سرطان پانکراس

[Mᴏʙɪɴᴀ]

پانکراس عضوی لوله ای شکل و اسفنجی با طول 15 سانتیمتر است که در پشت معده قرار گرفته است که  استیو جابز بنیانگذار شرکت اپل به آن مبتلا شد.

مقدمه

 

سرطان پانکراس از زمانی که چند چهره مشهور از جمله استیو جابز بنیانگذار شرکت اپل به آن مبتلا شدند (در سال 2003 بیماری او تشخیص داده شد و در سال 2011 به دلیل این بیماری جان سپرد) توجه زیادی به خود معطوف کرده است. جابز تومور اندوکرین سلول جزیره‌ای داشت که نوع نادری از این بیماری است. خطر سرطان پانکراس در طول زندگی، یک به هفتاد و یک است. 

 

پانکراس چیست؟ 

 

پانکراس عضوی لوله ای شکل و اسفنجی با طول 15 سانتیمتر است که در پشت معده قرار گرفته است. پانکراس دو وظیفه مهم در بدن دارد: تولید شیره گوارشی (آنزیمها) که به روده‌ها در تجزیه غذا کمک می‌کند و تولید هورمون‌های از جمله انسولین که استفاده بدن از قندها و نشاسته‌ها را تنظیم می‌کند. سرطان پانکراس زمانی اتفاق میافتد که سلول‌های بدخیم (سرطانی) رشد کرده، تقسیم می‌شوند و به بافتهای پانکراس گسترش می‌یابند.  

 

علائم سرطان پانکراس

 

سرطان پانکراس به نام بیماری خاموش نیز شناخته می‌شود چون در مراحل اولیه معمولا علائمی نشان نمی‌دهد اما هنگامی که پیشرفت می‌کند و گسترش می‌یابد اغلب درد در بخش بالای شکم ایجاد می‌شود و گاهی اوقات به پشت گسترش می‌یابد. درد ممکن است پس از صرف غذا یا دراز کشیدن بدتر شود. علائم دیگر ممکن است شامل زردی، تهوع، کاهش اشتها، کاهش وزن، خستگی، ضعف و افسردگی باشد. 

 

علت سرطان پانکراس 

 

اگر چه علت دقیق سرطان پانکراس هنوز مشخص نیست، سیگار کشیدن عامل خطر مهمی است و افراد سیگاری دو تا سه برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری احتمال دارد به این بیماری مبتلا شوند. سن نیز عامل خطر محسوب می‌شود به طوری که معمولا پس از سن 45 سالگی این بیماری بروز می‌کند. دیابت نیز با سرطان پانکراس مرتبط است و حدود 10 تا 20 درصد از افرادی که این سرطان در آنها تشخیص داده می‌شود، دیابت دارند. عوامل خطر دیگر شامل پانکراتیت مزمن و سیروز کبدی است. سابقه خانوادگی سرطان پانکراس، رژیم پر چرب، چاقی و ورزش نکردن نیز می‌تواند در آن نقش داشته باشد. 

 

تشخیص سرطان پانکراس 

 

چالش اصلی در این بیماری تشخیص زود هنگام آن است. پزشک تومور را نمی‌تواند در معاینه معمولی ببیند یا احساس کند. برای کمک به تشخیص (و تعیین درمان مناسب) آزمایش‌های تصویر برداری مانند اولتراسوند یا سی تی اسکن انجام می‌شوند تا با مشاهده تصاویر شکم گستره بیماری مشخص شود. ناحیه سبز نشان داده شده در این تصویر رنگی سی تی اسکن سرطان در پانکراس و کبد را نشان میدهد. تشخیص آن با نمونه برداری (برداشتن نمونه بافت از تومور به وسیله سوزن از داخل پوست یا در حین عمل) انجام می‌شود. 

 

درمان: جراحی 

 

در صورتی که سرطان فراتر از پانکراس گسترش نیافته باشد، جراحی می‌تواند سرطان را درمان کند. از آنجایی که عوارض بستگی به وسعت جراحی دارد، تومور برداشته می‌شود و تا حدامکان مقداری از پانکراس که سالم است، باقی می‌ماند. متاسفانه در سرطان پانکراس، در زمان تشخیص سلولهای بدخیم معمولا فراتر از پانکراس گسترش یافته‌اند. حتی در صورتی که تومور برای برداشتن خیلی بزرگ باشد باز هم ممکن است جراحی انجام شود. این جراحی می‌تواند شامل روشی برای کمک به تخفیف مقداری از علائم و پیشگیری از مشکلات مشخص مربوط به اندازه توده سرطانی باشد. 

