اندرزهای آذرپـــــــــــــاد مهـــــــــــــــــتراسپندان

[ƊƛƦƘ ƓƖƦԼ]

آذرپاد مهراسپندان یا آتورپات مهرسپندان، بزرگِ موبدان عهد شاپور دوم ساسانی بود. وی قسمتی از اوستا را گرد آورد. گفته‌اند که برای جلب اعتماد مردم حاضر شد که 9 مَن روی گداخته، بر سینه وی ریزند. چنین کردند و بدو رنجی نرسید. کلمات قصار و پندهایی به زبان پهلوی بدو منسوب است:

1 ای پسر من نیکوکار باش نه بدکار زیرا زندگانی انسان جاودان نیست و هیچ چیز از کردار نیک لازم تر نمی باشد.

2 آنچه را گذشته است فراموش کن و به آنچه نرسیده رنج و اندوه مبر.

3 هر چه شنوی به عجله و بیهوده مگوی.

4 زن و فرزند خود را از تحصیل بازمدار تا غم و اندوه به تو نرسد و پشیمان نشوی.

5 قبل از جواب دادن تفکر کن. هیچکس را تمسخر مکن.

6 با فــرومـایـه مــشورت مـکن، با مــرد بـدکار هـم راز مشو.

7 با مرد نادان راز خود مگوی، با مـســت هـم خــوراک مشو.

8 با مرد ادیـب دشـمن مـبـــاش، با مردخشمگین همراه مشو.
9 از پست فطرت و بد اصل قرض مگیر و مده زیرا تنزیل زیاد باید

داد و همواره به در خانه ی تو بایستد و کسان بگمارد و این برای تو زیان بزرگی خواهد بود.
10 به مرد حسود مال خود را نشان مده.

11 از مرد سخن چین و دروغ گو سخن مشنو.

12 در مجازات مردم کینه مورز، از دوزخ یاد آور و کسان را به انصاف مجازات کن.

13 با مرد بسیار متمول هم خوراک مشو.

14 برای جاه و مقام مجادله مکن.

15 به رئیس و سردار خود گستاخ مباش و در خدمت استوار بایست آنچه بر خود نیک ندانی به دیگران نیک مسمار.با روسا و دوستان به یگانگی رفتار کن.

16 خود را به بندگی به کسی مسپار.

17 هرکس با تو کینه ورزد و خشم گیرد از او کناره جو.

18 همیشه و هرجا توکل به خدا داشته باش و دوستی با کسی کن که به تو بیشتر سود برساند.

19 در جنگ اگر مسئولیت مهم بر عهده تست بسیار بترس.

20 از مرد قوی و متمول و کینه ورز دور باش.

21 حضور دانشمندان را گرامی بدار و از ایشان سئوال کن و جواب بشنو.

22 بیهوده مخند.

23 از بی شرم مال مگیر، به نزد بدکار چیزی گرو مگذار.

24 نه به راست نه به دروغ هرگز سوگند مخور.

25 خود برای خود زن انتخاب کن، چون خواهی عروسی کنی اول مال فراهم کن، اگر در پی مال و مکنتی اول ملک و آب بخر زیرا اگر ثمر ندهد اصل آن باقی است.

26 تا توانی مردم را به زبان میازار، به ضرر و دشمنی کسی راضی مشو.

27 تا حدی که می توانی از مال خود داد و دهش نما.

28 کسی را فریب مده تا دردمند مشوی.

29 جز از خویشان و دوستان از کسی وام مگیر.

30 دختر شرمگین را دوست بدار و او را به مرد هوشیار و دانایی به عروسی ده زیرا مرد دانا و هوشیار مانند زمین نیکی است که چون تخم در آن بکارند حاصل نیک و فراوان از آن به عمل آید.

31 بدون اندیشه سخن مگوی، سخن را آشکار بیان کن.

32 با زن فرزانه و شرمگین عروسی کن و او را دوست بدار.

33 دختر خود را به شوهر هوشیار و دانا ده، مردی را به دامادی خود برگزین که نیکخو و درست و دانا باشد اگر بسیار مسکین است بسیار عیب نیست مال و مکنت از یزدان برسد.

34 مرد فقیر و بینوا را تمسخر مکن شاید تو نیز روزی بینوا شوی.

35 اگر تو را فرزندی باشد به مدرسه بفرست و به تحصیل علوم بگمار زیرا علم و دانش چشم روشن است.


