استخرهای شنا

[MOHSENEBRAHIMI]

استخر شنا محل مناسبی برای انتقال بیماریهای عفونی و پوستی می‌باشد. اهمیت بهداشت آب استخرهای شنا در رابطه با کیفیت میکروبی و شیمیایی آن می‌باشد.استخر شنا به حجم مشخصی از آب اطلاق می‌شود که معمولاً در یک فضا با ابعاد و اندازه مشخص محصور شده است. آب استخرها معمولاً از منابع آب آشامیدنی هستند که با اضافه کردن مواد گندزدا تصفیه شده‌اند. استخرهای شنا به یکی از سه شکل پر و خالی شونده، با گردش آب و یا با جریان مداوم آب وجود دارند.
 
اولین خطری که در هنگام استفاده از استخرهای آلوده متوجه شناگران می‌شود آسیب‌هایی است که در پوست و موی افراد ظاهر می‌شود. افرادی که به طور مرتب به استخرها می‌روند به دلیل این که موی سر و پوست آنها به طور مداوم با کلر در تماس است، لایة خارجی مو و پوست آنها صدمه می‌بیند، و موجب از بین رفتن رطوبت طبیعی پوست و مو می‌شود و در نتیجه خشکی مو و پوست را به دنبال دارد.
این خشکی باعث شکستن، گره خوردن، بدحالتی، بد شانه شدن موها و از دست رفتن شفافیت و جلای طبیعی پوست و مو می‌شود. در این حالت موها حالت زیبا و شاداب خود را از دست می‌دهند و ظاهری تیره، و مرده پیدا می‌کنند.
در صورتی که دوش گرفتن و شست‌وشوی موها و بدن برای از بین بردن کلری که باقی‌مانده است اگر بدون توجه به نکات بهداشتی انجام گیرد، زیان بیشتری متوجه موها و پوست بدن می‌شود. از این رو نکاتی برای شناگران توصیه می‌شود که در هنگام استفاده از استخرهای عمومی باید درنظر داشته باشند تا صدمه‌ای به پوست و موی آنها وارد نگردد.
ـ پس از هر بار شنا در استخر باید موها را با یک شامپوی مناسب و ملایم شست‌وشو داد و چون موی همه افراد از نظر نوع و وجود چربی، خشکی، شوره و ضخامت یکسان نیست، نمی‌توان شامپوی خاصی را به همة افراد توصیه کرد و بهتر است در این خصوص با پزشک متخصص پوست و مو مشورت کرد.
در هرحال یک بار شست‌وشوی مو با شامپوی مناسب کافی است و نباید در این کار وسواس به خرج داد و بیش از یک بار شست.
آبکشی موها باید کامل و به دقت صورت گیرد به طوری که هیچ باقی‌مانده‌ای از کلر و شامپو در موها برجای نماند. بعد از شستن با شامپو باید از یک حالت‌دهنده استفاده کرد چرا که باعث رسوب یک لایه نازک و نامرئی بر روی موشده و از طرف دیگر مانع خشک شدن و از دست رفتن رطوبت و شفافیت آن می‌شود. همچنین حالت دهنده باعث قوام و حالت مو گردیده و شانه کردن آن را آسان‌تر می‌کند. اگر مو بیش از حد خشک است قبل از اینکه موها کاملاً خشک شوند، می‌توان به جای حالت‌دهنده از مقداری کتیرا که با آب گرم خیس شده به صورت ژل به موها مالید. در مورد موهای رنگ شده و یا خیلی خشک می‌توان برای چرب کردن موها از روغن، پماد یا کرم استفاده کرد. البته باید از مصرف روغن‌های سنگین و چرب و وازلین خودداری کرد زیرا ممکن است سبب ایجاد جوش‌هایی شبیه غرور جوانی در پوست سر به ویژه در بالای پیشانی گردد.
استفاده از ژل‌ها و پمادها و یا اسپری‌های فراوان و گرانقیمت ممکن است در افراد حساس حالت تحریک و حساسیت ایجاد کند و موجب اگزمای پوستی شود.و لذا بهتر است آقایان از مقدار کمی کرم‌های مرطوب کننده صورت بعد از اصلاح و خانم‌ها برای پوست صورت استفاده کنند.
ـ موی سر را باید با فشار ملایم و سبک حوله خشک نمود زیرا موی خیس خیلی شکننده و آسیب‌پذیر است و خشک کردن آن با حرکات شدید حوله موجب صدمه بیشتر به آن می‌شود به علاوه تا جایی که مقدور است از سشوار کردن مو خودداری کرد زیرا گرمای حاصل از آن به لایه‌های خارجی مو آسیب رسانده و سبب خشکی مو می‌شود.
ـ موها را باید با نرمی و حوصله شانه کرد. فاصله دندانه‌های شانه از یکدیگر زیاد باشد و شانه کاملاً صاف باشد. از شانه‌هایی که دندانه‌های تیز و ناصاف دارند استفاده نکنید. هرگز موی خیس را شانه نزنید، برای از بین بردن گره و یا درهم رفتگی‌های مو بایستی به آرامی و برعکس یعنی از طرف نوک مو به طرف ریشه آن را شانه زد.
