توصیه های پزشکی برای حفظ سلامت در گرمای تابستان

[love 2012]

مانی که فردی در مدت زیادی در معرض گرما و نور آفتاب قرار ‌گیرد یا بدون در نظر گرفتن شرایط جسمی و سنی، بیش از اندازه فعالیت بدنی کند «خستگی گرمایی» اتفاق می‌افتد. معمولا این مشکل در مردم مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی بیشتر دیده می‌شود، چرا که آسفالت و بتون در مناطق شهری گرما را به میزان بیشتری جذب کرده و این موجب مضاعف شدن گرمای محیط می‌شود. در واقع خستگی گرمایی شایع‌ترین نوع گرمازدگی است و مشخصه اصلی آن تعریق فراوان و از دست رفتن آب و املاح بدن است.
کارگران، قهرمانان ورزشی، نیروهای انتظامی و افرادی که هنگام کار یا ورزش در هوای داغ مایعات کافی نمی‌خورند بیشتر به این مشکل دچار می‌شوند.
کارشناسان چند توصیه و اقدام احتیاطی را پیشنهاد کرده‌اند که در صورت عمل به آنها می‌توانید در مواقعی که دمای هوا بسیار بالا است بدنتان را خنک نگه دارید و از گرمای شدید در امان بمانید.
این کارشناسان توصیه می‌کنند:
لباس متناسب با هوای گرم بپوشید. برای مثال از لباس‌های نخی و سبک با رنگ‌های روشن، کلاه و یا حتی چتر آفتابی استفاده کنید.
- آب زیاد بنوشید. همیشه همراه خود شیشه آب یا آب‌میوه داشته باشید و مدام مایعات بنوشید. حتی اگر احساس تشنگی هم نمی‌کنید نوشیدن دائمی مایعات را فراموش نکنید. از مصرف الکل و کافئین پرهیز کنید چون باعث کم‌ شدن آب بدن می‌شوند.
- حتما حجم غذا را در هر وعده کاهش داده و تعداد وعده‌ها را افزایش دهید. از مصرف غذاهایی که حاوی پروتئین زیاد هستند، اجتناب کنید چون این غذاها حرارت سوخت و سازی بدن را افزایش می‌دهند. هم‌چنین سعی کنید آرام باشید و از انجام فعالیت‌های پرتحرک در ساعات گرمتر روز خودداری کرده و در عوض این گونه فعالیت‌ها را به ساعات خنک‌تر روز که معمولا بین ساعت ۴ تا ۷ صبح است، موکول کنید.
- تا جایی که امکان دارد در روزهای گرم در فضاهای سرپوشیده و داخل ساختمان بمانید و از حضور در فضای آزاد، پرهیز نمایید. اگر در ساختمانی هستید که سیستم تهویه هوا ندارد حتی‌المقدور در طبقات پایین‌تر باشید که تابش خورشید در آنها کمتر است. به خاطر داشته باشید که پنکه‌ها و هواکش‌های برقی هوا را خنک نمی‌کنند بلکه فقط موجب چرخش هوا در فضای اتاق می‌شوند.
- همسایه خوبی باشید یعنی وقتی موج گرمای شدید شهر و محل زندگی شما را فرا می‌گیرد اگر در همسایگی خود ساکنان سالمندی دارید حتما به آنها سر بزنید و در صورت نیاز به آنها کمک کنید تا توصیه‌های فوق را حتی‌المقدور انجام دهند. مرکز خدمات ملی آب‌ و هوایی امریکا در گزارشی اعلام کرده است که گرمای شدید هوا درواقع قاتل درجه یک مرتبط با عوامل جوی و تغییرات آب و هوایی است که هر سال بیش از سایر رویدادهای جوی شامل سیل و صاعقه و توفان و گرد و باد، قربانی می‌گیرد.
نشانه‌های گرمازدگی
تشنگی و تعریق شدید، پوست سرد، رنگ‌پریده یا برافروخته، نبض ضعیف، مردمک‌های گشاد، بی‌حالی، تهوع، سرگیجه ، خستگی، سردرد و در نهایت غش از جمله علل این نوع گرمازدگی است.
