سلاطین عرب خلیج فارس بیش از پیش نا امید شدند: پیشنهادات اوباما در مورد ایران باب طب

[Mαяѕє]

دیدار باراک اوباما، رئیس جمهور امریکا، با رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس پایان یافت. در شرایط حاکم بودن رویارویی های شدید منطقه ای با ایران، «توافق هسته ای» آینده و شدت گیری تهدید ها از سوی داعش، عرب ها خواهان دریافت سندی در رابطه با حمایت نظامی از سوی امریکا هستند. در حال حاضر، فقط به آنها وعده هایی داده شده است. و این در حالی است که در منطقه، دشمنان توافق با تهران از قدرت بیشتری برخوردار می شوند.

روزنامه روسی وزگلیاد با انتشار گزارشی تحت عنوان «پیشنهادات اوباما در مورد ایران باب طبع اعراب نبود» نوشت: دیدار باراک اوباما، رئیس جمهور امریکا، با رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس پایان یافت. در شرایط حاکم بودن رویارویی های شدید منطقه ای با ایران، «توافق هسته ای» آینده و شدت گیری تهدید ها از سوی داعش، عرب ها خواهان دریافت سندی در رابطه با حمایت نظامی از سوی امریکا هستند. در حال حاضر، فقط به آنها وعده هایی داده شده است. و این در حالی است که در منطقه، دشمنان توافق با تهران از قدرت بیشتری برخوردار می شوند.

به گزارش تیک،چندی پیش، اجلاس امریکا و رهبران کشورهای پادشاهی عربی حاشیه خلیج فارس پایان یافت. خبرگزاری «ایتار تاس» به نقل از باراک اوباما می نویسد، قرار بر این شده که «در سال آینده، دیدار وسیع تری برگزار شود». به گفته وی، در کمپ دیوید،در خصوص مسائل مبرم خاور نزدیک از جمله، مناقشات در یمن و سوریه، ضرورت مقابله با گروهک تروریستی «دولت اسلامی» به صورت «علنی و گسترده ای» بحث و بررسی شد.

در این میان، هدف اصلی نمایندگان کشورهای عضو اتحادیه دولت های عربی حاشیه خلیج فارس از دیدار با اوباما حاصل نشد: اینجا از قراردادی سخن در میان است که دفاع نظامی از این کشورها را تضمین می کند. رئیس جمهور امریکا فقط در سخن، درباره دفاع از کشورهای حاشیه خلیج فارس وعده داد. آیا اعراب در این دیدار پیروز شدند یا مغلوب؟

دیداری که از مدتها پیش برگزاری آن انتطار می رفت، بدون حضور رهبران کلیدی کشورهای عربی دوست برگزار شد و فقط دو نفر از شش نفر رهبر در دیدار با اوباما حضور یافتند: امیران قطر و کویت. سایر رهبران به بهانه مشغول بودن، به جای خود نمایندگانشان را به این دیدار اعزام کردند. برای نمونه، بحرین، امارات متحده عربی و عربستان سعودی ولیعهدشان را اعزام کردند. عمان نیز معاون نخست وزیر کشور را اعزام کرد.

در جریان این دیدار، اوباما اعلام کرد امریکا به همراه یاران خود در شورای همکاری های دولت های عربی حاشیه خلیج فارس با تهدیدهای خارجی مقابله خواهد کرد و در صورت لزوم، برای دفاع از آنها با نیروی نظامی خود آمادگی دارد. اوباما تصریح کرد: «در صورت آغاز چنین حملاتی و یا برخورد با خطر چنین حملاتی، امریکا برای همکاری با یاران خود در اتحادیه دولت های عربی حاشیه خلیج فارس آمادگی خواهد داشت».

در بیانیه پایانی اجلاس امریکا – عرب گفته می شود که امریکا قصد دارد برنامه ارسال تسلیحات به کشورهای حاشیه خلیج فارس را آماده کند: «اوباما، رئیس جمهور امریکا، با این هدف، در هفته های آینده، هیاتی را برای بررسی جزئیات مشخص آن به منطقه اعزام خواهد کرد».