ـ در فصل شنا بهتر است موها را ساده و کوتاه پیرایش کرد به طوری که منظم کردن مکرر آن احتیاج به دستکاری نداشته باشد.
بهتر است از رنگ کردن، فر کردن و صاف کردن مو به‌خصوص در فصل شنا پرهیز کرد و یا اگر چنین کاری صورت می‌گیرد توسط افراد باتجربه انجام شود تا موجب صدمه بیشتر به پوست و موی سر نشود.
ـ از ورود افراد مبتلا به ضایعات قارچی پوست بدن و پا و کشاله ران و یا افراد مبتلا به زگیل ـ قبل از معالجه ـ به استخرهای عمومی جلوگیری کرد. رعایت بهداشت دقیق و کامل در استخرها ضروری است وگرنه ممکن است بیماری‌های دیگری مانند شپش سر و گال و غیره از طریق این افراد منتقل شود.
* شرایط مطلوب آب استخر
کیفیت آب مصرفی استخر‌ها یکی از موارد مهمی ‌است که باید به آن توجه شود، چرا که بیشتر استخرها از آب شهری استفاده می‌کنند اما تعدادی به علت به صرفه بودن از نظر اقتصادی، از آب چاه استفاده می‌کنند ولی در مجموع باید آب مصرفی استخرها کلرزنی شود. تحقیقات این پژوهشگران نشان می‌دهد که در صورت رعایت نکردن بهداشت، بیماری‌هایی از طریق استخر به افراد منتقل می‌شود که از آن جمله می‌توان به بیماری‌های روده‌ای مانند اسهال، شبه حصبه، ناراحتی‌های معده و نیز عفونت‌های گوش، چشم و بینی، بیماری‌های پوستی مقاربتی و تنفسی اشاره کرد.
همچنین استفاده از سرویس‌های بهداشتی پیش از ورود کودکان به استخر اجباری است و شناگران نیز پیش از ورود به استخر باید حتما دوش بگیرند و پس از خروج از آب بدن خود را شستشو دهند تا از ابتلای احتمالی به آلودگی‌ها پیشگیری شود. از طرفی، در صورت ابتلا به سرماخوردگی و یا هر نوع بیماری عفونی یا پوستی از ورود شناگران به استخر تا رسیدن به سلامت کامل باید خودداری شود.
شناگران پیش از ورود به استخر حتما باید حداقل به مدت ۳۰ ثانیه پاها را در حوضچه ضدعفونی قرار دهند و از لیف زدن، اصلاح صورت، استفاده از کرم و ماسک‌های زیبایی و جویدن آدامس خودداری کنند. از آنجا که مخلوط شدن آب استخرها با مواد آرایشی و ترشحات بدن مانند عرق می‌تواند خطراتی داشته باشد، از نظر شیمیایی تصفیه آب استخر و گندزدایی مهم است.
در عین حال میزان pH مناسب آب استخر، ۲/۷ تا ۸ است که بالاتر یا پایین‌تر بودن آن مشکلات پوستی و چشمی‌به وجود می‌آورد. درجه حرارت ایده‌آل برای آب استخرها نیز باید ۲۶تا ۲۸ درجه سانتی‌گراد باشد.
بعضی از پارامترهای شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی که در کیفیت آب استخرهای شنا مورد توجه می‌باشند عبارتند از :
۱٫ PH: PH درجه اسیدی و بازی آب را نشان می‌دهد. PH مناسب آب استخرهای شنا بین ۸-۲/۷ توصیه شده است. خورندگی سطوح، ایجاد لک، تحریک و سوزش چشم و پوست شناگران از اثرات PH پایین و رسوب‌گذاری، کاهش کارایی کلر برای گندزدایی، کدر شدن آب استخر (حالت ابری)، تحریک و سوزش چشم و پوست از اثرات PH بالا در آب استخرهای شناست.
۲٫ دما: در استخرهای سرپوشیده، کنترل دمای آب استخر و محیط آن (هوای استخر) دارای اهمیت است. توصیه می‌شود دمای هوای استخر حدود ۳ درجه سانتیگراد گرمتر از دمای آب استخر باشد. دمای آب پیشنهاد شده برای استفاده عموم ۲۷، درجه مطلوب ۲۴-۲۳ و در وضعیت ایده آل ۲۸-۲۶ درجه سانتیگراد می‌باشد.
دما نباید بیشتر از ۲۹ درجه باشد چرا که شنا کردن در آبهای بالای ۳۰ درجه ممکن است موجب وقفه تنفسی در فرد گردد.
