داستان ترور رزم آرا به روایت مرحوم خلیل طهماسبی

[# αпGεʟ]

دردوران آغازین مبارزات مردم ایران برای ملی شدن صنعت نفت ، حاجعلی رزم آرا نخست وزیر سرسخت و وابسته، ازعوامل بازدارنده بود. حذف این مهره که درعرف رایج سیاسی به عنوان " اعدام انقلابی " مطرح گردید، باگلوله خلیل طهماسبی ( یکی ازاعضای فداییان اسلام) در16 اسفند 1329 اتفاق افتاد که به گفته دوست ودشمن ، بعد ازاین اعلام انقلابی مسیرملی شدن صنعت نفت هموارشد وفردای همان روز،کمیسیون نفت پیشنهاد ملی شدن نفت را پذیرفت.

---

خلیل طهماسبی به نجار پشت مسجد سپهسالار و عضوشاخص فداییان اسلام، بارها به نقل وبیان داستان ترور رزم آرا پرداخت وبا صراحت اعتراف نمود که رزم آرا را به قتل رسانده است. او داستان را به این شکل شروع می‌کند که ازمدت ها پیش با مرحوم نواب صفوی آشنایی داشته وبه وی ارادت می‌ورزیده است.

همچنین ، درجلسات مختلفی که درمنزل آیت ا... کاشانی تشکیل می‌شده، شرکت داشته وبه قول خودش باهمه " مسلمانان فداکار" همکاری داشته است. خلیل طهماسبی که درهنگام قتل رزم آرا 26 سال سن داشت ، دراین محافل حضوری فعال داشته ، تحولات سیاسی کشور را ازمیان بیانات واستدلال های آیت ا... کاشانی، نواب صفوی واعضای جبهه ملی پیگیری وارزیابی می‌نمود و مبانی نظری ایدئولوژیکی وسیاسی اش را انتخاب می‌کرده است.

خلیل طهماسبی دیدگاه خود را در مورد رزم آرا چنین بیان می‌کند:

" رزم آرا ، شخصی بود که در دوران ستاد ارتش که در راس ستاد ارتش قرارگرفته بود، قضیه جنگ آذربایجان را به وجود آورد. رزم آرا کسی بود که یک مشت مسلمان را وادار به جدال کرده و در دوران نخست وزیری خود، برخلاف عقیده ملت وبرخلاف قوانین خدایی ،ملت ایران را درحضوردولت اروپا، بلکه دولت پست، خواه عبارت از روس ، انگلیس یا آمریکا باشد، هرکس که تجاوز از حقایق اسلام کردند، درمقابل این گونه اشخاص آبروی شش هزارساله ملت ایران را بریزد وبگوید ملت ایران قادر به ساختن لول هنگ نیستند ویک کارخانه سیمان رانمی توانند اداره کنند."

" البته هرشخصی در مال خود حق دارد ونفت مال ملت ایران است. رزم آرا به نمایندگی ازچه اشخاصی می‌گوید، ما نمی‌توانیم بهره برداری کنیم وافرادی مانند فروهرهای خائن را پشتیبانی می‌کند ومانند طاهری‌ها راحمایت می‌کند . پس چنین اشخاصی که درجامعه ، مایه فساد وبرهم ریختن افراد ونابودی مردم هستند ، آنها مانند سرطان هستند که اگربه یک جاریشه بیفکند، سایراعضای بدن را مجروح خواهند کرد. یا مانند سیاه زخمی هستند که اگر آن را ازسربند قطع نکنند، ممکن است به بالاتر سرایت کند ویک اعضای محترم را از بین ببرند."

" رزم آرابه قتل رسید " به دنبال این خبر، طهماسبی با صراحت اقرارمی کند،" آگاهانه تشخیص داده است که رزم آرا خائن است واو را به قصد خدمت به مملکت به قتل رسانده است."

"من چون تشخیص دادم رزم آرا مردی خائن و وطن فروش بود درصدد برآمدم تا او را ، شرش راازسریک عده مسلمان کوتاه کنم . ..."

از نظر فداییان اسلام، مجموعه رژیم نامشروع بود وعلت این که دراین میان ، رزم آرا مورد هدف قرار گرفت. این بود که اوبه عنوان شاخص این عدم مشروعیت مطرح بود. ازاین رو، ازمیان برداشتن وی به معنای اعلام خطرنسبت به کل رژیم محسوب می‌شد واین مسئله دربرنامه " حکومت اسلامی " نواب صفوی به روشنی مطرح شده بود.

به هر روی ، درجلساتی که جبهه ملی درمنزل آیت اله کاشانی برگزارمی کرد، ازمیان برداشتن دیکتاتوری رزم آرا دردستورکار قرار می‌گرفت وسران جبهه ملی و آیت اله کاشانی بررفتن اوتاکید کردند. دریکی ازاین جلسات سرنوشت سازکه درمنزل حاج ابوالقاسم رفیعی – یکی ازاعضای فداییان اسلام – برگزارشد، کاشانی تاکید می‌کند:

" خار راه ( ملی شدن صنعت نفت ) رزم آرا است . اگر رزم آرا ازصحنه خارج شود وازمیان برود، به طورقطع نفت ملی می‌شود."

