تحویل با تحول

[bOoOoOy]

عید از عود گرفته شده و در لغت به معنای بازگشته است و در زبان عرب و پارسی به زمانی خاص که در آن همگان به جشن و شادمانی می پردازند شناخته شده است.
طریحی در کتاب مجمع البحرین می نویسد: العید... و هو کل یوم مجمع و قیل معناه الیوم الذی یعود فیه الفرح و السرور.
در واقع روز یا روزهایی که در آن ملت و یا پیروان مذهب یا مسلکی به جهت یادمان یک رویداد مهم در ابعاد تاریخی، مذهبی، باستانی و... به شادی و شادباش به یکدیگر می پردازند را عید گویند و علت این نامگذاری به جهت بازگشت یادمان و شادی هر ساله این رویداد است.
در میان ما مسلمانان ایرانی، اعیاد مذهبی و تاریخی فراوان است که مهم ترین آن در بعد مذهب عید غدیر است و در ضلع ملی عید باستانی نوروز است که البته در روایات فراوانی این عید ملی هم مورد تأیید و سفارش قرار گرفته است. جشن عید نوروز در باور تاریخی ایرانیان مسلمان چنین نقش بسته است که در آغاز بهار، شکفتن و سبزی و طراوت یعنی نزول لطف خداوندی بر پهنه خلقت و این طراوت و سبزی با نزول فرشتگان موکل بر این امور همراه است و لذا روز اول بهار، یعنی روز اول فروردین روز نزول فرشتگان رحمت بر گستره خلقت است و برای همین ایرانیان مؤدب بر ادب پذیرایی از مهمانان آسمانی و سبزآفرین شده اند و لذا چندین روز قبل از حلول تحویل سال جدید به خانه تکانی و پاکیزه ساختن غبار و گرد و خاک و... می پردازند تا فرشتگان رحمت که سرسبزی و طراوت را به ارمغان آورده اند، بندگان خالق مهربان را پاک و پاکیزه و درخور نعمت تازه دریابند و به همین جهت که طراوت و خرمی و سرسبزی بهار را ارمغانی آسمانی می پندارند و آورندگان این طراوت را مسافران هفت آسمان می دانند لذا به نام و یادمان هر آسمانی سفره بهاری خود را به نماد هفت سین، مزین می کنند.
ایرانیان مسلمان در آستانه تحول طبیعت، به تحول طبیعت و معنویت خود می پردازند تا در لحظه تحویل طبیعت و به تعبیر مشهور تحویل سال جدید، تحول مادی و معنوی هم داشته باشند.
آنکس که ارمغان بهار را از آسمان می داند و نوروز را مقدس می شمارد، حقیقتاً در پی تحول معنوی و درونی هم می باشد.
منتظران نوروز کاستی ها و داشتنی های لازم را شماره می کنند و در تلاش مضاعف قرار می گیرند تا کاستی ها برطرف و داشتنی های لازم، کسب شود و همین حقیقت باید درباره روح و باطن، جاری شود.
منتظر نوروز در باور تاریخی ایرانیان کسی است که گرد و غبار سالانه را از خانه و محله خود پاک کند و باطن خود را آماده شادمانی نماید.
در روایتی از امام صادق (ع) درباره نوروز چنین نقل شده است:
عن معلی بن خنیس قال دخلت علی الصادق جعفربن محمد (ع) یوم النیروز فقال: أتعرف هذا الیوم؟ فقلت جعلت فداک هذا یوم تعظمة العجم و تتهادی فیه! فقال: یا معلی ان یوم النیروز... هو اول یوم طلعت فیه الشمس و هوالیوم الذی حمل فیه رسول الله امیرالمؤمنین علی منکبه حتی رمی اصنام قریش من فوق البیت الحرام فهشمها و هوالیوم الذی امرالنبی اصحابه ان یبایعوا علیا بامره المؤمنین... و ما من یوم النیروز الا و نحن نتوقع فیه الفرج لانه من ایامنا و ایام شیعتنا»؛ معلی بن خنیس گوید به امام صادق (ع) عرض کردم نوروز عید ایرانیان است و آنان این روز را گرامی داشته و به یکدیگر هدیه می دهند.
