نگریستن به زیبایی های خلقت در چابهار

[spent †]

خلیج چابهار زیباترین جلوه گاه طلوع و غروب خورشید در دریاست. چابهار در قسمت جنوبی استان سیستان و بلوچستان در جوار دریای عمان واقع شده است. وسعت این جزیره 25 هزار کیلومتر بوده که 130 کیلومتر آن مرز خاکی است

چابهار بهشت گمشده ایران است. خلیجی که کمتر بین ایرانیان شناخته شده اما زیبایی های طبیعی اش آنقدر زیاد است که این منطقه را جزو بی نظیرترین مناطق گردشگری دنیا محسوب کرده است. در این نوشتار به تعدادی از این جاذبه های طبیعی اشاره می کنیم.

تالاب لیپار

لیپار از مناطق زیبا و طبیعی منطقه است. تالاب لیپار در نزدیکی روستای رمین و در 15 کیلومتری شرق چابهار در مسیر جاده ساحلی چابهار - گواتر قرار گرفته است.

لیپار چشم انداز فوق العاده ای دارد. رویش گونه های بلوط و گزنه در آب صحنه فوق العاده زیبایی خلق کرده که در هیچ جای دیگر ایران دیده نمی شود.



در این تالاب زیبا، پرندگانی چون لک لک، طاووس، کبک و مرغ ماهی خوار زندگی می کنند.

کنار این تالاب زیبا نیز دشتار قرار دارد که بومیان به آن عروس نیز می گویند. علت این نامگذاری، زیبایی منطقه و وجود درختان سرسبز و خرم است که می تواند پذیرای علاقه مندان به طبیعت باشد. دشتار در زبان بلوچ به دخترانی اطلاق می شود که هنوز عروسی نکرده و به عبارتی در مرحله نامزدی به سر می برند. در این منطقه پنبه هایی وحشی به عمل می آید که بومیان از آن تمشک و بالش تهیه می کنند. همچنین این منطقه، تاریخی طولانی را یدک می کشد و دارای جاذبه هایی از جمله چاه های عمیق و گورستان های تاریخی است.


جنگل حرا



این جنگل زیبا در ناحیه ساحلی خلیج گواتر در نزدیکی محلی که رودخانه باهوکلات به دریای عمان می ریزد قرار دارد. حرا درختهچه ای است که در مرداب های نواحی گرم در کرانه های عربستان، مصر و جنوب ایران می روید.


ساحل صخره ای (دریا بزرگ)



در این ساحل پدیده موج فشان را می توان دید. ارتفاع این امواج به 15 متر می رسد و در فصل مرداد و مصادف با وزش بادهای موسمی است.


رودخانه باهوکلات

این رودخانه یکی از پرآب ترین رودهای بلوچستان و عامل اصلی حیات در جنوب این منطقه محسوب می شود، اینجا محل زندگی تمساح ایرانی است، این جانور بازمانده مزندگانی است که در حدود 265 میلیون سال پیش می زیسته اند.

در حوزه حیات وحش نیز تمساح پوزه کوتاه برجسته ترین موجود منطقه چابهار است که به طور طبیعی و آزاد زندگی می کند.



زیستگاه اصلی این تمساح که به نام محلی گاندو خوانده می شود، حدود 380 هزار هکتار مساحت دارد که بخشی از آن در چابهار و بخش دیگر آن در شهرستان ایرانشهر واقع شده است.

تمساح پوژه کوتاه در برکه های راسک، باهوکلات و باتلاق های دلگان و کلانی زندگی می کند و تنها نوع تمساح ایران است که ارزش ملی و بین المللی دارد. طول این جانور تا چهار متر می رسد و قوی ترین عضو آن دمش است.


گل فشان چابهار

تپه های گل فشان یکی از جاذبه های منحصر به فرد در دنیاست. در شمال غربی چابهار و در 20 کیلومتری روستای کهیر سه تپه کوچک گل فشان به ارتفاع 20-10 متر وجود دارد که دوتای آنها از چندین سال پیش خاموش شده و سومین آنها که هنوز فعال است، گلی سرد و طوسی رنگ از دهانه آن تراوش می کند.



این تپه ها با پرتاب حباب های گل و لای از ژرفای زمین، چشم هر بیننده ای را خیره می کند، مردم محلی از این گل و لای برای درمان بیماری ها به ویژه بیماری های پوستی استفاده می کنند.


کوه های مریخی



کوه های مریخی یا مینیاتوری به موازات دریا از منطقه کچو تا نزدیکی های خلج گواتر کشیده شده اند. این کوه ها از پدیده های ژئومورفولوژی منطقه به شمار می روند.


اسکله ماهیگیری

در چابهار چندین اسکله صیادی وجود دارد که دو اسکله صیادی (تیس) و (رمین) از بقیه دیدنی ترند.




اسکله تیس در داخل محوطه و اراضی منطقه آزاد و اسکله رمین در 10 کیلومتری شرق چابهار قرار دارد، تماشای کشتی ها و قایق های صیادی و صیادان و صید انواع ماهی ها و شاه میگو که از محصولات دریایی هستند، دیدنی است.


مقبره امامزاده غلامرسول



این مقبره متعلق به شخصی به نام سید محمد است و مورد توجه مسلمانان هند و ایران بوده و هر سال 15 ذی القعده مراسم خاصی در آنجا اجرا می شود، این مقبره در شهر چابهار و در بلوار شهید ریگی واقع شده است.


