این مقاله راجع به قدمت وهنر و معماری مربوط به مناره و بقایای باستانی جم و موقعیت جغرافیای آن در افغانستان می باشد.
ویژگی های مناره جم
مناره 65 متری جم، سازه ای زیبا و سرافراز است که قدمت آن به قرن 12 میلادی باز می گردد. این مناره که با آجر کاری دقیق و زیبا کار شده و سفال های آبی بالای آن با زیبایی خودنمایی می کنند، به خاطر کیفیت معماری و تزئین خود، که نشان دهنده حد اعلای آئین های هنری و معماری منطقه است، از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. تاثیر آن به خاطر مکان قرار گیری آن بیشتر شده است، به طوری که این مناره در داخل آبراهی عمیق که بین کوه های بلند در قلب ایالت غور (Ghor) افغانستان قرار دارد، جای گرفته است.
نقش مناره جم در معماری اسلامی
معماری و تزئینات این مناره از نقطهنظر تاریخ هنر بسیار برجسته بوده ، و در آن ، پیشرفتهای هنری پیشین منطقه به طور خارقالعاده ای باهم ترکیب شده و اثری ایجاد کردهاند که نفوذ قوی ای در نوع معماریهای بعدی در منطقه داشت. این مناره، یک مثال برجسته از معماری و تزئینات اسلامی در این منطقه بوده و نقشی اساسی در گسترش هر چه بیشتر آن ایفا کرد.
مکان جغرافیایی مناره جم
این مناره که در ارتفاع 1،900 متری از سطح دریا و دور از هر شهری قرار دارد ، در داخل درهای ناهموار در قلب استان غور جای گرفته است. این مناره که قدمت آن به قرن دوازدهم میلادی باز میگردد ، احتمالاً به مناسبت یک پیروزی بزرگ سلاطین غوری پایهریزی شد. جم به احتمال زیاد، محل اقامت تابستانی امپراتوران غور بوده و احتمالاً نشاندهنده محل شهر باستانی فیروزکوه، پایتخت سلسله غوریان، میباشد.
این مناره، یکی از چند بنای تاریخی ای است که به خوبی حفظ شده و این امر نشان دهنده خلاقیتهای هنری استثنایی و تسلط بر مهندسی ساختمانی در آن زمان بوده است. قسمت خارجی مناره به طور کامل با دکوراسیون هندسی دقیقی که روی آجرکاریهای خشن اصلی را گرفته است تزئین شده است.
مابقی برجها و قصرهای منطقه مسکونی غورها، در قسمت مقابل کرانه رودخانه، در قسمت شمال مناره و در ارتفاعات کوه قرار دارد. به علاوه، نشانههایی از استحکامات نظامی در قسمت شرقی مناره نیز دیده میشود و این تصور را در انسان ایجاد میکند که مناره به وسیله استحکامات نظامی مورد محافظت قرار میگرفته است.از زمان ساخت مناره، هیچگونه عملیات بازسازی و یا تعمیر اساسی ای برای مناره انجام گرفته نشده است.