده خانگی به ازاء هر لیتر آب 2 قطره ریخته و 30 دقیقه منتظر بمانید
غذا:
• غذای خشكاندهشده، سبكتر از غذای تازه است
• شیرینی خشك، نان شیرینی، كنسروتنماهی، كنسرو مرغ، ژامبون، سوسیس، میوههای خشكاندهشده، گوشت خشكاندهشده، آجیل، حبوبات، مكملهای غذایی و ... برای خوردن مناسب هستند
• از هرچیزی كه ممكن است در داخل كوله له شود، تكهتكه شود یا خرد شود پرهیز كنید
• قبل از سفر اطلاعاتی در مورد گیاهان منطقه كسب كنید
• همه میوههای كاكتوسها خوردنی هستند
• هیچ اصول كلی برای شناسایی گیاهان سمی وجود ندارد
• تنها توصیه این است كه فقط در صورت وضعیت اورژانسی به فكر خوردن گیاهان بیفتید
• آب مایه زندهماندن است، بدون غذا هم میتوانید چند روز را بدون مشكل جدی سپری كنید
• اگر به مشكل كم آبی برخوردید، غذا نخورید، صحبت نكنید و سیگار نكشید
• اگر آبتان محدود بود پیشنهاد میشود غذاهایتان را دور بریزید
• از خوردن گیاهان دارای عصاره شیری خودداری كنید
• از خوردن حبوبات قرمز گیاهان پرهیز كنید
• در صورت امكان گیاهان مشكوك را قبل از خوردن بجوشانید
• گیاهان پخته را قبل از خوردن در دهن مزهمزه كنید تا مطمئن شوید خوردنی است
پیادهروی:
• یك فرد با شراط بدنی عالی میتواند بین 20 تا30 كیلومتر در روز طی كند.
• حداقل 10 دقیقه در هر ساعت به استراحت بپردازید
• آهسته و یكنواخت حركت كنید
• در بیابانهای داغ بهتر است اول صبح و یا هنگام عصر به پیادهروی بپردازید
• سادهترین و مطمئنترین راه را انتخاب كنید
• از روی موانع عبور نكنید، آنها را دور بزنید
• در تپههای پرشیب زیگزال حركت كنید
• از داخل درهها، گودالها و آبراهها حركت نكنید
• از حركت در ارتفاعهای بلند پرهیز كنید
• 3متر فاصله را بین خود رعایت كنید
• سرعت گروه را بر اساس ضعیفترین فرد هماهنگ كنید
• از صحبت كردن بیدلیل خودداری كنید
• از جریانهای آب عبور نكنید، آنها عمیقتر و سریعتر از آن هستند كه به نظر میرسند
استراحت:
• داخل غارها یا محلهایی كه میتواند محل زندگی حیوانات باشد به هیچ عنوان نروید
• از اقامت یا استراحت در اطراف آبها خودداری كنید
• از استراحت در مكانهای بسیار باز، ارتفاعات بلند و مكانهای خیس و مرطوب پرهیز كنید
• در زیر درختان نشینید، در محل گودی اطراف درخت بنشینید
• در صورت امكان در سایه به استراحت پرداخته و كفشها و جوراب خود را درآورید
• برای نشستن از فوم استفاده كنید
• جوراب خود را عوض كرده و جوراب قبلی را آویزان كنید
• اگر سایه پیدا نكردید و زمین برای نشستن خیلی گرم بود و نتوانستید پاهای خود را بلند كنید،كفش خود را در نیاورید
• هنگام استراحت، پاهای خود را 30 سانتیمتر بالاتر از زمین نگهدارید
• به هیچ عنوان روی زمین نشینید
گمشدن:
• اگر احساس كردید كه گم شدید، خود را آزار ندهید
• بنشینید، اطراف خود را بررسی كنید و به شناسایی موقعیت خود بپردازید
• سعی كنید به یاد آورید از آخرین زمانی كه میدانستید كجا هستید، چقدر سپری شده است
• بهترین راه این است كه توقف كنید تا دوستان شما و یا تیمهای نجات شما را پیدا كنند، مخصوصاً اگر آب و غذا و چیزی بعنوان سرپناه داشته باشید
• وقتی تصمیم به ماندن گرفتید، دیگر حركت نكنید
• از علامتهای جهانی( مثل HELP, X, SOS) بعنوان نشانه درخواست كمك استفاده كنید(روی زمین بكنید یا با سنگ و كاغذ بصورت بزرگ درست كنید تا از ارتفاع بالا توسط هواپیما یا هلیكوپتر قابل دیدن باشد)
• از سوت، شیپور و در صورت داشتن از تقنگ برای درخواست كمك استفاده كنید