۳٫ شفافیت آب: شفافیت از مهمترین ویژگیهای ظاهری آب استخرهای شنا می‌باشد و از جنبه‌های زیر حائز اهمیت است:
- عدم وجود ذرات معلق و کلوئیدی که مانع تماس مستقیم و مناسب عامل گندزدا با میکروارگانیسم‌ها می‌شود.
- افراد قادر خواهند بود عمق آب استخر را تخمین بزنند و از وجود خطرات احتمالی به آسانی مطلع شوند و می‌توانند با اطمینان خاطر در آب شنا نموده و شیرجه بزنند.
- ایجاد شرایط دلپذیر، خوشایند و مطلوب در آب استخر به همراه جنبه‌های زیبا شناختی برای استفاده‌کنندگان.
شفافیت آب استخر باید به حدی باشد که یک صفحه سیاه و سفید به قطر ۱۵ سانتیمتر، در عمیق‌ترین نقطه استخر به راحتی دیده شود.
۴٫ مشخصه های میکروبی: کیفیت میکروبی آب استخرهای شنا مهمترین عامل در استفاده سالم از استخر می‌باشد. اکثر میکروارگانیسم‌هایی که در آب استخر یافت می‌شوند، خطرناک نیستند. به علاوه در فرآیند گندزدایی و تصفیه، تمامی میکروارگانیسم‌ها که شامل باکتریها، ویروسها، جلبکها و قارچ‌ها می‌باشند نابود می‌شوند.
مسئله عمده، آلودگی ثانویه ناشی از تماس ترشحات دهان، بینی، پوست و دفع ادرار می‌باشد.
برای گندزدایی آب استخرهای شنا روشهای متعددی مانند استفاده از کلر، برم، ید، سیانورات‌های کلره و لامپ‌های اشعه ماوراء بنفش استفاده می‌شود.
در حال حاضر کلر گزینه انتخابی برای گندزدایی آب استخرهاست. بخشی از کلر اضافه شده صرف اکسیداسیون مواد آلی و معدنی موجود در آب شده و مابقی صرف گندزدایی آب می‌شود. جهت اطمینان از گندزدایی آلودگی‌های ثانویه همواره باید مقداری کلر آزاد باقیمانده در آب وجود داشته باشد. توصیه می‌شود میزان کلر آزاد باقیمانده حداقل ۶/۰ میلی گرم در لیتر باشد. این میزان کلر در PH بین ۶/۷-۲/۷ باعث ایجاد نتایج باکتریولوژیکی رضایت بخش خواهد شد. اما عملاً بین ۳-۱ میلی گرم در لیتر کلر آزاد باقیمانده مورد نیاز است. چرا که افزایش آلودگی‌های احتمالی به همراه نوسانات PH که کارایی کلر را محدود می‌کند، نیاز به کلر بیشتر را ضروری می‌نماید.
تحریک و سوزش چشم ممکن است بر اثر شنا در آب با PH کمتر از ۴/۷ همراه با حضور کلر ترکیبی باقیمانده (کلرآمین) اتفاق افتد.
آب حوضچه پاشویه باید حداقل حاوی ۱۵ میلی گرم در لیتر کلر باشد. تماس کوتاه مدت پا با آب حوضچه اطمینان کافی جهت گندزدایی ایجاد نخواهد کرد. کلر علاوه بر غلظت، نیاز به زمان کافی برای اثرگذاری دارد. اگر چه غلظت بالای کلر در حوضچه نیاز به زمان را محدود کرده است اما یک مکث چند ثانیه‌ای در حوضچه ضروری به نظر می‌رسد.
قبل از عبور از حوضچه پاشویه، وجود توالت‌های بهداشتی و متعاقب آن دوش به تعداد کافی برای شناگران جهت شستشو و استحمام از ضروریات استخرهای شناست. افراد باید قبل از ورود به آب استخر، بدن خود را با ماده شوینده مناسب شستشو دهند.
پرهیز از شنا در مواقع ابتلا به بیماریهای عفونی و مسری (پوستی، گوارشی و تنفسی) کمترین انتظاری است که از افراد مراجعه کننده به استخرهای شنای عمومی وجود دارد چرا که امکان سرایت بیماری به دیگر استفاده‌کنندگان وجود خواهد داشت.
شناگاههای طبیعی (رودخانه‌ها، چشمه‌ها، دریا، سدها و …)
شناگاههای طبیعی در فصل تابستان ممکن است جهت شنا مورد استفاده قرار گیرند، همه ساله موارد زیادی از غرق شدن شناگران در دریا، رودخانه‌ها و دیگر محلهای مورد استفاده اتفاق می‌افتد که عمدتاً ناشی از بی‌توجهی افراد به رعایت نکات ایمنی است. بنابراین مسئله اساسی در استفاده از شناگاههای طبیعی توجه به حفظ ایمنی شناگران است.
