خرافات و موهومات ویرانگر

[♣♦♠l♥k♠♦♣]

ماکس وبر مدرنیته را فرایند عقلانی سازیامور می دانست و دانش و فناوری و پیشرفت و ترقی را زاییده عقلانی شدن پندارها و کردارها معرفی می کرد از نظر وی این فرایند منجر به تولید علم می شد و  خاصیت افسون زدایی داشت. چنین نگرشی تمامی روش ها و بینش های غیر عقلانی را به حیطهموهومات می راند و جهان عقلانی و دنیایی را شکل می داد که قوانین غیرشخصی بر آن فرمان می راند.دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[1] .«عقل» تنها اساس معرفت معتبر و واقعی را شکل می داد و براهین قیاسی یا استقرایی بعنوان روش های انحصاری که می توانند اطلاعات دقیق وقابل اطمینانی درباره جهان به دست دهند و پایه علوم و فنون مختلف گردند معرفی می شدند.دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[2] درنقطه مقابل عقلانیت خرافی گری و موهوم پرستی قرار داشت.در عصر جدید تمامی بینش ها و روش هایی كه قابلیت دریافت منطقی ، تعلیل پذیری ، مشاهده ، آزمون و استنتاج را نداشتند؛ غیرعقلانی شناخته شدند و به حیطه موهومات و خرافات تبعید گشتند.

خرافات و موهومات باورهای غیرعقلانیبودند که در نقطه مقابل ترقی و پیشرفت قرار گرفتند و از موانع توسعه و ارتقای سطح کمی و کیفی زندگی انسانها شناخته شدند.خرافات جمع خرافه، و در لغت بهمعنی حدیث باطل و بی اساس است که خوشایند طبع آدمی است و با هیجان و احساس وی سازگار استدیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[3] .و دراصطلاح به تمامی افکار و اعمال غیرمنطقی و غیرعقلانی گفته می شود.بی دانشی ، بی خردی ، زود باوری و راحت طلبی همگانی در کنار فرصت طلبی و فریبکاری سوداگران و قدرت طلبان از اسباب پیدایش و گسترش آن  میباشد.وبر بر این حقیقت توجه داشت که بخش بزرگی از رفتار انسانی متناقض، فاقد تفکر و تامل است. او همچنین معتقد بود که انسان ها در زندگی معمولی، روش های معتادیدیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[4] راکه برآن ها با «تقلید بدون فکر» اصرار می ورزند مورد مداقه قرار نمی دهند.دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[5] و بجایپیدا کردن منشا امور، از یکدیگر تقلید کورکورانه می نمایند.دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[6] اینرویکرد از مهم ترین اسباب پیدایش و گسترش خرافات می باشد.درمفهومی کلی تر،خرافات، هرنوع پندار ، گفتار و كردار نامعقول و بی اساسی را تشکیل می دهد كه پایه آن ترس ، جهل و هیجاندیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[7]
است.

رویآوردن انسانها به خرافات اغلب در نتیجه مشکلاتی است که قواعد موجود پاسخگوی آن ها نیست و دانش ها و فنون شناخته شده تبیینی برای آن ارایه نمی كنند.چنین وضعیتی موجب سرگردانی برخی از آدمیان میان ترس و امید گشته زود باوران شان را  به سمت بینش ها و روش های غیر عقلانی متمایل میكند.نا توانی در کنترل شرایط زندگی و ضعف در برخورد با رویدادهایی که همراه با ترس و نا امنی هستند  گرایش به خرافات راافزایش می دهد.این وضعیت هرجا که امکان کنترل محیط کمتر باشد یا توجیه علمی بحران ها به دلیل فقر دانش میسر نباشد، پذیرش و گسترش خرافات را آسان تر می کند.دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[8] جامعهایران در دوره پژوهش کم و بیش از چنین ویژگی هایی برخوردار بود.بیشینه جمعیت در سده 19 را دهقانان تشکیل می دادند یعنی گروهی که هستی اشان در گرو نیروهای ناشناخته و غیرقابل مهار طبیعی بود و همین امر سبب گسترش باورها و شیوه های غیر عقلانی، غیر علمی، در ایران این عصر می گشت.

