05-02-2014، 19:18
پولیپ بینی ، توده خاکستری و گاهی بی رنگی است که معمولا از مخاط سینوس ها و گاها از خود بینی منشاء می گیرد …
پولیپ بینی
در غالب موارد ، پولیپ های بینی پایه دار و متعدد بوده و در داخل هر دو بینی ظاهر می شوند ، هر چند که ممکن است فقط در یک بینی و به طور منفرد نیز دیده شوند . ظاهر پولیپ های بینی شبیه دانه های انگور است .
اگر پزشک با وسیله ای این پولیپ ها را لمس کند ، متحرک هستند ، یعنی با لمس می توان آنها را جابجا کرد و ضمنا لمس آنها دردناک نیست .
در مواردی که پولیپ خیلی بزرگ شود ، از سوراخ بینی نیز قابل رویت است و گاهی می تواند از پشت بینی وارد حلق شود و اگر بیمار دهانش را باز کند ، در داخل حلقش قابل رویت باشد .
علل پولیپ بینی
علت ایجاد پولیپ بینی کاملا مشخص نیست ، اما بدون شک التهابات و عفونت های مزمن داخل بینی از عوامل اصلی پیدایش پولیپ بینی هستند .
پولیپ بینی معمولا به دلیل آلرژی بینی ایجاد می شود که ممکن است با حساسیت های دیگری مثل آسم و یا حساسیت های پوستی نیز همراه باشد .
به دلیل حساسیت ، مخاط بینی متورم شده و کم کم به شکل نسج اضافی درمی آید که داخل بینی و سینوس ها را پر می کند و به تدریج بر میزان آن افزوده می شود .
با توجه به نقش انکارناپذیر حساسیت مزمن بینی در ایجاد پولیپ بینی ، درمان به موقع آلرژی می تواند از پیدایش پولیپ جلوگیری کرده و یا پیدایش آن را به تعویق بیندازد .
علائم پولیپ بینی
پولیپ بینی تا هنگامی که کوچک است علامتی ندارد ، اما وقتی بزرگ شد ، اصلی ترین علامت آن انسداد بینی است .
قبل از آنکه سایر علائم پولیپ بینی را مطرح کنیم ، لازم می دانیم دو عملکرد اصلی بینی را مورد تاکید قرار دهیم . این دو عملکرد عبارتند از :
الف) انتقال هوا از بینی به ریه و تهویه آن
ب) بینی به عنوان محلی برای درک بوهای مختلف
هوا در حین عبور از بینی به سمت ریه ، گرم و مرطوب شده و ذرات گرد وغبار موجود در آن گرفته شده و تمیز می شود . ضمنا بینی خط مقدم مقابله سیستم ایمنی بدن با ذرات موجود در هوای استنشاقی است .
هر بار که از بینی نفس می کشیم ، هزاران ذره گرد وغبار و ذرات مضر دیگر مثل باکتری وارد بینی ما می شود . وجود مو در ابتدای سوراخ بینی ، تعدادی از این ذرات بزرگ تر را به دام می اندازد . تعدادی از ذراتی که توانسته اند از این مرحله بگذرند ، در اثر نحوه توربولانس و گردش هوا در درون حفره بینی به ترشحات چسبنده مخاط بینی می چسبند . برای روشن شدن اهمیت این توربولانس بر روی جذب و به دام انداختن ذرات باید متذکر شویم که ذرات بزرگتر از ۴ تا ۶ میکرومتر قادر نخواهند بود به ریه برسند .
وقتی ما به طور طبیعی از بینی نفس می کشیم ، بینی هوای وارده را گرم و مرطوب و تمیز می کند . در صورتی که بینی انسداد داشته باشد ، تنفس ما دهانی می شود و در نتیجه هوایی که به ریه می رسد ، دیگر گرم و مرطوب و تمیز نخواهد بود و این امر می تواند باعث مشکلاتی گردد .
اصلی ترین علامت پولیپ ، انسداد تنفسی است . با توجه به نقش فیزیولوژیک بینی معلوم می شود که وقتی پولیپ بینی منجر به انسداد بینی شود ، بیمار با مشکلات دیگری نیز روبرو خواهد شد . تنفس دهانی منجر به خشکی گلو به هنگام خواب خواهد شد . این امر به نوبه خود باعث می شود که فرد مبتلا به پولیپ بینی خواب شبانه خوبی نداشته باشد و چون بدن وی شب هنگام استراحت مناسبی نداشته است طبیعتا روز بعد نیز سرحال نخواهد بود . ضمنا خشکی گلو باعث تحریک مزمن گلو و احساس ناخوشایندی در این ناحیه خواهد شد .