به لحاظ بهداشت و سلامت نیز آب این مناطق ممکن است حاوی آلاینده‌های میکروبی، شیمیایی و فیزیکی باشد. با آغاز فصل گرما و حضور مردم در شناگاههای طبیعی، موارد زیادی از ابتلا افراد به بیماریهای منتقله از آب گزارش می‌شود. بدیهی است که تماس با آبهایی که هیچگونه اطمینانی جهت عدم وجود باکتری، قارچ و … در آنها وجود ندارد ممکن است سبب ابتلا به بیماریهای گوارشی و پوستی گردد.
آلودگی‌های زیست محیطی نکته قابل توجه دیگری است که باید مد نظر قرار گیرد. آلاینده‌های شیمیایی (مانند سرب و جیوه) ناشی از تخلیه فاضلاب و یا پساب کارخانه‌ها در بالا دست رودخانه‌ها و آبریزها ممکن است سبب ایجاد مشکل گردد.
قبل از استفاده از هر آبی جهت شرب، شنا، تفریح و یا هر مورد دیگر باید جنبه‌های ایمنی بهداشتی در ابعاد سلامت فردی و زیست محیطی مورد توجه قرار گیرند.
* میکروبها و انگل های موجود در آب استخر :
کیستهای گیاردیا و کریپتوسپوریدیم در برابر کلر بسیار مقاوم هستند و حتی ممکن است در استخرهایی  که از  کلر مخصوص از بین بردن  این کیستها استفاده شده است برای چند روز بی اثر باقی بمانند.
از این گذشته بخاطر اندازه کوچک خود بوسیله فیلترهایی که عموماً در استخر ها استفاده می شوند قابل تصفیه نیستند.
کریپتوسپوریدیم ، گیاردیا و ای.کولی و دیگر میکروبها و انگل ها چگونه وارد استخر شنا می شوند؟ از طریق موادی که در مدفوع یافت می شوند. تصور کنید افرادی را که در یک استخر در حال شنا هستند آنها با یکدیگر تصادف می کنند. ممکن است بعضی از آنها دچار اسهال باشند یا مشکل دیگری ( مانند قاعدگی در خانمها ) داشته باشند. پس همیشه این خطر وجود دارد.
برای جلوگیری از انتقال بیماری این افراد نباید شنا کنند. هر چند نمی توان جلوی این افراد را گرفت یا آنها را شناسایی کرد. و برای چنین شخصی سخت است که جلوی تراوش مواد مضر را بگیرد. شناگران باید مراقب باشند که آب استخر را قورت ندهند. و همه افرادی که شنا می کنند در صورت بروز مشکل یا بعد از استفاده از دستشویی کاملاً بهداشت را رعایت کنند.
* توصیه های مراکز کنترل و پیشگیری بیماریهای آمریکا ( CDC  ) :
استخرهای سر پوشیده در تمام فصول مشتاقان فراوان دارند. آب استخر ناقل خوبی برای انتقال بیماریهای مختلف، باکتریال، انگلی و قارچی است.
مراکز کنترل و پیشگیری بیماریهای آمریکا توصیه می کند که برای رفتن به استخر، دریاچه و یا دریا‌ها حتما حوله و کرم ضدآفتاب به همراه داشته باشید و نسبت به این امر که با چند تن دیگر در آب مشترک شنا می‌کنید هوشیار و گوش به زنگ باشید.
کارشناسان این مراکز اعلام کردند که استخرهای عمومی در ایالات متحده با افزایش تعداد مبتلایان به بیماریهای آب‌های تفریح‌گاهها روبرو هستند که دلیل آن وجود میکروارگانیسم‌ها در این آبهاست.
این روند نگران‌کننده است چرا که این ارگانیسم‌ها می‌تواند باعث بروز بیماریهای جدی و حتی موجب مرگ افراد شوند. از آنجا که تعداد افراد مراجعه‌کننده به این استخرها و تفریح‌گاههای آبی عمومی در آمریکا روبه افزایش است، این مراکز مردم را به توجه بیشتر به بهداشت آبی که در آن شنا می‌کنند، توصیه می‌نمایند.
به گفته یک اپیدمیولوژیست آمریکایی، شنا کردن ورزش مهمی است که باید برای بهره‌مندی از مزایای آن ادامه پیدا کند، اما حقیقت این است که بسیاری از کشورها به بهداشت این تفریح‌گاهها توجه نمی‌کنند. به گفته این کارشناس اعتماد به این کلر می‌تواند تمام آلودگی‌های خطرزای این آبها را از بین ببرد یک تصور غلط است و به علاوه حتی اگر این قبیل امور رعایت شود باز نمی‌توان از عدم وجود فضولات و پس مانده‌های انسانی در این آبها اطمینان حاصل کرد. تمام میکروارگانیسم‌های بیماریزا از قبیل باکتریها، ویروس‌ها، تک یافته‌ای‌ها و کرم‌ها در پس مانده‌های انسانی وجود دارند که به راحتی از طریق این آبهای عمومی منتقل می‌شوند.