• بهترین نشانه آتش است. از آتش دودزا در روز و آتش روشن و نورانی در شب استفاده كنید
• اگر تصمیم به ماندن نگرفتید، مكان خود را علامتگذاری كرده و یك یادداشت بگذارید
• ردپاهای قبلی خود را دنبال كنید تا شاید به یك جای آشنا برسید
• سعی نكنید میانبر بزنید، چون ممكن است بیشتر گیج شوید
• اگر ممكن بود بالای یك درخت یا تپه بروید تا طرح و نقشه مناسبی بریزید
• وقتی به یك جاده برخوردید، همانجا بمانید
رعد و برق:
• قبل از مسافرت اطلاعاتی در مورد هواشناسی كسب كنید
• اطلاعات خود را در مورد شناسایی ابرها تكمیل كنید
• رعد و برق میتواند در ته درهها، در روی خطالراسها و نزدیك قلهها رخ دهد
• رعد و برق پس از اصابت پخش شده و در امتداد زمینهای دارای كمترین مقاومت جریان مییابد
• موقع رعد و برق از حركت در شیبهای تند پرهیز كنید
• اگر موقع رعد و برق در محل باز و در امتداد درختان هستید بهترین راه نشستن بر روی یك سنگ(نه بالاتری سنگ آن ناحیه) و جمع كردن بدن روی آن است؛ سنگی را انتخاب كنید كه از زمین جدا شده است
• چند نفری در داخل یك گودال كوچك، زیر یك سنگ آویزان، یا داخل یك غار كوچك تجمع نكنید
• بهترین حالت این است كه تا حد ممكن روی پاهایتان دولاشدن شوید
حیوانات :
• از تمام حیوانات، چه سمی و چه غیر سمی احتیاط كنید
• به محدوده آنها احترام گذاشته و با فاصله از دیدن آنها لذت ببرید
• در شب و موقع خواب تمام بدنخود را بپوشانید
• به محل كندوی زنبورها نزدیك نشوید
• در صورت نیشزدگی توسط زنبور نیشش را توسط ناخن یا انبرك خارج سازید و از كرم بیحسكننده موضعی و آنتیهیستامین استفاده كنید
• نیش انواع مارها و عقربها میتواند كشنده باشد
• به خاطر داشته باشید كه نیشزدن وسیله دفاعی حیوانات هستند پس آنها را تحریك نكنید
• همه حیوانات سمی ترسو و خجالتی هستند
• اكثر اوقات ترسیدن شما باعث تحریك آنها میشود، اگر ناگاه احساس كردید یك حیوان سمی روی بدن شما قرار دارد و یا راه میرود به هیچ عنوان تكان نخورید و بیحركت بمانید
• در موقع حركت به محل قراردادن پای خود دقت كنید
• در مارگزیدگی از بریدن محل گزیدگی و مكیدن آن خودداری كنید، مگر در مواقع اضطرار
• به فرد مارگزیده دارو و الكل ندهید و از اسپری یا یخ استفاده نكنید
• از بست شریانبند بصورت سفت خودداری كنید( 2 انگشت را باید بتوان زیر بند برد)
• منتظر نمانید كه آیا علائم بیمار شدت مییابد یا نه؟
• نیش بعضی از مامولكها نیز سمی است
تجهیزات:
• وزن، اولین دشمن شماست
• وسایل خود را داخل كوله پشتی قرار دهید، در داخل جیبهای خود نگذاریدو یا از خود آویزان نكنید، بویژه چیزهای مثل تبر یا چاقو را كه موقع افتادن میتواند صدمهآفرین باشد
• وسایل حیاتی را بر حسب نیاز برنامه خود انتخاب نمایید
• تجهیزات اساسی عبارتند از: آینه فلزی جهت علامت دادن، سوت، چاقوی جیبی، سنگ یا فلز چخماق، شمع كوچك، مداد كوچك، قطبنمای مغناطیسی، كبریت ضدآبشده، نخدندان(100متر) و قمقمه یك لیتری.
• وسایلی كه اگر دوست داشتید بردارید: بادكنكهای رنگی، باند كمك اولیه، قرص ید، فنجان، جعبه كبریت ضدآب شده، دستمال گلدار و نقشه منطقه
• وسایلی كه میتوانند مفید باشند: تور نازك با رنگ روشن(1 مترمربع)، شیرینی خشك، فویل آلمینیومی، قلاب كوچك ماهیگیری، نمك، انبرك، تیغ ریشتراشی، ظرف آب پلاستیكی بعنوان قمقمه، پانچو یا نایلون، سوزن با سوراخبزرگ، نخ پینهدوزی كتان(100 متر)، ریسمان(سیم تله)، شانه، كیت مارگزیدگی، صابون كوچك، اره چوب، وسیله تیزكننده چاقو وكتابچه راهنمای نجاتیافتن.
گردآوری : پایگاه اینترنتی تکناز