می دانیم به طور معمول ترشحات سینوس ها از طریق مجاری آنها به درون بینی تخلیه شده و از آنجا به طرف ته حلق هدایت می شود . پولیپ بینی ممکن است به گونه ای باشد که باعث انسداد مجاری سینوس ها شود . در این صورت ترشحات سینوس ها در داخل آنها تجمع یافته و احتمال سینوزیت افزایش می یابد . پس پولیپ می تواند عامل مساعد کننده ای برای ایجاد و یا تشدید سینوزیت باشد .
پولیپ ممکن است با آبریزش بینی و افزایش ترشحات پشت حلق همراه باشد و می تواند باعث تغییر تون صدای بیمار شود ، به نحوی که صدای افراد مبتلا به پولیپ “تو دماغی” می شود .
پولیپ بینی می تواند علت خرخر ، کاهش حس بویایی و سردرد نیز باشد .
اگر پولیپ بزرگ باشد و به هر دلیل تحت درمان قرار نگیرد ، می تواند منجر به پهن شدن و بزرگ شدن پل بینی شده و بر روی چهره فرد تاثیر بگذارد .
راه های تشخیص پولیپ بینی
تشخیص پولیپ بینی با معاینه بالینی به راحتی امکانپذیر است . در موارد زیادی بیماران مراجعه می کنند و اظهار می دارند که مبتلا به پولیپ بینی هستند ، اما وقتی داخل بینی آنها را معاینه می کنیم ، اثری از پولیپ دیده نمی شود ، بلکه شاخک های تحتانی بینی آنها متورم شده و به درجاتی ، انسداد تنفسی برای آنها ایجاد کرده است .
در معاینه ، پولیپ از بزرگی شاخک به راحتی افتراق داده می شود :
پولیپ خاکستری رنگ و یا بی رنگ است ، اما شاخک قرمز رنگ است . پولیپ قابل حرکت دادن است ، اما شاخک ثابت است و نمی توان آنرا حرکت داد . لمس شاخک دردناک است ، اما لمس پولیپ دردی را ایجاد نمی کند .
آندوسکوپی و همینطور سی تی اسکن از سینوس ها نیز برای مشخص کردن اندازه پولیپ ها و میزان گرفتاری سینوس ها مفید هستند .
درمان پولیپ بینی
چنانچه پولیپ ایجاد شد و اندازه آن به حدی رسید که باعث انسداد بینی گردید ، لازم است با عمل جراحی برداشته شود .
از آنجایی که معمولا منشاء پولیپ از داخل سینوس هاست ، اگر فقط پولیپ بینی خارج شود ، احتمال عود آن بیشتر از وقتی است که علاوه بر خارج کردن پولیپ ، با آندوسکوپی داخل سینوس ها نیز از وجود پولیپ تخلیه شود .
در هر صورت احتمال عود پولیپ بعد از عمل جراحی وجود دارد . البته درمان ضدآلرژی برای به تعویق انداختن پیدایش پولیپ و یا کاستن از سرعت رشد آن موثر است .
عمل جراحی پولیپ بینی ، با هر دو روش نیمه بیهوشی یا بی هوشی کامل قابل انجام است . مدت عمل حدود ۲۰ دقیقه است . بیمار همان روزی که بستری می شود ، عمل شده و همان روز نیز مرخص می شود .
مصرف آنتی بیوتیک به مدت ۱۰ روز بعد از عمل جراحی و مصرف داروهای ضد آلرژی برای به تعویق انداختن عود پولیپ لازم است .
نکاتی که بیمار باید بداند :
۱ – پولیپ از طریق داخل سوراخ های بینی برداشته می شود . لذا هیچ گونه برشی روی صورت یا بینی شما داده نمی شود و با این عمل شکل ظاهری بینی شما فرقی نمی کند .
۲ – معمولا پولیپ بینی با سینوزیت همراه است که می توان هم زمان جراحی آندوسکوپی سینوس را نیز انجام داد .
۳ – در صورت لزوم ، جراحی پلاستیک بینی ، جراحی اصلاح انحراف تیغه بینی و یا کوچک کردن شاخک های بینی را نیز می توان به طور همزمان با برداشتن پولیپ انجام داد .
۴ – احتمال عود پولیپ بینی بالاست ، چرا که علت پیدایش آن حساسیت بینی است و این حساسیت با عمل جراحی برطرف نمی شود . لذا به همان دلیلی که پولیپ ایجاد شده است ، احتمال دارد که چندین ماه و یا چندین سال بعد از عمل ، مجددا پولیپ تشکیل شود .