* از مهمترین دستورالعمل‌های بهداشتی که در این زمینه ارایه شده، می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:
۱- اگر به بیماری اسهال مبتلا هستید از رفتن به داخل آب خودداری کنید. توجه به این امر به ویژه برای کودکانی که هنوز پوشک می‌شوند مهم است، چرا که ممکن است در صورت وارد شدن به داخل آب، محیط را آلوده کرده و دیگران را بیمار کنند.
۲- آب استخر را به هیچ وجه وارد دهان نکنید.
۳- بهداشت خود را به دقت رعایت کنید. پیش از شنا حتما دوش بگیرید و دست‌های خود را پس از اجابت مزاج بشویید. آلودگی‌های پوست بدن شما به راحتی در آب منتقل می‌شود.
۴- حتما کودکان خردسال خود را در فواصل زمانی کوتاه حمام کرده و پوشک آنها را عوض کنید. اگر منتظر بمانید تا خود آنها اعلام نیاز کنند، حتما دیر شده است.
۵- پوشک کودکان را در کنار استخر عوض نکنید و حتما به سرویس بهداشتی مراجعه کنید، چرا که آلودگی از روی سطح و اجسام قابل انتقال است.
۶- کودکان را قبل از وارد شدن به آب با آب و صابون تمیز بشویید.
همچنین کارشناسان آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا در مورد شنا کردن در آب‌های آزاد مانند دریاچه و دریاها رعایت نکاتی را ضروری می‌دانند که در ذیل مطرح شده است.
۱- از شنا کردن بلافاصله پس از بارش باران در آب‌های آزاد خودداری کنید. باران عمدتا آلودگی‌ها را شسته و به نزدیکی زمین‌های اطراف دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، دریاها و نهرها می‌آورد.
۲- مراقب وجود لوله‌های پوسیده در کنار دریا باشید و هرگز در نزدیکی آنها شنا نکنید چرا که آبی که از این لوله‌ها خارج می‌شود حاوی آلودگی‌های بسیاری است.
۳- از شناکردن در آب‌های حاوی زباله، مواد چربی و سایر پس مانده‌های جامد خودداری کنید،‌ این آبها حاوی میکروارگانیسم‌های بیماریزا هستند.
همچنین محققین عنوان می کنند که آب استخرها می تواند موجب آلرژی یا تشدید بیماری آسم می شود . در واقع ، موادی که برای تصفیه و میکروب زدایی آب استخرها استفاده می شود، مشخصاً کلر، باعث ایجاد برخی آلرژی ها می شود.
نکته مهم این است که میزان مصرف کلر از نظر بهداشتی ، استاندارد مشخصی دارد. اما مصرف کم آن باعث ازدیاد میکرب ها وقارچ ها می شود و از سوی دیگر، مصرف زیاد آن آلرژی زا و تشدید کننده بیماری است.
این آلرژیها، علائم چشمی به صورت قرمزی ، خارش ، ریزش اشک و تحریک و سوزش چشم ویا علائم بینی مثل عطسه ، آبریزش ، خارش و گرفتگی بینی ایجاد می کنند. دربیماران مبتلا به آسم نیز علائمی چون سرفه ، خس خس وتنگی نفس دیده می شود. این علائم ، زمانی که فرد درآب است یاحتی ساعت ها بعد ازتماس با آب ، می تواند بروز کند یا تشدید شود.
* برای جلوگیری از این مشکل به نکات زیر توجه کنید :
اگر شدت حساسیت افراد نسبت به آب استخر کم باشد ، به طوری که به سرعت نیز برطرف شود وبیمار را خیلی آزار ندهد ، موضوع مهمی نیست. اما اگر این حساسیت زیاد باشد ما توصیه می کنیم افراد داروهای پیشگیرانه ، مصرف کنند. برای مثال، قبل از رفتن به استخر می توانند از اسپری مخصوص استفاده کنند. درمواردی نیز که علائم حساسیت خیلی شدید است و به سادگی بر طرف نمی شود، در واقع توصیه می کنیم که اصلاً از استخر استفاده نشود.
بیماری های پوستی
آب آلوده و غیر استاندارد استخرها، بیماری ها و ناراحتی های پوستی ایجاد می کند . مهمترین بیماری هایی که آب آلوده ایجاد می کند، قارچی ، زگیل و کچلی هستند که جزوهمان بیماریهای قارچی محسوب می شوند . اما، از آن طرف دیگر اگر برای جلوگیری از آلودگی آب ، کلر زیادی مصرف شود، ممکن است کسانی که زمینه آلرژی های پوستی دارند در برابر این مقدار کلر، واکنش نشان دهند و پوست شان خشک شده و خارش و اگزمای پوستی پیدا کنند.
استخر روباز، مشکل آفتاب را دارد که می تواند آسیب جدی به پوست وارد کند.آسیب حاد استخرهای رو باز را آفتاب سوختگی ، تورم و قرمزی می داند که در دراز مدت می تواند باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد ” کک ومک” شده و نهایتاً در صور تکرار زیاد ممکن است منجر به سرطان پوست شود.
