21-07-2014، 12:23
استان بوشهر به علت موقعیت استراتژیكی مناسب برای احداث پایگاه دریایی و بندرگاه، مورداستفاده پادشاهان عیلام قرار گرفته بود. در زمان هخامنشیان سرزمین بوشهر جزو ساتراپ پارس بود. خلیجفارس و به تبع آن استان بوشهر، به دلیل موقعیت سوق الجیشی و اهمیت اقتصادی و بازرگانی، در طول تاریخهمواره از سوی كشورها و دولتها برای تبادل علم و ثروت و گسترش قدرت سیاسی مورد توجه قرار گرفتهاست.
گورستان باستانی خارك
در قسمتی از كوهستان جزیره خارك قبرهای زیادی وجود دارد كه به زرتشتیان و مسیحیان تعلق دارند. این قبور به اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی مربوط است. در گور مردان شیئیبدست نیامده، ولی در قبر زنان شیشههای كوچكی كه احتمالا عطر در آن میریختند و همچنین حلقه انگشتریو آینههای مفرغی پیدا شده است.
عمارت دهدشتی
عمارت دهدشتی (بوشهر)، واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر بوشهر یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
این ساختمان به لحاظ معماری از اهمیت فوق العاده خاصی برخوردار است و چهار طبقه دارد. اکثر ساختمانهای بافت قدیم بوشهر دو طبقه و تعداد انگشت شماری سه طبقه بودهاند. عمده مصالح تشکیل دهنده آن را گچ، سنگهای مرجانی، آهک، چوب ساج و (صندل) چندل تشکیل میدهند. پوشش سقف از چوب صندل است. سقف اتاق پذیرایی نقاشی رنگ و روغن شده که برگرفته از نقاشی اروپایی میباشد. تزیینات و گچبری بسیار زیبایی در داخل اتاقها و سیستم در و پنجرهها به کار گرفته شدهاست که توجه هر بینندهای را به خود جلب میکند. هم چنین گره چینی هلالها، درها، کنده کاری روی اتاقها و پنجرههای دیواری از عوامل تزیین است. شیشههای رنگی باعث تلطیف نور و زیبایی بیش تر ساختمان شدهاند. ساختمان دارای چند ارسی زیبا با گره چینی و شیشههای رنگی است. عمارت دهدشتی کاربری تجاری و مسکونی داسته و اکنون نیز ممکن است به صورت موزه فرهنگ مورد استفاده قرار گیرد. این بنا از سال ۱۳۷۷ توسط میراث فرهنگی بوشهر مرمت شدهاست. از جمله اقدامات مرمتی انجام شده در این بنا می توان به شمع گذاری قسمت های در حال تخریب، تعمیر پشت بام و بازسازی و مرمت قسمت های فروریخته اشاره کرد.
معبد پوزئیدون (خدای دریا) - جزیره خارك
این معبد در جزیره خارك واقع شده است و ساختمان آن به یونانیانمنسوب است. در عهد ساسانیان بر روی بقایای این معبد آتشكده زرتشتی بنا شده بود. پس از شكست ایرانیان از عربها و رواج اسلام، این آتشكده به صورت مسجد درآمد و در داخل آن محرابی در جهت كعبه تعبیه شد.
عمارت تنگستانی - بوشهر
عمارت تنگستانی، واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر بوشهر یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است. این بنا متعلق به دوره قاجاریه می باشد و از طرف ملک التجار به محمد باقر خان تنگستانی اهدا شدهاست.
قلعه هلندیها - جزیره خارك
قلعه هلندیها در شمال شرقی جزیره خارك قرار دارد. در سال ۱۷۴۸ میلادی مقارن با حكومت دوره صفوی كه ایران مورد حمله افاغنه قرار گرفت، هلندیها پس از تعطیلی دارالتجاره بندرعباس، جزیره خارك را مركز خود قرار دادند و این قلعه را احداث كردند. این قلعه به وسیله «بارون كینپ هاوزن» بناگردیده است.
كلیسای قدیمی خارك - جزیره خارك
این كلیسا در قسمت غربی جزیره خارك قرار دارد و احتمالا به مسیحیان زمان ساسانیان تعلق دارد. این كلیسا حدود سده پنجم یا ششم میلادی بنا گردیده است.
