از سرطان خون نترسید

[~ArTaBaNoOs~]

سرطان‌خون، در اثر افزایش تعداد سلول‌های غیرطبیعی و اصطلاحا سلول‌های بلاست در مغزاستخوان اتفاق می‌افتد. مغزاستخوان برای اینكه بتواند سلول‌های طبیعی شامل گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاكت و... را بسازد، از یك سلول اجدادی به نام «بلاست» آغاز به كار می‌كند. این سلول‌ قدرت زایش و تكثیر بالایی دارد و به سرعت تعداد زیادی سلول نارس می‌سازد. این سلول‌های نارس تحت‌تاثیر مواد رشد، كامل و به سلول‌های تخصص‌یافته خونی تبدیل می‌شوند. اگر در روند تبدیل سلول‌های نارس به رسیده وقفه ایجاد شود، سرطان‌خون پدید می‌آید.


سرطان‌خون حاد

تركیب خونی‌ بیمار طی 6-3 هفته كاملا به هم می‌خورد و علایم بالینی از جمله افت پلاكت، كاهش گلبول‌های قرمز یا افزایش گلبول‌های سفید، تب و نشانه‌های نارسایی مغزاستخوان سریع خود را نشان می‌دهد. پلاكت پایین، تنگی‌نفس، خونریزی، كاهش وزن و عفونت، بیمار را از كار و زندگی می‌اندازد و به پزشك مراجعه می‌كند. احتمال ابتلا به این بیماری، 3 در هر 100 هزار نفر جمعیت است. سرطان‌خون حاد دو نوع میلوییدی (AML) و لنفوییدی (ALL) دارد و با توجه به نوع سلول سرطانی، درمان و نوع علایم آنها با هم متفاوت هستند.

درمان اصلی شیمی‌درمانی است. باید از مغزاستخوان بیمار نمونه‌‌برداری و ظرف 48 ساعت تصمیم‌گیری و شیمی‌درمانی شروع شود. پاسخ به درمان خیلی خوب است و بیماری كاملا از مغزاستخوان پاك می‌شود، از آنجا كه بیماری در بیشتر بیماران بعد از تقریبا 1 سال، به علت اینكه تعداد كمی از سلول‌‌ها به صورت خفته و نیم‌فعال در مغزاستخوان باقی می‌مانند و شیمی‌درمانی قادر به از بین بردن سلول‌های نیمه‌فعال نیست، عود می‌كند، اگر بیماران پیگیری نشوند و اقدام به موقع انجام نگیرد، متاسفانه در عود اول و دوم، از شیمی‌درمانی نتیجه نخواهیم‌گرفت.


گام بعد از شیمی درمانی

بعد از شیمی‌درمانی سنگین، باید درمان پیشرفته‌تر پیوند سلول‌های بنیادی مغزاستخوان انجام شود و بعد از اینكه پلاكت و گلبول‌های سفید و قرمز طبیعی شدند (تقریبا 2 ماه طول می‌كشد) و توانستیم مغز استخوان را كامل فلج كنیم، مرحله بعدی، پیوند مغزاستخوان است و از خواهر، برادر یا از پدر و مادر بیمار و طبق شرایط خاصی پیوند دریافت می‌شود. البته از دهندگان غریبه نیز به‌ندرت می‌توان مغزاستخوان سالم را گرفت و به بیماران تزریق كرد. به این ترتیب می‌توان از عود مجدد سرطان هم جلوگیری كرد

. درمان سرطان‌خون حاد، تركیبی از شیمی‌درمانی و پیوند مغزاستخوان است و اگر به خوبی و به موقع انجام شود، تقریبا 70 درصد بیماران از بیماری جان سالم به‌در می‌برند.


سرطان‌خون مزمن

برخلاف نوع حاد، سیر بیماری و بروز علایم بالینی در سرطان‌خون مزمن بسیار كند پیش می‌رود و ممكن‌است فرد مبتلا به سرطان مدت‌های طولانی از وجود سلول‌های سرطانی در بدنش بی‌اطلاع باشد. علایم نیز بسیار خفیف و جزئی است. ضعف، بی‌حالی و بزرگی طحال جزو نشانه‌های این بیماری است. گاهی بیماران به علت بزرگی طحال به پزشك مراجعه می‌كنند و بیماری سرطان‌خون تشیخص داده‌می‌شود. در بزرگسالان برعكس كودكان، سرطان‌خون مزمن شایع‌تر است. سرطان‌خون مزمن دو نوع میلوپرولیفراتیو (CML) و لنفوپرولیفراتیو (CLL) دارد.


درمان



خوشبختانه سرطان‌خون مزمن نوع CML با دارویی كه 9-8 سال است وارد ایران شده، درمان می‌شود. قرص باید طولانی‌مدت (حداقل 5 سال) و روزی 4 عدد مصرف شود و بیماران با این درمان دارویی زندگی طبیعی را از سر می‌گیرند. نوع CLL در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود و درمان آن پیچیده‌تر است. البته خیلی از بیماران بعد از كشف و تشخیص بیماری به درمان خاصی نیاز ندارند. CLL بیماری كم‌ضرری برای بدن محسوب می‌شود و بدن واكنش خاصی به آن نشان نمی‌دهد ولی به ندرت افزایش گلبول‌های سفید، كم‌خونی و ضعف در فرد مبتلا دیده می‌شود.

گاه فقط لازم است بیمار 6-5 سال تحت‌نظر بماند و به درمان سریع نیاز نیست. فقط نام این نوع از سرطان خشن و نگران‌كننده است. اقدام پزشكی زمانی ضرورت می‌یابد كه بیماری كمی فعال شود و علایم ژنتیكی خاص خود را نشان دهد.