آفتاب به مقدار خیلی کم، برای چند دقیقه به اندازه ای که منجر به قرمزی پوست نشود، مفید است. بنابر این ، توصیه ما این است که در هنگام آب تنی خودتان را از آفتاب دور نگه دارید. چون درطول روز به اندازه کافی از آفتاب برخور داریم.
تغییر رنگ وشکنندگی مو
تغییررنگ و شکنندگی مو نیز می تواند از عوارض آب استخر باشد. به جز مورد کلر که دراین زمینه تاثیر گذار نیست، آب اگر مس هم داشته باشد و در واقع ، لوله ها مس آزاد کنند، این مس می تواند روی مو رسوب کرده و تا اندازه ای رنگ آن را تغییر دهد. به همین دلیل، باید افراد حتماً از کلاه استفاده کنند و بعد از شنا نیز دوش بگیرند. البته بهترین راه این است که اگر در استخر های عمومی امکان به کارگیری این روش نیست ، حداقل در استخرها یی که با ثبت نام عضو می گیرند ، ابتدا افراد علاقه مند ، توسط یک پزشک متخصص معاینه شوند که اگر سابقه بیماری قارچی یا زگیل دارند بعد از درمان ، پذیرفته شوند.
بهداشت شنا کردن
عوامل عفونت های ذیل در استخری با مراقبت ضعیف ممکن است وجود داشته باشد.
- عفونت های ویروسی و قارچی، مثل عارضه خارش پای شناگران که یک بیماری قارچی پوست است.
- عفونت چشم، گوش، گلو و بینی
- عفونت های بخش فوقانی تنفس
- عفونت های روده ای
آنچه شناگران در استخر باید به آن توجه کنند :
- قبل از ورود به استخر بدن خود را با یک شوینده مناسب شستشو دهید.
- قبل از ورود به استخر پای خود را در داخل حوضچه کلر قرار دهید.
- به همه کسانی که به استخر می روند توصیه می شود پیش از ورود به استخر مثانه خود را تخلیه کنند.
- از تف کردن، مضمضه کردن آب، شستن و خارج کردن ترشحات بینی و… خودداری کنید.
- هنگام شنا کردن خلط گلوی خود را به آب استخر وارد نکنید. ترجیحاً هنگام ابتلاء به بیماری توأم با خلط عفونی، به شنا نپردازید.
- اگر بیماری پوستی از قبیل بیماریهای قارچی قابل سرایت دارید به هیچ عنوان به استخر عمومی مراجعه نکنید.
- بعد از استخر نیز بدن خود را شستو دهید.
آنچه متصدیان استخر باید توجه کنند :
- کلر آزاد باقیمانده استخر حداقل ۲-۵/۱ میلی گرم در آب باشد مقادیر کمتر از این میزان ممکن است عواملی از قبیل کریپتوسپوریدیوم را از بین نبرد.
- مرتباً محیط استخر را تمیز کنید و آب آن را به دفعات کافی تخلیه و تعویض نمائید.
- آب استخر را جهت وجود باکتریهای کلی فرم و پسودوموناس کنترل کنید، این دو می توانند شاخصهای مناسبی جهت سنجش میزان کارایی سیستم های ضدعفونی کننده و بهداشت آب باشند.
ایمنی شناگران
خودداری از دویدن در محیط استخر، شنا کردن در عمق متناسب با توانایی شنا کردن و اجتناب از بازی و شوخی های خطرناک می تواند ایمنی نسبی افراد را تأمین کند. استفاده از وسایل مورد نیاز جهت شنا از قبیل عینک، گوشی و دماغی را فراموش نکنید.
چنانچه دچار خستگی و گرفتگی عضلانی شدید از شنا کردن در قسمتهای عمیق خودداری کنید.
از شنا کردن در دریا هنگامی که شرایط طوفانی وجود دارد پرهیز کنید.
شاخص‌های بهداشتی کیفیت آب استخرهای شنا
دانش انتقال بیماری‌ها مؤید آن است که برخی از بیماری‌ها بر اثر استقرار یا راهبری نادرست و کلر زدن نامناسب استخرها شنا از تماس و یا بلعیدن آب آلوده ایجاد می‌شود که از بین آنها می‌توان حصبه، اسهال، هپاتیت عفونی و بیماری‌های معدی ـ روده‌ای، کونژنکتیویت، تراخم، لپتوسپیروز، بیماری قارچی و عفونت‌های پوستی، شیستوزو میازیس و ژیادریوزیس، خارش پای شناگر، بیماری‌های دستگاه فوقانی تنفسی نظیر عفونت سینوس‌ها، گلودرد عفونتی، عفونت گوش میانی، التهاب مکرر پوشش‌های مخاطی چشم‌ها، گوش‌ها و گلو را نام برد.
کاربرد مازاد بر نیاز آلوم و عدم تنظیم PH و مواجه شدن با سطوح حفاظت نشده بدن، سبب التهاب، تحریک، خارش و عفونت می‌شود. انقباض پوست در هنگام غوطه‌ور شدن در آب، ورود مستقیم آب آلوده را به داخل بینی و چشم میسر می‌سازد.