کاروانسرای دالکی
کاروانسرای دالکی مربوط به دوره قاجار است و در ۲۳ کیلومتری شمال برازجان، راه قدیمی شیراز به بوشهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۳۷۷/۰۵/۱۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاخ کوروش
کاخ کوروش مربوط به دوره هخامنشی است و در برازجان، ورودی شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
«کاخ کوروش دشتستان» تاریخی و بسیار مهم از دوران پر تمدن ایران، این کاخ در سال ۱۳۵۰ به وسیلهٔ هیأت باستانشناسی ایران حفاری شدهاست. با توجه به شیوههای معماری و استفاده از سنگ سیاه و سفید زمان احداث آن را به دورهٔ کوروش بنیان گذار زنجیره هخامنشی منسوب کردهاند. این کاخ که در جنوب شرقی برازجان و در کنار رودخانه خشک آردی قرار دارد یکی از پایگاههای مهم ایران دورهٔ هخامنشی در ساحل خلیج فارس بودهاست. کاخ برازجان بر طبق تحقیقاتی که انجام شده در اواخر سلطنت کوروش ساخته و پرداخته شدهاست و از نظر حجاری و هنر معماری آن چنان که از پایه ستونها و اشیاء کشف شده بر میآید جدیدتر و ظریف تر از پاسارگاد است.
غار چهل خانه
غار چهل خانه واقع در شهر سعدآباد از توابع بخش سعدآباد شهرستان دشتستان یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
در شمال شهر سعدآباد دشتستان بوشهر رشته کوهی است که مشرف به رودخانه شاپور است. در ارتفاعات این کوه تعدادی اتاق شبیه به غارهای صخرهای و حجاری شده دیده میشود که یک مجموعه بسیار زیبا را تشکیل میدهند. اندازههای داخلی اتاقهای «غار چهل خانه» در ابعاد گوناگونی است. به دلیل ضعف نوع جنسیت سنگ کوه بر اثر عوامل طبیعی و فرسایش مثل سیل دچار تخریب شدهاست. ورودی این دخمه به شکل ذوزنقه بوده و در داخل آن طاقچههایی در اشکال مختلف تعبیه شدهاست.
چشمه آبگرم قوچارک
«چشمهٔ آبگرم قوچارک» در مسیر جاده بوشهر ــ به بندرعباس و در ۵ کیلومتری جنوب غربی اهرم قرار دارد. این چشمه از شکاف سنگهای آهک مارنی از زمین خارج میشود. آب این چشمه در ردیف آبهای سولفات، کلیسم، همراه با منیزیم زیاد و کلرور، سدیم و لرم است.
قلعه زار خضرخان - اهرم
این قلعه در شمال منطقه اهرم واقع شده و به زارخضرخان تنگستانی منسوب است و در حال حاضر نیز اعقاب و فرزندان او در آن سكونت دارند. قلعه مشتمل بر چهار برج و بارو و قلعه میانی است و همچنین دارای تاسیسات خصوصی برای ساكنین قلعه میباشد.
آرامگاه سیبویه - سیراف
این آرامگاه در ابتدای شاخه میانی و شمالی دره لیل سیراف واقع شده است. در اینبقعه دو قبر وجود دارد؛ قبر بزرگی با صندوقی مكعبی شكل با لوح خط كوفی بسیار زیبا و قبر دیگری با عرضكم و بدون سنگ قبر كه متعلق به سیبویه است.
گورستان مهاجمین انگلیسی
گورستان مهاجمین انگلیسی مربوط به دوره قاجار است و در بوشهر، محله دواس بهمنی واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ آذر ۱۳۷۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کلیسای ارامنه گریگوری
کلیسای ارامنه گریگوری مربوط به دوره قاجار است و در بوشهر، محله شنبدی واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پارک ملی نایبند
پارک ملی نایبند بعنوان یک منطقه حفاظتشده سازمان حفاظت محیط زیست ایران در استان بوشهر در سواحل خلیج فارس است.
در سال ۱۳۵۷ خلیج نایبند همراه با بخشی از دماغه نایبند با مساحت ۱۹۵۰۰ هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده نایبند در فهرست مناطق حفاظت شده ایران قرار گرفت. این منطقه همراه با مناطق دیگر از جمله دماغه نایبند و بخشی از آبهای خلیج فارس در سال ۱۳۸۳ به عنوان اولین پارک ملی دریایی ایران ثبت و اعلام شد.