36 سخن به موقع بگو زیرا بسیار خاموشی بهتر از تکلم و بسا تکلم بهتر از خاموشی است.

37 مرد راستگو را برای پیغام بفرست.

38 فرومایه را اعتنا مکن و شخص محترم را در پایه اش پاداش رسان.

39 خوش صحبت باش، شیرین گفتار باش، منش خود را نیک بدار؛ از نیک کرداری خود غره مشو و رجز مخوان.

40 با دزدان معامله مکن و آن ها را گرفتار نما.

41 از هر کس و هر چیز مطمئن مباش.

42 بیگناه باش تا بیم نداشته باشی.

43 سپاس دار باش تا لایق نیکی باشی، با مرد قدرنشناس و ناسپاس معاشرت مکن.

44 با مردم یگانه باش تا محترم و مشهور شوی، راستگو باش تا استقامت داشته باشی، متواضع باش تا دوست بسیار داشته باشی، دوست بسیار داشته باش تا معروف باشی، معروف باش تا زندگانی به نیکی گذرانی، دوستدار دین باش تا پاک و راست گردی، مطابق وجدان خود رفتار کن که بهشتی شوی، سخی و جوانمرد باش تا آسمانی باشی.

45 زن دیگری را فریب مده که روانت گناهکار مگردد.

46 روح خود را به خشم و کینه آلوده مساز.

47 در انجمن نزد مرد نادان مشین که تو را نادان ندانند.

48 در مجالس در صدر مشین تا از آنجا تو را بلند نکنند و به جای پایین تر بنشانند.

49 به مال و مکنت کسی چشم مینداز زیرا مال و خوشی جهان مانند مرغی است که از این درخت به آن درخت بنشیند و به هیچ شاخی نماند.

50 نسبت به پدر و مادر خود فرمانبردار باش زیرا مرد تا پدر و مادرش زنده اند مانند شیری است که آسوده در بیشه غنود و از هیچکس بیم ندارد اما آنکه پدر و مادر ندارد مانند بیوه زنی است که هرچه از او به زور بگیرند هیچ نتواند نمود و همه کس به نظرت حقارت به او بنگرد.

51 تند و عصبانی مباش زیرا مرد عصبانی چون آتش است که در بیشه برافروزد و تر و خشک با هم بسوزند.

52 دشمن کهنه را نو مساز زیرا دشمن کهنه مانند مار سیاه است که بعد از صد سال انتقام را فراموش نکنند، دوست کهنه را گرامی بدار و در دوستی او استوار باش.

53 یزدان را ستایش کن و دل را شاد ساز تا یزدان نیکی تو را بیفزاید.

54 حکمرانان را نفرین مکن زیرا آن ها پاسبان مردم هستند.

55 ای پسر من بشنو تو را میگویم که بهترین بخششها تعلیم و تربیت مردم است زیرا مال و مکنت زوال پذیرد و چهارپایان بمیرند ولی دانش و تربیت باقی ماند.
56 در حفظ دین بکوش زیرا سعادتی روحانی از آن برسد.

57 برای نام خود از کسب و کار احتراز مکن.

58 اگر چه شناوری به خوبی دانی ولی زیاد در آب مرو تا غرق نشوی،

59اگر چه افسون مار خوب دانی ولی دست به مار مزن تا تو را نگزد و نمیری.

60 دست دزدی و کاهلی و هوا و هوس نفسانی بردار زیرا هر که نیکی کند پاداش نیک یابد و هر که بدکار گشت به سزای سخت خواهد رسید، مرد پارسا در آسایش ماند و بدکار همیشه گرفتار اندوه است.

61 هر کس که برای دیگران چاه کند خود در آن افتد.

62 با هیچ کس و به هیچ آیین پیمان شکنی مکن که آسیب به تو نرسد.

63 مغرور و خودپسند مباش زیرا انسان چون مشک پر باد است و اگر باد آن خالی شود چیزی باقی نماند.

64ز هر خوراک مخور و زود به مجلس عیش بزرگان مرو که پسندیده نیست.

5 6 هیچ فرازی بدون نشیب و هیچ نشیبی بی فراز نیست، چون خوشی رسد بسیار خشنود و غره مشو و چون سختی فرا رسد غمگین و افسرده مباش زیرا هر خوشی یک نا خوشی و هر نیکی یک بدی در پس دارد.

66 از هر خوراک مخور و زود به مجلس عیش بزرگان مرو که پسندیده نیست.

67 بهترین ِ چیزها برای سخاوت، تعلیم و تربیت مردم است.