قلعه تیس (پرتغالی ها)

بندر تاریخی تیس با قدمت بیش از دو هزار سال در دهانه خلیج چابهار جا گرفته است. همچنین قلعه پرتغالی ها برفراز تپه ای مشرف به جاده چابهار – تیس و در پنج کیلومتری شهر چابهار قرار دارد. قلعه تیس به ابعاد 24 در 95 متر ساخته شده و مصالح به کار رفته در آن، آجر، سنگ و گچ است. در ورودی در بخش شرقی قرار دارد. در این قلعه هشتی بزرگ با اتاق های بسیار و ایوان اختصاصی نیز وجود دارد که طرز ساختن آن شبیه به کاروانسراهای شاه عباسی بوده و در زمان شاه سلیمان صفوی ساخته شده است.



علاوه بر آن، در سمت ساحل دریای عمان قلعه دارای دو برج دیده بانی است که برج سمت راست به صورت یک اتاق ایوان دار و یک شاه نشین روی مجمعی مکعب مستطیل پی سازی شده و استفاده از برج علاوه بر دیده بانی، به صورت چراغ دریایی نیز بوده است.

گوشه های حیاط قلعه آثاری از آب انبارها دیده می شود که از سنگ و ساروج و گچ ساخته شده اند. در بیرون دیوار بلند قلعه آثار چاهی وجود دارد که در سنگ صخره کنده شده و لبه چاه با استفاده از سنگ و ساروج محکم شده است. قدمت قلعه تیس به دوره اسلامی بازمی گردد و با شماره 555 در فهرست آثار ملی ایران به عنوان یک اثر ملی تاریخی به ثبت رسیده است. (سال 1345 هجری شمسی) بازدید از قلعه تیس که ویرانه های آن نشانه رشادت و پیروزی ایرانیان بر استعمار پرتغال است به همه گردشگران توصیه می شود. محوطه ای که قلعه تیس بر آن بنا شده به دوران پیش از اسلام بازمی گردد. این قلعه در حال مرمت است.


ساختمان قدیمی تلگرافخانه

ساختمان قدیمی تلگرافخانه، قدیمی ترین بنای مدرن منطقه است. بنای مذکور توسط انگلیسی ها اواخر دوران قاجار در سال 1864 میلادی برای رونق دریانوردی، تجارت و ایجاد ارتباط بین هند، گواتر، جاسک و بندرعباس بنا شد. این بنا، ساختمانی با نام «بنلگو» با ویژگی های معماری نواحی گرمسیری است که رواق هلالی دور تا دور ساختمان بر آن گواهی می دهند.



بنای تلگرافخانه از معدود بناهایی است که در زمان حکومت قاجار در این بندر ساخته شد. بنایی دو طبقه که الوارهای چوبی کف اتاق ها، راه پله ها و پاگردها را نقش داده و سقف ها با پوششی از تیرهای چوبی استحکام یافته است. وجود سایه بان های شیروانی، سفالی و قوس های هلالی، این بنا را منحصر به فرد کرده است. این اثر زیبا با شماره 2110 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.


قدمگاه خضر



قدمگاه خضر در جنوب غربی چابهار در محلی به نام «سپوزه» از توابع بخش مرکزی واقع است. خواجه خضر از بزرگان و مردان نیکنام چابهار و مورد احترام بومیان است. از وی مقبره ای بر جای نمانده است زیرا مردم معتقدند وی زنده و حامی دریا، لنج ها و قایق هاست اما دارای قدمگاهی است که پیروانش به زیارت آن می شتابند. در قدیم مراسم خاصی در این قدمگاه برپا می شد. خیرات کردن خرما و حلو یا قربانی کردن گوسفند توسط حاجتمندان به ویژه در این قدمگاه مرسوم است. بسیاری از دریانوردان پس از پایان سفر و رسیدن به ساحل در این قدمگاه شمع روشن می کنند.


غارهای سه گانه

در دامنه کوه شهبازبند، حدود 25 متر بالاتر از سطح زمین، دو غار مصنوعی و یک غار طبیعی در کنار هم قرار دارند که این سه غار را مردم بومی «بان مسیتی» می گویند. در زبان بلوچی، «بان» مرد صالح و خداپرست و تارک دنیا را می گویند و «مسیتی» معبد و پرستشگاه خوانده می شود. در درون یکی از غارها که طبیعی و کوچک است یک آرامگاه مکعب و صندوقچه ای که ارتفاع گنبد آن چهل سانتیمتر است دیده می شود. روی دیوارهای سه طرف گنبد، با جوهر قرمز و بنفش، خطوط و علاماتی نقش بسته که بیشتر به خط «گجراتی» و خطوط هندی شباهت دارد.



غار دوم به فاصله هفت قدم در سمت راست این غار، با سکویی از گچ و سنگ ساخته شده است. بر بدنه این سقف طبیعی، آثار تراش و ابزار کار به خوبی پیداست. دهانه غار 80 سانتیمتر است. غار سوم به فاصله 50 متر در سمت چپ غار اصلی قرار دارد که طول قوس دهانه آن 20 متر است. در درون آن به فاصله کمی پس از ورود حفره ای عمومی قرار دارد که گویا به جایی در دل کوه و در عمق آن متصل است. به نظر می آید که این غارها در زمره یک واحد تاسیساتی و ساختمانی و به منزله توقفگاه ها یا مذبح یا پرسشتگاه بوده است که سکویی برای انجام اعمال مذهبی یا تشریفات دیگر در سرتاسر پهنه جلوی هر سه غار ساخته بودند.