معبد كلات - خورموج
این معبد در دامنه كوه مند و در فاصله ۳۰ كیلومتری خورموج، در جنوب روستای حیدری و در ارتفاعات سنگی مشرف به بستر قدیمی رودخانه سیلابی قرار دارد. نمای خارجی فعلی كلات عبارت است از یك سكوی اصلی با سقفی قوسی شكل و دو مدخل دیگر و ده حفره به شكل روزنههایی در طرفین سكویاصلی كه به منزله نورگیرها یا پنجره رواقهای اصلی معبد عمل میكنند. نكته قابل توجه در معبد كلات وجودچاههای متعدد در اتاقهای پایینی است كه به نظر میرسد جهت دفن اموات یا نگهداری استخوان آنها حفرشدهاند.
مسجد بردستان - روستای بردستان
در كنار روستای بردستان و در میان یك گورستان قدیمی كه بر تپهای مملو ازقبور كهنه قرار دارد، مسجد بردستان واقع شده است. كتیبه چوبی داخل مسجد نشان میدهد كه این مسجد درسال ۸۵۲ هجری تعمیر شده است. بنابراین کتیبه، مسجد قبل از تاریخ ۸۵۲ هجری بنا شده است و گمان میرود ازبناهای قرون اولیه اسلامی باشد.
عمارت کوتی
عمارت کوتی مربوط به دوره ساسانیان است و در بوشهر، محله قدیمی کوتی، خیابان ساحلی، روبروی خلیج فارس واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاخ چرخاب
کاخ چرخاب اثری باستانی از دوره هخامنشیان در یک کیلومتری جنوب غرب برازجان و ۱۵ کیلومتری شهر بوشهر است. چرخاب از کاخهای زمستانی کوروش بزرگ بوده است و همراه کاخ سنگ سیاه و کاخ بردک سیاه کاخهای سهگانهٔ هخامنشی این منظقه را تشکیل میدهند. این کاخ را که در فاصله ۲۰ کیلومتری خلیج فارس قرار دارد به عنوان اصلیترین سند معماری برای اثبات اینکه خلیج فارس از دوران باستان متعلق به ایرانیان بودهاست، میشناسند. در این محوطه باستانی یک لوح تاریخی به خط پارسی باستان در رابطه با کنترل هخامنشیان بر خلیج فارس کشف شده است.
باستانشناسان معتقدند کاخ چرخاب اثر ناقصی است که هرگز مسکونی نشد. ساخت این کاخ به فرمان کورش بزرگ آغاز شد و احتمالا با مرگ او ناتمام ماند. بخشی از دروازه شاهی این کاخ که ناتمام مانده برخلاف تالار اصلی با لعابی از جنس سیلیس کفسازی شده است. 10 پایه ستون کوچک در تالار اصلی کاخ پیدا شده است که شبیه پایه ستونهای پاسارگاد هستند.
گورستان باستانی خارك
در قسمتی از كوهستان جزیره خارك قبرهای زیادی وجود دارد كه به زرتشتیان و مسیحیان تعلق دارند. این قبور به اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی مربوط است. در گور مردان شیئیبدست نیامده، ولی در قبر زنان شیشههای كوچكی كه احتمالا عطر در آن میریختند و همچنین حلقه انگشتریو آینههای مفرغی پیدا شده است.
عمارت دهدشتی
عمارت دهدشتی (بوشهر)، واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر بوشهر یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
این ساختمان به لحاظ معماری از اهمیت فوق العاده خاصی برخوردار است و چهار طبقه دارد. اکثر ساختمانهای بافت قدیم بوشهر دو طبقه و تعداد انگشت شماری سه طبقه بودهاند. عمده مصالح تشکیل دهنده آن را گچ، سنگهای مرجانی، آهک، چوب ساج و (صندل) چندل تشکیل میدهند. پوشش سقف از چوب صندل است. سقف اتاق پذیرایی نقاشی رنگ و روغن شده که برگرفته از نقاشی اروپایی میباشد. تزیینات و گچبری بسیار زیبایی در داخل اتاقها و سیستم در و پنجرهها به کار گرفته شدهاست که توجه هر بینندهای را به خود جلب میکند. هم چنین گره چینی هلالها، درها، کنده کاری روی اتاقها و پنجرههای دیواری از عوامل تزیین است. شیشههای رنگی باعث تلطیف نور و زیبایی بیش تر ساختمان شدهاند. ساختمان دارای چند ارسی زیبا با گره چینی و شیشههای رنگی است. عمارت دهدشتی کاربری تجاری و مسکونی داسته و اکنون نیز ممکن است به صورت موزه فرهنگ مورد استفاده قرار گیرد. این بنا از سال ۱۳۷۷ توسط میراث فرهنگی بوشهر مرمت شدهاست. از جمله اقدامات مرمتی انجام شده در این بنا می توان به شمع گذاری قسمت های در حال تخریب، تعمیر پشت بام و بازسازی و مرمت قسمت های فروریخته اشاره کرد.