بدترینویژگی خرافه ها این است که آسان به وجود می آیند ولی به دشواری از میان می روند.دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[9] انواعخرافات در هر فرهنگ و ملتی کم و بیش دیده می شود این باورهای غیرمنطقی، با ثباتی نسبی-با تغییر شکل- از نسلی به نسل دیگر منتقل می شوند، اما تقریبا هیچ گاه به طور کامل از بین نمی روند.دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[10] موقعیتهای اجتماعی فشارآور؛ شرایط مناسبی را برای پیدایش و پذیرش باورهای خرافی بوجود می آورند.دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[11] وجامعه ایران در سده 19 از هرسوی در معرض نا امنی و موقعیت های پر تنش قرار داشت که رواج خرافات را ساده تر و پاینده تر می ساخت.سطح نازل دانش تجربی و کم اعتنایی به علوم عقلی در این دوران سبب گشت کشف روابط علی در بسیاری از پدیده های اجتماعی و طبیعی چندان مورد توجه نباشد و اقبال عمومی به خرافات و موهوماتی باشد كه زنجیره طویل علت و معلول را نادیده می گرفت و مجال آزمون و خطا و کشف روابط علی از بین  می برد.

برخی ازمهم ترین جلوه های خرافات و موهومات رایج در این عصر را سفرنامه نویسان در آثار خود آورده اند.فارغ از خواست و مقصد ایشان و با تمییز سخنان آکنده از تعصبات جاهلانه یا اهداف استعماری از گزارش های قابل اعتماد ؛ می توان با تحلیل این گزارش ها به کشف و تبیین برخی از زمینه ها و اسباب عقب ماندگی دست یافت و بهمین جهت است که چنین نمونه هایی در این کتاب ذکر می شود.

یکیاز نخستین نمونه های نگارش شده در ابتدای سده 19 متعلق به سرجان مالکومدیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[12] کاپیتان انگلیسی و نویسنده کتاب تاریخ ایران می باشد که سه بار به ایران مسافرت کرد وی با شاه و درباریان روابط نزدیکی داشت و با اقشار مختلف دیوانی و اداری گفتگو کرد و با برخی از عالمان آن روزگار هم کلام گشت.مالکوم زبان فارسی را خوب می دانست و با مطالعه تاریخ ایران اثری بجای گذاشت که امروزه یکی از منابع دست اول برای سال های آغازین تاریخ قاجاریه محسوب می گردد.وی بیش از هرکس دیگری از اروپائیان هم عصرش به توصیف و تحلیل اوضاع اجتماعی ایران پرداخته است و مطالب زیادی درباره وضع ملت ودولت در ایران عهد فتحعلی شاه قاجار ذکر می کند.او یکی از علل انحطاط ایران را رواج خرافاتی بنام علم می داند که زندگی عمومی را مختل کرده است . می نویسد در ایران هنوز شیادان و نادانان بدنبال کشف کیمیا و تبدیل مس به طلا می باشند و نجوم نقشی پررنگ در پیش بینی ساعات سعد و نحس و پیشگویی پدیده ها و رویدادها دارد.دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[13] وی با بیان یک نمونه حیرت انگیز از تاثیر باور های خرافی نجوم بر تخریب کشور می نویسد :

