سهم ایران از تولید علم جهانی اعلام شد

[✘PETER✘]

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه سهم تحقیقات از تولید ناخالص ملی فقط ۰.۴ درصد است که باید به ۴ درصد در برنامه ششم توسعه باید برسد. در حالی که این عدد باید اکنون ۲.۵ درصد باشد.
به گزارش جهان به نقل از فارس، رضا ملک‌زاده در همایش معاونان تحقیقات و فناوری دانشگاههای علوم پزشکی به تولیدات علمی کشور طی ۴۰ سال گذشته اشاره کرد و گفت: در این مدت در همه علوم ۱۹۳ هزار مقاله علمی تهیه شده است.

وی ادامه داد: ۶۱ هزار و ۴۶۱ مورد از این مقالات مربوط به علوم سلامت و پزشکی می‌شود که متأسفانه در سال ۲۰۱۳ در تولید مقالات علمی شاهد افت نسبی بوده‌ایم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت دلیل این افت را عملکرد ۴ ساله دولت قبل عنوان کرد و گفت: در دولت گذشته بودجه‌های پژوهشی به شدت کاهش یافت و این امر موجب شد تا تعداد مقالات ما کاهش پیدا کند.

وی خاطر نشان کرد: البته تحریم‌ها، مشکلات ارزی و گران شدن دلار نیز بی‌تأثیر نبود چرا که دانشمندان ما نمی‌توانستند در همایش‌های بین‌المللی شرکت کنند یا «گرند» بین‌المللی بگیرند.

ملک‌زاده با بیان اینکه مجله «نیوساینتس» ایران را دارای سریع‌ترین رشد علمی در دنیا معرفی کرده است، گفت: همیشه این سؤال مطرح می‌شود که این تعداد مقاله چقدر ارزش دارد و چه کمکی به سلامت کشور می‌تواند بکند.

وی به این سؤال اینگونه پاسخ داد که از هر ۱۰ هزار ایده در دنیا که تبدیل به مقاله می‌شود هزار مقاله آن دارای اهمیت است و از این هزار مقاله تنها ۱۰۰ ایده به اختراع می‌انجامد و از این ۱۰۰ اختراع ۱۰ ایده تبدیل به محصول شده و تنها یکی از این محصولات صنعتی می‌شود.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با تأکید بر این نکته که انتظار نداریم هر پژوهشی به محصول بینجامد، گفت: در دنیا می‌گویند ۸۰ درصد مقالات به نتیجه نمی‌رسد که این خود نیز یک قدم رو به جلو است، اصولاً گاهی جواب منفی در مقالات علمی یک پیشرفت محسوب می‌شود.

وی در مورد ارجاعاتی که به مقالات حوزه سلامت و پزشکی کشور شده است، گفت: ۵۸ درصد از ۶۱ هزار مقاله تولید شده در پزشکی هیچ‌گونه ارجاعی نداشته یا تنها یک ارجاع داشته است. در مقابل تنها ۲ مقاله بین ۶۰۰ تا ۶۵۰ ارجاع، ۳ مقاله تا ۵۰۰ ارجاع و ۴ مقاله تا ۴۰۰ ارجاع داشته‌اند.

ملک‌زاده تأکید کرد: در مجموع ۱۰۰ مقاله تولید شده در کشور بیش از ۱۰۰ ارجاع داشته‌اند اما با این وجود ایران در تولید علم در منطقه رتبه سوم را دارد و حتی در بعضی شاخص‌ها به ترکیه نزدیک شده است.

وی سهم ایران از تولید علم جهانی را ۱.۵۳ درصد دانست و گفت: در سم‌شناسی، سم سازی و داروسازی ترکیه را کاملاً پشت سر گذاشته‌ایم اما کماکان تعداد مقالات طب بالینی ما بیشتر است در حالی که ارجاعات به مقالات داروسازی حرف اول را می‌زند.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت افزود: از مؤسسات ایرانی تنها ۲۲ مؤسسه علمی توانسته‌اند حد نصاب ارجاعات را به دست بیاورند و در میان دانشگاه‌های علوم پزشکی به ترتیب دانشگاه علوم پزشکی تهران، بهشتی، شیراز، اصفهان، تبریز و مشهد از نظر مقاله و ارجاعات حرف اول را می‌زنند.

وی با تأکید بر این نکته که دانشگاه علوم پزشکی تهران در تولید مقاله و ارجاعات به مقالات در کشور بی‌رقیب است و با اختلاف در صدر قرار دارد، گفت: در سال ۲۰۰۳ دانشمندان برتر کشور ۳ نفر بودند که این تعداد در سال ۲۰۱۳ به ۸۷ نفر رسیده است و دانشگاه علوم پزشکی تهران ۹ نفر از این دانشمندان را به خود اختصاص داده در حالی که سایر دانشگاه‌های علوم پزشکی تنها یک دانشمند برتر دارند.

ملک‌زاده با انتقاد از کم شدن همکاری‌های بین‌المللی در عرصه تولید علم گفت: این همکاری‌ها در گذشته بسیار خوب بود به طوری که ۷۳ درصد تولیدات علمی خوب ما با همکاری بین‌المللی تهیه شده است.

وی در مورد برنامه‌های وزارت بهداشت برای افزایش همکاری‌های بین‌المللی گفت: قصد داریم از ۱۵۰ ایرانی که جزو دانشمندان برجسته دنیا هستند و در دانشگاه‌های خارجی تدریس می‌کنند دعوت کنیم تا حداقل سالی دو بار به ایران سفر کنند و در اینجا دانشجوی PHD بپذیرند تا بتوانیم از علم این افراد نیز استفاده کنیم.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به سرمایه‌گذاری کشور کره در علم و پژوهش اشاره کرد و گفت: ۴۰ سال پیش کشور ایران و کره تقریباً در یک سطح قرار داشتند و شاید در برخی موارد ایران جلوتر از کره بود اما کره‌ای‌ها در علم و پژوهش سرمایه‌گذاری کردند و اکنون کالاهای آنها بازار ایران را اشباع کرده است.

وی در مورد بودجه پژوهشی کشور خاطر نشان کرد: بودجه فعلی پژوهش ما اندازه بودجه تحقیق ۱۰ محقق در دنیا است. با این وجود کارهای تحقیقاتی باید به افزایش سلامت جامعه بینجامد که این امر در کشور ما تقریبا اجرا شده است.

ملک‌زاده در مورد عدم تخصیص نیم درصد از درآمد ناخالص ملی به پژوهش گفت: در حالی که قانون برنامه پنجم توسعه تأکید می‌کند که سالی نیم درصد باید از درآمد ناخالص ملی به امر پژوهش اختصاص یابد اما شاهد هستیم که تنها ۰.۴ درصد از درآمد ناخالص ملی به پژوهش اختصاص یافته در حالی که این عدد باید اکنون ۲.۵ درصد باشد.

وی ادامه داد: این در حالی است که این مقدار در برنامه ششم توسعه باید به ۴ درصد برسد.