 

درمان: پرتو درمانی 

 

پرتو درمانی از پرتوهای با قدرت بالا استفاده می‌کند تا سلولهای سرطانی را نابود کند. پرتودرمانی معمولا پنج روز در هفته به مدت چند هفته یا چند ماه انجام می‌شود. این برنامه با انتشار دوز کامل تابش به محافظت از سلولهای سالم کمک می‌کند. پرتو درمانی به عنوان روشی برای نابود کردن سلولهای سرطانی که پس از جراحی در آن ناحیه باقی مانده‌اند نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. پرتو درمانی میتواند به آرام کردن درد یا مشکلات گوارشی ایجاد شده توسط توده سرطانی بزرگ، کمک کند. 

 

درمان: شیمی درمانی

 

شیمی درمانی از دارو برای تخریب سلولهای سرطانی استفاده کرده و جلوی رشد و تکثیر آنها را می‌گیرد. درمان ممکن است شامل یک دارو یا ترکیبی از داروها باشد و از طریق تزریق یا به صورت خوراکی مصرف شود. دارو وارد جریان خون شده و به سرتاسر بدن منتقل می‌شود بنابراین شیمی درمانی برای سرطانی که گسترش یافته است گزینه خوبی به شمار می‌آید. همچنین می‌توان پس از جراحی برای کشتن سلولهای سرطانی که باقی مانده‌اند، از شیمی درمانی استفاده کرد. 

 

درمان:درمان هدفمند 

 

داروهای جدیدتر در بازار قادرند به بخش مشخصی از سلولهای سرطانی حمله کنند. درمان‌های هدفمند عوارض کمتری نسبت به شیمی درمانی داشته و به سلولهای طبیعی آسیب کمتری وارد می‌کنند. درمان هدفمند در حال حاضر برای درمان سرطان پانکراس مورد مطالعه قرار دارد. در اینجا تصویر بزرگ شده از سلول سرطان پانکراس دیده می‌شود. 

 

درمان ضد سرطانی جدید: ایمنی درمانی 

 

ایمنی درمانی که به عنوان درمان بیولوژیک نیز شناخته می‌شود به تقویت سیستم ایمنی فرد در مبارزه با بیماری کمک می‌کند. ایمنی درمانی هنوز برای سرطان پانکراس در دسترس نیست اما در کنار تحقیقاتی بر روی واکسنهایی که سیستم ایمنی را برای حمله به سلولهای سرطانی تقویت می‌کنند، درحال مطالعه و بررسی است.  

 

درمان: درمان تسکینی 

 

درمان تسکینی بدون توجه به مرحله بیماری یا نیاز به درمان‌های دیگر برای کاهش علائم و مدیریت درد مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف از درمان تسکینی بهبود کیفیت زندگی نه تنها در بدن، بلکه در ذهن و روح است. در حالی که درمان‌های تسکینی در مراحل بسیار پیشرفته بیماری بسیار مناسب هستند، می‌توانند در کنار درمان های دیگر در مراحل دیگر سرطان نیز استفاده شوند. 

 

دریافت حمایت 

 

زندگی با سرطان پانکراس آسان نیست، وجود یک سیستم حمایتی برای کمک به غلبه بر جنبه‌های احساسی و عملی این بیماری متهاجم لازم است. تشکلها و نهادهای حمایتی برای بیماران و خانواده و دوستان آنها وجود دارد. این ارگانها به مشکلات درمانی روزمره‌ی بیماران و رفع نگرانی‌های آینده‌ی آنها کمک می‌کنند. 

 

آیا پیشگیری از این سرطان ممکن است؟ 

 

با این که هیچ کار مشخصی برای پیشگیری از سرطان پانکراس نمی‌توان انجام داد، اما عوامل خطر زیر را می‌توانید کنترل کنید: 

اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید. 

اگر رژیم غذایی پر چرب دارید، غذاهای سالمتر مصرف کنید. 

برنامه ورزشی منظم داشته باشید چرا که مشخص شده است ورزش خطر سرطان پانکراس را کاهش می‌دهد.