" در ایران نیز مردمى كه وسعتى دارند، كارى بدون رجوع به ستارگان نمى‏كنند. در اختیار امرى، یا شروع سفرى، یا پوشیدن لباس نو باید ساعت دیده و راى منجم پرسیده شود. بعضى اوقات اگر كسى بخواهد سفر كند و هنوز اسباب سفر فراهم نیامده باشد، لاكن ساعت خوب باشد، از خانه خود نقل و مكان بجاى دیگر مى‏كند و، احتمال دارد تا فراهم آمدن اسباب به زحمت مى‏گذارند، و همین‏قدر خوش است كه به ساعت سعد حركت كرده است." یكی از ایلچیان برای آنكه بتواند در ساعت خوش از خانه خارج شده به ماموریتش برود ناچار شد دیوار خانه خود و چند خانه همسایه را شكافته به كوچه برود ( زیرا بر اساس نظر منجم امكان خروج از در را نداشت ) و در ادامه برای فرار از نحوست حاكم بوشهر را مجبور كرد دیوار قلعه را شكافته ایشان را خارج كند چون بنظر منجم نمی توانستند از در بیرون بروند !! دلیل اینگونه امور آن است كه " جمیع اهالى این ملك از اعالى تا ادانى به این فن شعبده‏آمیز اعتقاد دارند.لاكن بسیارى از منجمین خود اعتقاد به آنچه مى‏گویند ندارند، بلكه این هنر را مایه تحصیل معاش كرده‏اند."دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[14] نکتهای ظریف که مرد انگلیسی دقت کرده و مورد توجه مردم ایران واقع نشده آن است که گسترش دهندگان خرافات خود به آن باور ندارند.

ستوانهنری پاتینجردیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[15] از افسران همراه سرجان مالکم هم که در 1809 م به ایران آمد سفرنامه ای نوشت و در آن برخی از پندار ها و کردار های مردمانی را که دید ترسیم کرد وی ماموریت داشت راههای سوق الجیشی شرق و جنوب ایران را بررسی کرده ارزش اردوکشی دراین نواحی را تعیین نمایند وی به شرح عادت و رسوم و سنن مردم و مسیر مسافرت و اوضاع جغرافیایی جاهایی که دیده پرداخته است و اثر خود را در 1816 م در لندن منتشر کرد. وی از مسیر زمینی هند به بلوچستان آمد و تا کرمان ادامه مسیر داد و مشاهدات خود را از مردمان این مناطق ثبت کرد گزارش های وی بویژه در مورد بلوچ ها و طایفه براهوئی ها حائز اهمیت است.یاد داشتها و نظرات وی را نمی توان به کل مردم ایران تعمیم داد.

وی در توصیف بی خبریمردمی که دیده می نویسد :

غیراز موارد روزمره "قدرت تفكر و ذهن آنان بحد یك بچه یك ساله شیرخوار " بود "این مردم فقط با بدیهیات و مشاهدات و محدوده خویش مشغولند و هرگز در صدد آن نیستند كه از دنیای خارج از محیط خود مطلع گردیده سوالات و تحقیقاتی بنمایند و عامه دنبال غور و تفحصی نیستند " معقول ترین ایشان گمان داشت كه كمپانی هند شرقی "پیر زنی بسیار پولدار است " و پس از تلاش من برای توضیح معنای كمپانی باز از سن خارقالعاده پیرزن تعجب می كرد. همه بومیان آسیایی كه دیدم این گونه بودنددیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[16] .

می گوید این مردم قطبنما را یک معجزه الهی و من را صاحب عقل و درایت فوق العاده می پنداشتند و تصور می کردند که ماه و خورشید هر دو یک جسم هستنددیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[17] .

ستوانآلکس بارنزدیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[18] عضو انجمن سلطنتی بریتانیا و مامور عالی رتبه ی کمپانی هند شرقی دیگر مسافر این سالها است که طی سال های 1831تا1833 میلادی به مناطق شمال شرق ایران  آمده و توصیفات مفصلی از مناطقی که دیده و اهالیآن ، بویژه ترکمانان انجام داده است. وی هم با ادبیات انگلیسی آشنا بوده و هم فارسی را بخوبی می دانسته است.وی می نویسد مردمی را دیده است که شتری را که از خستگی مریض شده بود گمان داشتند که در تصرف شیطان در آمده و برای مداوایش با آتش و میله سوزان وی را می ترساندنددیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
[19] .