۲۶ مورد شیوع بیماری با ابتلا ۱۳۶۳ نفر، بر اثر استفاده از آب‌های مراکز تفریحی و شنا از سال ۱۹۸۸ به مراکز کنترل بیماری‌ها در آمریکا گزارش شده است.
عامل بیماری‌زائی در استخرهای آب گرم، سودوموناس و لژیونلا در دریاچه عامل بیماری shigella sonnei و Norwalk virus و اختلالات معدی روده‌ای حاد و برخی دیگر از لپتوسپیراوژیاردیا، نام برده شده است.
ناراحت‌های چشم، گوش، بینی و گلو، اختلالات معدی ـ روده‌ای و تحریکات پوستی از شایع‌ترین عوارض و مشکلات ناشی از استخرهای غیربهداشتی است.
براساس داده‌های محدود، شنا در آب دریاچه‌ای که میانگین میزان کلی فرم آن ۲۳۰۰ در ۱۰۰ میلی‌لیتر آب باشد، از نظر آماری، افزایش وقوع بیماری را موجب می‌شود. شنا در آب رودخانه که تراکم میانه کلی فرم (density median coliform) آن۲۷۰۰ در میلی‌لیتر است، موجب افزایش معنی‌دار آماری بیماری‌های روده‌ای می‌شود و چنانچه شناگران در سنین ۵ تا ۱۹ سال باشند، موارد وقوع بیماری بیشتر است. افرادی که در دریائی با معیار و ضوابط بهداشتی غیرقابل پذیرش، شنا می‌کنند، نسبت به افرادی که از دریای نسبتاً غیرآلوده استفاده می‌کنند، بیشتر دچار اختلالات گوارشی می‌گردند.
مطالعات گسترده نشان داده است که علائم بیماری‌های دستگاه تنفسی و گوارشی در بین شناگران بیشتر از غیرشناگران می‌باشد. چگالی میانگین هندسی محتمل‌ترین تعداد کلی فرم معادل ۱۲۱۳ در مورد ساحل آب دریا به زحمت قابل پذیرش و ۲/۴۳ در مورد ساحل نسبتاً غیرآلوده در ۱۰۰ میلی‌لیتر ذکر شده و تعداد کلی فرم وابسته به آنها به ترتیب ۵۶۵ و ۴/۲۸ گزارش شده است. از طرف دیگر، شنا در آب‌های دریا که حاوی تعداد ۱۰ عدد آنتروکوک (فیکال استرپتوکوکسی) در ۱۰۰ میلی‌لیتر باشد، شناگران را با خطر اختلالات معده‌ای، روده‌ای مواجه می‌کند. عده‌ای از محققان، وابستگی تنگاتنگی را بین بیماری اسهال و شنا در آب رودخانه‌ که میانگین فیکال کلی فرم آن ۱۷،۵۰۰ عدد در ۱۰۰ میلی‌لیتر باشد، گزارش نموده‌اند.
این نتیجه، از بررسی وضعت شش شناگر که در آب رودخانه شیگلاسونه‌ئی شنا کرده‌اند، حاصل شده است. تحقیقات انجام شده در خصوص شنا در آب شور دریا، حاکی از آن است که آب شور، وقوع بیماری را افزایش نمی‌دهد. میکروارگانیسم‌هائی که به‌عنوان شاخص احتمالی برای کیفیت آب شنا پیشنهاد شده، عبارت‌ است
از کلی فرم، فیکال کلی فرم، فیکال استرپتوکوکسی و سودوموناس آئروژینوزا، کلسترودیوم پرفرنژنس که به‌ گونه‌ای با مدفوع انسانی مرتبط هستند. کلستردیوم پرفرنژنس، شیگلاها و سالمونلاها در مطالعات اختصاصی، برای پی بردن به کیفیت آب از لحاظ بهداشتی جهت شنا در سواحل دریا مورد استفاده قرار گرفته است ولی باید توجه داشت که فیکال استرپتوکوکسی و کلستریدیوم پرفرنژنس بهترین شاخص قلمداد می‌شود. استاندارد کلی فرم، بیشترین عامل بهداشت عمومی در خصوص قضاوت روی کیفیت بهداشتی آب‌های تفریحی محسوب می‌شود. عده‌ای از محققان، وقوع موارد لپتوسپیروزیس را در نزد افرادی که در آب آلوده به فاضلاب خانگی، فضولات حیوانی وحشی، گله گاو، گوسفند، موش آبی و… به شنا پرداخته‌اند، گزارش نموده و بر عدم استفاده از چنین آب‌هائی برای شنا تأکید کرده‌اند.