معبد پوزئیدون (خدای دریا) - جزیره خارك
این معبد در جزیره خارك واقع شده است و ساختمان آن به یونانیانمنسوب است. در عهد ساسانیان بر روی بقایای این معبد آتشكده زرتشتی بنا شده بود. پس از شكست ایرانیان از عربها و رواج اسلام، این آتشكده به صورت مسجد درآمد و در داخل آن محرابی در جهت كعبه تعبیه شد.
عمارت تنگستانی - بوشهر
عمارت تنگستانی، واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر بوشهر یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است. این بنا متعلق به دوره قاجاریه می باشد و از طرف ملک التجار به محمد باقر خان تنگستانی اهدا شدهاست.
قلعه هلندیها - جزیره خارك
قلعه هلندیها در شمال شرقی جزیره خارك قرار دارد. در سال ۱۷۴۸ میلادی مقارن با حكومت دوره صفوی كه ایران مورد حمله افاغنه قرار گرفت، هلندیها پس از تعطیلی دارالتجاره بندرعباس، جزیره خارك را مركز خود قرار دادند و این قلعه را احداث كردند. این قلعه به وسیله «بارون كینپ هاوزن» بناگردیده است.
كلیسای قدیمی خارك - جزیره خارك
این كلیسا در قسمت غربی جزیره خارك قرار دارد و احتمالا به مسیحیان زمان ساسانیان تعلق دارد. این كلیسا حدود سده پنجم یا ششم میلادی بنا گردیده است.
کاروانسرای دالکی
کاروانسرای دالکی مربوط به دوره قاجار است و در ۲۳ کیلومتری شمال برازجان، راه قدیمی شیراز به بوشهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۳۷۷/۰۵/۱۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاخ کوروش
کاخ کوروش مربوط به دوره هخامنشی است و در برازجان، ورودی شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
«کاخ کوروش دشتستان» تاریخی و بسیار مهم از دوران پر تمدن ایران، این کاخ در سال ۱۳۵۰ به وسیلهٔ هیأت باستانشناسی ایران حفاری شدهاست. با توجه به شیوههای معماری و استفاده از سنگ سیاه و سفید زمان احداث آن را به دورهٔ کوروش بنیان گذار زنجیره هخامنشی منسوب کردهاند. این کاخ که در جنوب شرقی برازجان و در کنار رودخانه خشک آردی قرار دارد یکی از پایگاههای مهم ایران دورهٔ هخامنشی در ساحل خلیج فارس بودهاست. کاخ برازجان بر طبق تحقیقاتی که انجام شده در اواخر سلطنت کوروش ساخته و پرداخته شدهاست و از نظر حجاری و هنر معماری آن چنان که از پایه ستونها و اشیاء کشف شده بر میآید جدیدتر و ظریف تر از پاسارگاد است.
غار چهل خانه
غار چهل خانه واقع در شهر سعدآباد از توابع بخش سعدآباد شهرستان دشتستان یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
در شمال شهر سعدآباد دشتستان بوشهر رشته کوهی است که مشرف به رودخانه شاپور است. در ارتفاعات این کوه تعدادی اتاق شبیه به غارهای صخرهای و حجاری شده دیده میشود که یک مجموعه بسیار زیبا را تشکیل میدهند. اندازههای داخلی اتاقهای «غار چهل خانه» در ابعاد گوناگونی است. به دلیل ضعف نوع جنسیت سنگ کوه بر اثر عوامل طبیعی و فرسایش مثل سیل دچار تخریب شدهاست. ورودی این دخمه به شکل ذوزنقه بوده و در داخل آن طاقچههایی در اشکال مختلف تعبیه شدهاست.
چشمه آبگرم قوچارک
«چشمهٔ آبگرم قوچارک» در مسیر جاده بوشهر ــ به بندرعباس و در ۵ کیلومتری جنوب غربی اهرم قرار دارد. این چشمه از شکاف سنگهای آهک مارنی از زمین خارج میشود. آب این چشمه در ردیف آبهای سولفات، کلیسم، همراه با منیزیم زیاد و کلرور، سدیم و لرم است.