امریکا همچنین، به کشورهای حاشیه خلیج فارس کمک در تشکیل سیستم منطقه ای دفاع ضد موشکی را وعده داده است.

بازگشت دست خالی
وعده های داده شده در این دیدار که طی دو روز 14 و 13 ماه مه برگزار شد، در متن بیانیه پایانی ذکر شده است. اما، نمایندگان کشورهای حاشیه خلیج فارس با رئیس جمهور امریکا کمترین قراردادی امضا نکردند. گفتنی است قراردادی که امریکا را به حمایت از کشورهای عربی از طریق نظامی در صورت مطرح بودن تهدید های خارجی متعهد می کند، هدف اصلی کشورهای پادشاهی خلیج فارس می باشد.

پیش از این، نشریه «نیویورک تایمز» خبر داده بود پادشاهان عربی در دیدار با اوباما، روی امضای سندی پافشاری می کردند که تعهدات نظامی امریکا در برابر کشورهای عضو اتحادیه دولت های عربی حاشیه خلیج فارس را تضمین کند. این نشریه همچنین می نویسد که امتناع سلمان، شاه عربستان سعودی، از حضور در این اجلاس – نشانه روشنی بود از نارضایتی ریاض از دولت اوباما به خاطر ازسرگیری روابط میان امریکا و ایران.

افزون بر آن، در روزهای اخیر، یوسف العتیبه، سفیر امارات متحده عربی در امریکا، در مصاحبه ای با نشریه «آسوشیتد پرس» گفت که از این پس قراردادهای قدیمی نمی تواند آنان را راضی کند. وی خاطر نشان کرد: «ما با توجه به عملکرد ایران در منطقه و رشد تهدید افراط گرایی، دریافت نوعی تضمین را انتظار داریم. در گذشته، برای ما توافق محترمانه با امریکا در رابطه با مساله امنیتی کافی بود. من فکر می کنم در حال حاضر، برای ما داشتن توافق رسمی ضرورت دارد».

خبرگزاری «ریانووستی» خبر می دهد شیخ تمیم بن حمد بن خلیفه، امیر قطر، براساس نتایج این دیدار تصریح کرد «دولت های حاشیه خلیج فارس از عقد قرارداد با ایران در زمینه پرونده هسته ای استقبال کرده اند، اما آنها با مداخله کشورهای غیرعربی در امور منطقه مخالف هستند». امیر قطر خاطر نشان کرد که در جریان دیدار با رئیس جمهور امریکا، طرفین تمامی مسائل بحث برانگیز در منطقه را بحث و بررسی کردند.

وی با اعلام این که دیدارهای میان آنان «برای توسعه روابط» ادامه خواهد یافت، تمامی شایعات مربوط به تیره شدن روابط میان امریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس به خاطر توافق پیش رو با ایران را رد کرد.

خود اوباما نیز به لحن ملایمی در خصوص ایران سخن گفت. وی گفت: «هدف از همکاری ما در زمینه امنیتی این نیست که بخواهیم با ایران مقابله کنیم. هیچ یک از ما (اعضای شرکت کننده در دیدار) نمی خواهد با ایران جنگ کند. ما از نقش مسئولیت پذیر ایران در منطقه استقبال می کنیم». گفتنی است که در آستانه برگزاری اجلاس، باراک اوباما در مصاحبه ای با نشریه پرتیراژ عربی «الشرق الاوسط» بر نیت خود برای حمایت از دولت های عربی در رویارویی آنها با ایران صحه گذاشت. اوباما در عین حال اشاره کرد که ایران از تروریسم در خاور نزدیک حمایت می کند.

گریگوری کوساچ، مدیر گروه شرق معاصر دانشکده تاریخ و سیاست شناسی و حقوق دان دانشگاه دولتی روسیه، در مصاحبه با نشریه «وزگلیاد» خاطر نشان کرده که نتیجه دیدار در کمپ دیوید انتشار بیانیه پایانی بوده است که طی آن از مسایل زیادی سخن گفته شده است.

