غددی که در بالای کلیه هستند

[( lιεβ )]

غدد فوق کلیه دارای دو بخش عمده هستند:
1- بخش خارجی که کورتکس یا بخش قشری نامیده می شود و هورمون های استروئیدی را تولید می کند مانند کورتیزول، آلدوسترون و تستوسترون.

2- بخش مرکزی یا مدولا که تولید هورمون های اپی نفرین و نوراپی نفرین را بر عهده دارد. این هورمون ها به ترتیب آدرنالین و نورآدرنالین نیز نامیده می شوند.

وقتی این هورمون ها، کمتر و یا بیشتر از حد معمول در بدن فردی ساخته شوند، فرد دچار بیماری می شود.

غدد فوق کلیه ای جزو غدد درون ریز محسوب می شوند. غدد درون ریز، هورمون های خود را به طور مستقیم به داخل جریان خون می ریزند، در حالی که سایر غدد، ترشحات خود را به داخل مجاری دیگری می ریزند و از آنجا وارد جریان خون می شوند.

هورمون کورتیزول
بخش خارجی غدد فوق کلیه، هورمونی به نام کورتیزول تولید می کند که به آن هورمون استرس نیز گفته می شود. از این جهت به آن هورمون استرس گفته می شود که این هورمون طی مدتی که بدن در معرض استرس قرار دارد ترشح می شود و باعث حفظ تعادل بدن می گردد.
هورمون کورتیزول دقیقا عکس هورمون انسولین کار می کند. انسولین سبب کاهش قند خون می شود، اما کورتیزول باعث افزایش قند خون می گردد
کورتیزول به دو دلیل باعث افزایش وزن می شود: اول این که کورتیزول سبب حرکت چربی ها، از
کبد به عضلات شکم می گردد و دوم این که سبب افزایش اشتها می شود .

تحریک طولانی‌مدت غدد فوق‌کلیه و ترشح مستمر کورتیزول به دلیل وجود موقعیت های استرس‌زا می تواند به بافت های بدن آسیب برساند و منجر به بروز بیماری هایی نظیر فشار خون بالا، زخم معده، کاهش گلبول های سفید خون برای مبارزه با میکروب ها و افزایش خطر ابتلا به عفونت می شود.

* تذکر:
1- بسیاری از مراکزی که برای کاهش وزن و لاغری تبلیغ می کنند، مدعی این نکته هستند که می توان با کاهش هورمون کورتیزول، وزن را کم کرد. اما باید در نظر داشته باشید که هورمون کورتیزول در موقعیت های استرس زا ترشح می شود. بنابراین می توان با کاهش موقعیت های استرس زا، تغذیه مناسب، استراحت کافی و ورزش منظم، استرس خود را کنترل کرده و راه حل طولانی مدت برای کاهش وزن انتخاب کنید.

2- ترشح طولانی مدت هورمون کورتیزول به دلیل قرارگیری در موقعیت های متعدد تنش زا و پر از استرس سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود و فرد را برای ابتلا به انواع بیماری ها، سرطان ها و ... آماده می کند. لذا سعی کنید استرس و فشار عصبی کمتری در زندگی تان وجود داشته باشد .

هورمون آدرنالین
بخش مرکزی غدد فوق کلیه، هورمونی به نام اپی نفرین و یا آدرنالین ترشح می کند که باعث متابولیسم کربوهیدرات ها می شود. هنگامی که فردی در یک موقعیت خطرناک قرار می گیرد، هورمون آدرنالین ترشح می شود.
ترشح آدرنالین سبب افزایش ضربان قلب شده و عضلات پاها را متسع می کند. در این حالت،
قند خون افزایش پیدا می کند تا انرژی لازم برای عضلات فراهم شود ( افزایش تحویل اکسیژن و گلوکز به عضلات بدن و مغز انجام می گیرد). در این حالت فرد می تواند فرار کند و یا حالت تدافعی به خود گیرد. بنابراین، آدرنالین در حالت های خطرناک و مواقع اضطراری ترشح می شود.

هورمون آدرنالین سبب افزایش هوشیاری فرد برای حمله یا دفاع و یا فرار می شود.
یکی از استفاده های مهم از هورمون آدرنالین در علم پزشکی، برای درمان ایست قلبی است، یعنی به فردی که دچار ایست قلبی شده است، مقداری آدرنالین تزریق می شود تا ضربان قلب او بالا برود و دوباره به زندگی برگردد
از علایم اختلالات غدد فوق کلیه می توان به ضعف، سردرد، آلرژی، خستگی، درد عضلانی و کاهش
قند خون اشاره کرد .

توصیه ها
علی رغم هشدارهای جدی که درباره اثرات مضر استرس داده می شود، گاهی اوقات به دلایلی نمی توان از آن دوری کرد، مثل کسانی شغل های پر استرس دارند و و یا عزیزی را از دست داده اند و ... .

این دسته از افراد می توانند با رعایت نکات زیر، سلامتی خود را حفظ کنند :
- استراحت کافی را فراموش نکنید. حتی المقدور برای تنظیم هورمون های غدد فوق کلیه، ملزم به استراحت کردن در زمان مناسب از روز می باشید.

-
رژیم غذایی مناسبی را در پیش بگیرید. سعی کنید وعده های غذایی کم حج، به همراه میان وعده ها را در رژیم غذایی خود بگنجانید (تنظیم قند خون اثر مهمی بر غدد فوق کلیه دارد). از میوه ها و سبزیجات تازه استفاده کنید. حبوبات و نان و غلات سبوس دا ر برای سلامت غدد فوق کلیه لازم هستند. از مصرف غذاهای چرب و حاوی الکل و کافئین اجتناب کنید، زیرا به غدد آدرنال آسیب جدی می رسانند.