مجموع مذاکرات ، بحث واستدلال های مطرح دراین جلسات ، طهماسبی رابه موضوع آگاه می‌کند و او آمادگی خودرا برای کمک به انجام این امراعلام می‌نماید.

طهماسبی ، خوددراین موردنقل می‌کند:

" ... موقعی که من می‌خواستم بروم پی این کار، با کاشانی ملاقات کرده وبه او قضیه راگفتم ، آن هم گفت : برو ولی اسم مرا نبر... ."

طهماسبی درمورد مجوزشرعی قتل رزم آرا می‌گوید که موضوع را نزد آیت الله سید صدرالدین صدر، ازمراجع تقلید آن زمان بود. وبه وی گفته است که " من مقلد شما هستم، چه بکنم ؟ " آیت الله صدرهم درپاسخ ، به اوگفته است که " من در بست کارهای نواب صفوی را تایید می‌کنم. ..."

به این ترتیب ، طهماسبی برای ترور رزم آرا ، اسلحه ای تهیه می‌کند که ده فشنگ به همراه داشت، اوسه فشنگ راجهت آزمایش وتمرین شلیک می‌کند. چند روزی درپی آن است که رزم آرا رادرنزدیکی منزلش به قتل برساند، ولی چون تعداد محافظین منزل اوزیاد هستند، به تصوراین که آنها مجال ندهند وترور ناکام بماند، ازاقدام درنزدیکی منزل منصرف می‌شود و منتظر باقی می‌ماند که فرصت مناسب تری بیابد تااین که شب قبل از ترور،اطلاع پیدا می‌کند. رزم آرا صبح درمسجدشاه جهت مراسم ختم آیت اله فیض شرکت می‌کند.

صبح روزچهارشنبه، 16 اسفند ماه 1329 ، عقربه‌های ساعت، حدود ساعت 00: 9 صبح رانشان می‌دهد و نخست وزیر هنوزبه محل کار نیامده است. امیراسداله علم – وزیرکار وقت – جهت ملاقات با وی به دفترهدایت، معاون نخست وزیر، مراجعه می‌کند وتا ساعت 00: 10 منتظرمی ماند تا این که به اصرار هدایت برای شرکت درمجلس ختم روانه مسجدشاه می‌شود. درمسجد، علم آرام و قرار ندارد وپس ازچند دقیقه برمی خیزد وبه نخست وزیری برمی گردد. درنخست وزیری به دفتر غضنفری – رئیس دفترنخست وزیر- می‌رود و صبر می‌کند تا این که نخست وزیرمی آید وپس ازچند دقیقه ، درحدود ساعت 30/ 10 دقیقه بانخست وزیرمواجه می‌شود وبه اصرار ، جهت شرکت درمراسم ختم وی رابه مسجد شاه هدایت می‌کند.

به گفته طهماسبی ، نخست وزیرهنگام ورود به مسجد که حدود ساعت 45/ 10 دقیقه بود، ازکنار وی – پشت صف پاسبانان قرارداشته است – می‌گذرد . دراین هنگام ، اواسلحه را بیرون می‌کشد وبا شلیک سه تیر به زندگی وی خاتمه می‌دهد . درحین شلیک تیرچهارم ، اسلحه گیر می‌کند وگلوله خارج نمی‌شود. ازاین رو، اسلحه را به زمین می‌کوبد و فرارمی کند. درحین هجوم پاسبان‌ها ، باحرکت دادن کاردی که همراه داشته ، آنها را دور می‌کند، ولی درنهایت دستگیرشده وبه کلانتری منتقل می‌شود.

به گفته طهماسبی ، نخست وزیرهنگام ورود به مسجد که حدود ساعت 45/ 10 دقیقه بود، ازکنار وی – پشت صف پاسبانان قرارداشته است – می‌گذرد . دراین هنگام ، اواسلحه را بیرون می‌کشد وبا شلیک سه تیر به زندگی وی خاتمه می‌دهد

رزم آرا را به بیمارستان سینا منتقل می‌کنند، اما قبل ازاین که پزشکان بتوانند کاری صورت دهند، جان می‌سپارد ، دراولین بازجویی‌ها ، طهماسبی به قتل اقرارنمی کند ونگران آن است که مبادا رزم آرا نجات یابد. وی نقل می‌کند که " ناگهان ، صدای روزنامه فروشی به گوشش رسید که داد می‌زد:

" رزم آرابه قتل رسید " به دنبال این خبر، طهماسبی با صراحت اقرارمی کند،" آگاهانه تشخیص داده است که رزم آرا خائن است واو را به قصد خدمت به مملکت به قتل رسانده است."