قلعه زار خضرخان - اهرم
این قلعه در شمال منطقه اهرم واقع شده و به زارخضرخان تنگستانی منسوب است و در حال حاضر نیز اعقاب و فرزندان او در آن سكونت دارند. قلعه مشتمل بر چهار برج و بارو و قلعه میانی است و همچنین دارای تاسیسات خصوصی برای ساكنین قلعه میباشد.
آرامگاه سیبویه - سیراف
این آرامگاه در ابتدای شاخه میانی و شمالی دره لیل سیراف واقع شده است. در اینبقعه دو قبر وجود دارد؛ قبر بزرگی با صندوقی مكعبی شكل با لوح خط كوفی بسیار زیبا و قبر دیگری با عرضكم و بدون سنگ قبر كه متعلق به سیبویه است.
گورستان مهاجمین انگلیسی
گورستان مهاجمین انگلیسی مربوط به دوره قاجار است و در بوشهر، محله دواس بهمنی واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ آذر ۱۳۷۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کلیسای ارامنه گریگوری
کلیسای ارامنه گریگوری مربوط به دوره قاجار است و در بوشهر، محله شنبدی واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پارک ملی نایبند
پارک ملی نایبند بعنوان یک منطقه حفاظتشده سازمان حفاظت محیط زیست ایران در استان بوشهر در سواحل خلیج فارس است.
در سال ۱۳۵۷ خلیج نایبند همراه با بخشی از دماغه نایبند با مساحت ۱۹۵۰۰ هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده نایبند در فهرست مناطق حفاظت شده ایران قرار گرفت. این منطقه همراه با مناطق دیگر از جمله دماغه نایبند و بخشی از آبهای خلیج فارس در سال ۱۳۸۳ به عنوان اولین پارک ملی دریایی ایران ثبت و اعلام شد.
معبد كلات - خورموج
این معبد در دامنه كوه مند و در فاصله ۳۰ كیلومتری خورموج، در جنوب روستای حیدری و در ارتفاعات سنگی مشرف به بستر قدیمی رودخانه سیلابی قرار دارد. نمای خارجی فعلی كلات عبارت است از یك سكوی اصلی با سقفی قوسی شكل و دو مدخل دیگر و ده حفره به شكل روزنههایی در طرفین سكویاصلی كه به منزله نورگیرها یا پنجره رواقهای اصلی معبد عمل میكنند. نكته قابل توجه در معبد كلات وجودچاههای متعدد در اتاقهای پایینی است كه به نظر میرسد جهت دفن اموات یا نگهداری استخوان آنها حفرشدهاند.
مسجد بردستان - روستای بردستان
در كنار روستای بردستان و در میان یك گورستان قدیمی كه بر تپهای مملو ازقبور كهنه قرار دارد، مسجد بردستان واقع شده است. كتیبه چوبی داخل مسجد نشان میدهد كه این مسجد درسال ۸۵۲ هجری تعمیر شده است. بنابراین کتیبه، مسجد قبل از تاریخ ۸۵۲ هجری بنا شده است و گمان میرود ازبناهای قرون اولیه اسلامی باشد.
عمارت کوتی
عمارت کوتی مربوط به دوره ساسانیان است و در بوشهر، محله قدیمی کوتی، خیابان ساحلی، روبروی خلیج فارس واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاخ چرخاب
کاخ چرخاب اثری باستانی از دوره هخامنشیان در یک کیلومتری جنوب غرب برازجان و ۱۵ کیلومتری شهر بوشهر است. چرخاب از کاخهای زمستانی کوروش بزرگ بوده است و همراه کاخ سنگ سیاه و کاخ بردک سیاه کاخهای سهگانهٔ هخامنشی این منظقه را تشکیل میدهند. این کاخ را که در فاصله ۲۰ کیلومتری خلیج فارس قرار دارد به عنوان اصلیترین سند معماری برای اثبات اینکه خلیج فارس از دوران باستان متعلق به ایرانیان بودهاست، میشناسند. در این محوطه باستانی یک لوح تاریخی به خط پارسی باستان در رابطه با کنترل هخامنشیان بر خلیج فارس کشف شده است.
باستانشناسان معتقدند کاخ چرخاب اثر ناقصی است که هرگز مسکونی نشد. ساخت این کاخ به فرمان کورش بزرگ آغاز شد و احتمالا با مرگ او ناتمام ماند. بخشی از دروازه شاهی این کاخ که ناتمام مانده برخلاف تالار اصلی با لعابی از جنس سیلیس کفسازی شده است. 10 پایه ستون کوچک در تالار اصلی کاخ پیدا شده است که شبیه پایه ستونهای پاسارگاد هستند.