حضرت فرمودند حقیقت این روز را برای تو شرح می دهم و چنین فرمودند: نوروز نخستین روزی است که آفتاب در آن طالع گشت و بادها وزیدن گرفت و شکوفه های زمین آفریده شد و روزی است که پیامبر (ص) علی(ع) را بر دوش گرفت تا بت های کعبه را بشکند و روزی است که اصحاب خود را امر فرمود تا با علی (ع) به عنوان امیرالمؤمنین بیعت نمایند و هیچ نوروزی نیست جز آن که انتظار فرج خود را می بریم زیرا نوروز از ایام ما و دوستداران و شیعیان ماست و نوروز همان روزی است که پیامبر (ص) در غدیر خم برای پدرم علی (ع) از مسلمانان بیعت وصایتش را گرفت (بحار الانوار، ج۵۶، صص ۹۲ و ۱۱۹).
همچنین در روایتی آن حضرت فرمودند: اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائما؛ چون نوروز شود غسل کن و لباس پاکیزه به تن کن و عطری خوشبو استعمال نما و آن روز را روزه بدار. (آثار الصادقین، ج۵۶، ص۱۰۱).
آری در این روایات دو چیز محوریت دارد اول پاکی ظاهر و جسم و دوم طهارت جان و باطن.
مگر می توان با آلودگی مجلس جشن آراست!؟ مگر می شود با کثیفی و خاک و غبار مجلس جشن برپا کرد و صدالبته مگر می توان با دل و قلب پر از کینه و انتقام و دروغ حق کشی نوروزی و بهاری شد.
پیامبر اکرم (ص) فرمود: فرشتگان بر خانه ای که آلوده است نازل نمی شوند و در نقل دیگر فرمودند: ان الله طیب یحب الطیب و نظیف و یحب النظافه... فان الله بنی الاسلام علی النظافه (نهج الفصاحه، ج۲، ص۶۰۶) و همچنین پیامبر (ص) فرمود: بعد از خود برای امت خویش از سه چیز می ترسم که یکی از آنها کینه توزی و انتقامجویی و عیب جویی از دیگران است.
مسئله پاکیزگی ظاهر و روان آدمی مهمترین رکن زندگانی است و پاکیزگی جسم و روان و طبیعت؛ اموری مختوم و متصل به یکدیگر است و این سه ضمن اثرگذاری بر هم؛ از طراوت همدیگر تأثیرپذیر هستند.
پس نوروز یعنی تحویل یا تحول! تحویل سال و طبیعت و تحول منتظران نوروز!
در روایتی کوتاه نبی مکرم اسلام (ع) فرمود: «زینوا اعیادکم بالتکبیر» (اعیاد خود را با گفتن الله اکبر، بیارایید (آثار الصادقین، ج۱۵، ص۲۰۰).
پس کسی سفره نشین نوروز است که به سمت الله اکبر قدم بردارد و کسی می تواند گام در صراط تکبیر بردارد که هم از لوث آلودگی ظاهر پاک شده باشد و هم از سیاهی کثافت باطن رها گردیده باشد.
شادمان آنانی هستند که هم به پاکیزگی خانه و لباس تن و جسم رسیده اند و هم با بخشیدن دیگران و تواضع و فروتنی از خود و گذشت به طهارت روان و جان نائل شده باشند.
پیامبر اکرم (ص) فرمود: بهترین شما کسی است که با آن که از او بریده و قهر نموده آشتی کند و هرکس که در راه محبت به دیگری زودتر قدم بردارد زودتر وارد بهشت می گردد و بدترین شما کسی است که کینه توز باشد و خطای مردم را نبخشد.
حضرت امام حسین (ع) فرمود: جدم پیامبر اکرم (ص) فرمود: کسی که عذرخواهی دیگران و خطای بندگان را که از آنان سرزده چه به عمد و چه به سهو، نپذیرد؛ هرگز وارد حوض کوثر نمی شود و بعد امام حسین (ع) فرمودند: اگر کسی کنار گوش راست من به من بدترین فحش ها را بدهد و بعد در کنار گوش چپ من عذر بخواهد عذرش را از فحش او زودتر می شنوم!
کوتاه سخن در عید نوروز باید تحویلی با تحول داشت. زشتی ها را همراه گرد و غبار و خاک های مادی باید تحویل مدفن آنان داد و با دریافت نیکی ها و هدایا و خیرخواهی ها تحولی سرسبز و شاداب کننده پیدا نمود.