کوساچ گفت: «امریکا برای تامین امنیت کشورهای خلیج فارس، تمامی امکانات، از جمله نیروی نظامی خود را به کار خواهد گرفت. افزون بر آن در این بیانیه از ضرورت تاسیس سپر موشکی برای این کشورها سخن گفته شده است. و این از مسایل بسیار مهمی است».

وی افزود: «در مجموع، کشور های عضو اتحادیه دولت های عربی حاشیه خلیج فارس متوجه بودند که انتظار بیش از این نباید داشته باشند و در این میان، آن ها از این نظر نیز اطمینان کسب کردند که امریکا مانع از گسترش نفوذ ایران در منطقه خواهد شد. باراک اوباما در آستانه برگزاری اجلاس، به نشریه سعودی «الشرق الاوسط» آشکارا اعلام کرد ایران به اعتقاد او از تروریسم حمایت می کند و امریکا مانع از گسترش نفوذ تهران در منطقه خواهد شد».

این کارشناس در امور خاور نزدیک در ادامه اشاره می کند فرایند مذاکرات در کمپ دیوید از برنامه های معمول میان کشورها بوده است، و می گوید: «اقدامات مشخص تر باید از طریق قراردادهای بعدی و با کمک کارشناسان مربوط عملی شوند، نه سران دولت ها. از این رو، دیدار در کمپ دیوید فقط نقطه عطف فرایند های دراز مدت بوده است که طی آنها کشور های عربی در سطوح مختلفی با آمریکا مذاکره خواهند کرد.

«برنامه ریزی» سیستم ضد موشکی
آلکساندر ایگناتنکو، رئیس انستیتوی ادیان و سیاست، بر این باور است که سلاطین عرب موفق نشدند آنچه را می خواستند از امریکا دریافت کنند. فقدان وجود یک قرارداد کامل به عنوان نتیجه پایانی دیدار کمپ دیوید به این معنا بوده است که رهبران و نمایندگان حلقه دوم این دولت ها از این دیدار دست خالی بازگشتند. و پیشنهاد باراک اوباما در مورد تاسیس سیستم ضد موشکی منطقه ای فقط باعث شد نمایندگان کشورهای حاشیه خلیج فارس به برنامه ریزی آن امیدوار شوند.

عرب شناسان خاطر نشان می کنند که کشور های حاشیه خلیج فارس از تهدید هایی که به اعتقاد آنان از سوی ایران مطرح است بیم دارند. ایگنتانکو معتقد است: «نگرانی اعراب به اعتقاد آنان به این خبر مربوط می شود که ایران در امور داخلی کشورهای پادشاهی خلیج فارس و همچنین عراق، یمن، لبنان و سوریه مداخله می کند. اما، باراک اوباما در برابر آن فقط چیزی را پیشنهاد کرده که ممکن نیست کمک حال آنها باشد: تاسیس سیستم دفاع ضد موشکی منطقه ای. و در حقیقت، او فقط مجموعه نظامی- صنعتی امریکا را مطرح کرده، بی آن که به نگرانی ها و تشویش آنها پاسخی داده باشد.

این کارشناس اشاره می کند که نمایندگان کشورهای عضو اتحادیه عربی حاشیه خلیج فارس بر این باورند که ایران از طریق سازمان های شیعه طرفدار این کشور، در امور داخلی آنها مداخله می کند. این کارشناس می افزاید: «در اینجا، می توان به رخدادهای جاری در یمن، بحرین و شاید هم در آینده نزدیک، در عربستان سعودی اشاره کرد. اما در ضدیت با این رخدادها هیچ سیستم ضد موشکی کارگر نخواهد افتاد و از این رو، وعده های اوباما نمی تواند چیزی به جز برنامه معمول تعبیر شود».

به گفته ایگناتنکو دیدار کمپ دیوید در موازنه ژئو سیاسی منطقه ای تغییراتی به وجود نیاورده است، بلکه، فقط وضع موجود و فرایندهایی را تثبیت کرد که پیش از این دیدار نیز در جریان بوده اند.