اقدامات درمانی در گرمازدگی
ـ مصدوم را فوری از محیط گرم خارج کرده و در معرض هوای خنک قرار دهید.
ـ او را به پشت بخوابانید و پاهایش را یک وجب بالا برده و تا حد امکان لباس‌های او را درآورید یا شل کنید.
ـ اگر مصدوم هوشیار است به او آب دهید و اگر در عرض ۲۰ دقیقه تاثیری در حال او ندیدید به او محلول ORS دهید. از دادن قرص نمک به مصدوم اجتناب کنید،‌ چرا که نمک معده را تحریک کرده و بر شدت تهوع و استفراغ می‌افزاید.
ـ با آب خنک پوست مصدوم را مرطوب کنید و همزمان او را باد بزنید. اگر در عرض ۳۰ دقیقه بهبودی حاصل نشد مصدوم را فوری به مراکز درمانی انتقال دهید.
تفاوت میان خستگی گرمایی با گرمازدگی
ـ‌ تفاوت بین خستگی گرمایی و گرمازدگی را می‌توان از راه‌های گوناگونی تشخیص داد. اگر بدن مصدوم در لمس بسیار داغ باشد به گرمازدگی مشکوک شوید. نشانه مهم دیگر گرمازدگی تغییر در وضعیت رفتاری مصدوم است که از گیجی، بی‌قراری و پرخاشگری شروع می‌شود و تا نداشتن آگاهی از زمان و مکان و در نهایت اغما ادامه می‌یابد.
ـ خستگی گرمایی به دلیل تعریق شدید و از دست رفتن مایعات و املاح بدن می‌تواند به گرفتگی عضلانی منجر شود. در این حالت معمولا در ساق یا ماهیچه‌های ناحیه شکم انقباض عضلانی روی داده و به سفتی و تغییر شکل عضله منجر می‌شود. در این مورد نیز بهترین کار نوشیدن مایعات و کشیدن عضله است.
ـ در صورتی که به خستگی گرمایی رسیدگی نشود به گرمازدگی تبدیل شده و می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
همچنین پزشکان هشدار می دهند که گرمای شدید روزهای تابستان می‌تواند تهدیدی جدی برای ورزشکاران کم سن و جوان باشد. ورزشکاران جوان و مشتاق که برای تمرین‌ها و مسابقات به میدان‌ها و زمین‌های ورزشی می‌روند باید در روزهای گرم تابستان در برابر مشکلات و حملات شدید گرمازدگی محافظت شوند.
مهمترین راه برای محافظت از این ورزشکاران جوان و کم سن و سال رساندن مقادیر کافی مایعات به بدن آنها و جلوگیری از تلف شدن آب بدنشان است.
نوشیدن مایعات به میزان کافی قبل، بعد و در طول بازی‌ها و تمرینات با کمک به افزایش حجم خون و بهبود عملکرد گردش خون از بروز بیماریهای ناشی از افزایش دما جلوگیری می‌کند. بنابراین ورزشکاران در هوای گرم باید دو برابر مصرف عادی خود مایعات بنوشند.
چندین توصیه برای محافظت از کودکان و نوجوانان ورزشکار در برابر هوای گرم :
-‌ تا حد امکان ورزشکاران جوان را در سایه نگه دارید
-‌ بین تمرینات به طور مکرر زنگ تفریح بدهید و تعداد دفعات استراحت‌های بین تمرینی را بیشتر کنید
-‌ از بطری‌های اسپری یا لباس‌های مرطوب برای خنک نگه داشتن و مرطوب کردن پوست استفاده شود
- چند ساعت قبل از تمرین از وعده‌های غذایی سبک و سالم استفاده شود
- اگر کودک یا نوجوان ورزشکار سابقه ابتلا به بیماری‌ مرتبط با گرما و گرمازدگی را دارد والدین موظف هستند این مطلب را به اطلاع مربیان ورزشی برسانند
- استفاده از ضد آفتاب و تمدید مکرر آن درطول روز فراموش نشود