تفسیر «تین» و «زیتون» به شیوة قرآن با قرآن

[мoвιɴα т]

هنگامی كه در آغاز دعوت اسلامی سوره تین بر قوم عرب خوانده می‌ شد، آنان از «تین» و «زیتون» همان دو میوه معروف انجیر و زیتون را می ‌فهمیدند.
پس از چندی برخی از صحابه و تابعین به منظور هماهنگ كردن مفهوم «تین» و «زیتون» كه دو نوع میوه‌ اند با «طور سینین» كه نام كوهی است، معانی متعدد و عجیب دیگری را پیشنهاد كردند؛ درحالی‌ كه هماهنگی لفظی بین «زیتون» و «طور سینین» برقرار بود.
ورود اقوال بی ‌پایه و متعارض آنان به كتاب‌ های تفسیر این دو واژه را در ابهام فرو برد؛ به‌ گونه‌ای كه مرحوم علامه طباطبایی (ره) نیز به نقل آن اقوال بسنده كرده است، بدون اینكه یكی از آنها را برگزیند.
بسیاری از مفسران به این تخیلات توجهی نکرده و «تین» و «زیتون» را به معنای معروف آنها تفسیر كرده‌اند.
مصادیق گوناگونی كه برای «تین» و زیتون» در این متن و سایر متون تفسیری آمده،
از این قرار است:
1. مقصود از «تین» و «زیتون» همان دو میوۀ معروف است؛
2. «تین» كوهی است كه كشتی نوح (علیه السلام) روی آن قرار گرفت و «زیتون» اشاره به شاخه زیتونی است كه كبوتر به نشانه پایان یافتن طوفان برای او آورد؛
3. «تین» مسجدی است كه حضرت نوح (علیه السلام) روی كوه جودی بنا كرد و «زیتون» مسجد شهر قدس است؛
4. «تین» و «زیتون» اشاره به سرزمین ‌هایی است كه درخت انجیر و زیتون در آن پرورش می ‌یابد؛ 
5. «تین» و «زیتون» نام دو كوه در شام است؛
6. «تین» و «زیتون» نام دو شهر است؛
7. «تین» و «زیتون» نام دو مسجد در شام است؛
8. «تین» مسجد الحرام و «زیتون» مسجد اقصی است؛
9. «تین» شهر دمشق و «زیتون» شهر قدس است؛
10. «تین» مسجد دمشق و «زیتون» مسجد شهر قدس است؛
11. «تین» كوهی است كه دمشق بر آن بنا شده و «زیتون» كوهی در شهر قدس است؛

مرحوم علامه طباطبایی به چیزی فراتر از این امور مادی می‌ اندیشد و به شیوه ی تفسیر قرآن با قرآن، سوگند یاد كردن خدای سبحان به مخلوقاتی ناهمگون مانند آسمان و زمین و خورشید و ماه و ستارگان و شب‌ و روز و فرشتگان و انسان‌ها و شهرها و میوه‌ها را صرفاً به این علت می ‌داند كه آنها آفریده او‌ و تحت تدبیر اویند و همه شرافت‌ ها و زیبایی ‌هایشان از اوست

12. «تین» مسجد اصحاب كهف (كهف: 21) و «زیتون» مسجد شهر قدس است؛
13. «تین» كوه «طور تینا» و «زیتون» كوه «طور زیتا» است
؛14. «تین» درخت انجیری است كه آدم و حوا از آن برای خود ساتر تهیه كردند و «زیتون» شهرقدس است؛
15. «تین» اشاره به دوران حضرت آدم (علیه السلام) و «زیتون» اشاره به دوران حضرت نوح (علیه السلام) است؛
16. مقصود از «تین» و «زیتون» سرزمین فلسطین است؛
17. «تین» كوه‌هایی بین حُلوان تا همدان است و «زیتون» كوه‌ های شام است.

تفسیر «تین» و «زیتون» به شیوة قرآن با قرآن

همان‌ طور كه گفته شد، عموم مفسران «تین» و «زیتون» را به دو نوع میوه معروف تفسیر كرده و علت سوگند یاد كردن خدای متعال به آنها را خاصیت‌ های فراوان آنها دانسته‌اند، در حالی‌كه همه میوه‌ها و محصولات زمین خواص فراوانی دارند و خواص برخی از آنها از این دو میوه بیشتر است. البته منافع غذایی زیتون و برخی میوه‌های دیگر در آیات متعددی از قرآن كریم آمده است.ولی مرحوم علامه طباطبایی به چیزی فراتر از این امور مادی می‌ اندیشد و به شیوه ی تفسیر قرآن با قرآن، سوگند یاد كردن خدای سبحان به مخلوقاتی ناهمگون مانند آسمان و زمین و خورشید و ماه و ستارگان و شب‌ و روز و فرشتگان و انسان‌ها و شهرها و میوه‌ها را صرفاً به این علت می ‌داند كه آنها آفریده او‌ و تحت تدبیر اویند و همه شرافت‌ ها و زیبایی ‌هایشان از اوست.

منبع : بخش قرآن تبیان