مطالعه پژوهشگران نشان داد که هفت کودک مبتلا به لپتوسپیروز، بر اثر شنا در آب‌های نهری که وسط یک چراگاه و مرتع عبور می‌کرده است به این بیماری مبتلا شده‌اند و نزدیک ده مورد شیوع لپتوسپیروز، بر اثر شنا در آب‌های نهری که وسط یک چراگاه و مرتع عبور می‌کرده است به این بیماری مبتلا شده‌اند و نزدیک ده مورد شیوع لپتوسپیروز در گذشته، بر اثر شنا در آب‌های طبیعی در آمریکا گزارش شده است.
بیماری نادری که با نام اختصاری (meningoencephalits pimary amebic) معروف و غالباً برای انسان کشنده است، در اثر شنا یا استحمام و یا شیرجه رفتن با سر به داخل آب شیرین و لب شور آلوده، ممکن است ایجاد شود.
استخرهای آب گرم و آب‌های گرم معدنی و غیر سرپوشیده در بروز این بیماری‌ نقش دارند. عامل بیماری، تک یاخته تاژک‌دار آزاد زی به‌نام هگ می‌باشد و گونه‌ای است که در خاک، سبزیجات در حال فساد و آب شیرین طبیعی یافت می‌شود.
کیست نائگلریا (Naegleria cysts) به حالت معلق، در آب با حرارت ۵۶ درجه‌ سانتی‌گراد، قدرت حیاتی خود را حفظ می‌کند. در PH معادل ۴/۷ تا ۸/۷۸، Acanthamoeba که یک آمیب دیگر آزاد زی می‌باشد غالباً موجب عفونت تحت حاد مزمن شده و در مقایسه با PAM از شدت کمتری برخوردار است و ممکن است از طریق یک ضایعه پوستی وارد بدن انسان شود، لذا گردش دائمی آب، وجود صافی، وجود و کلر آزاد باقیمانده حداقل ۳ میلی‌گرم در لیتر چنین استخرهائی توصیه شده است.
در غیر این صورت باید برای جلوگیری از ورود فاضلاب، سیلاب و زه آب‌های کشاورزی اقدام‌های لازم به‌عمل آید و هرگونه ترک و شکاف که می‌تواند محل مناسبی برای جایگزین شدن کیست آمیب و مانع از دسترسی کلر به آن باشد، بایستی ترمیم و از بین برده شوند. لازم به ذکر است که کیست نائگلریا در مدت ۱۰ دقیقه به‌وسیله ۴ میلی‌گرم در لیتر کلر آزاد در PH ۲/۷ تا ۳/۷ در حرارت ۲۵ درجه سانتی‌گراد، به‌وسیله ۲ میلی‌گرم در لیتر در زمان ۲۰ دقیقه، غیرفعال می‌شود.
استخرهای شنا:
در استخرهای شنا امکان انتقال مستقیم و یا غیرمستقیم عفونت‌های چشم، گوش، دستگاه تنفسی، پوست و سایر بیماری‌‌ها از فرد شناگر به دیگر افراد وجود دارد به‌ویژه اگر آب، فاید یک گندزدای فعال نظیر کلر آزاد قابل استفاده باشد.
داده‌ها و اطلاعات اندکی در خصوص بیماری‌ اکتسابی از استخرهای شنا وجود دارد. عفونت‌های پوستی ناشی از Mycobacterum marinum منجر به پیدایش گرانولوما granuloma به‌دنبال شنا در استخرهای عمومی گزارش شده است.
دیگر عفونت‌های باکتریائی، ویروسی مشتمل بر کونژنکتیویت و تب نیز به شنا در استخرهای عمومی که معیار و ضوابط بهداشتی در آنها به خوبی اعمال نمی‌شود، نسبت داده شده است.
بیماری Giardia Iambia در اثر بلعیدن احتمالی آب استخری که به‌وسیله دفع مدفوع از کودک ناقل، آلوده شده بود، گزارش شده است (استخر، دارای صافی شنی تند بود که هر ۶ ساعت یکبار تجدید می‌شده ولی فاقد کلر باقیمانده است) شیوع و همه‌گیری ژیاردیازیس در یک استخر شنای عمومی در سال ۱۹۸۵ در آتلانتا گزارش شده است.
حادثه دیگر، آلوده شدن آب استخر شنا به مدفوع و شیوع cryptosporidiosis و ابتلا ۴۴ نفر در ۵ گروه مجزا می‌باشد. در آن نمونه، گرچه میزان کلر باقیمانده در آب حدود ۲ میلی‌گرم در لیتر بوده، ولی یکی از صافی‌های دیاتومه‌ای از کار افتاده بوده است.
تعمیر و بازسازی دستگاه صافی موجب گردید که شیوع بیماری مهار شده و تحت کنترل درآید. از آنجا که ائوسیست‌‌های کریپتوسپوریدیوم (cryptosporidium oocysts) در مقابل گندزدائی معمول که با کلر انجام می‌گیرد، از خود مقاومت نشان می‌دهند، لذا دستگاه صافی بایستی قادر به حذف ائوسیست، یعنی اندازه مؤثر آن ۴ تا ۶ میکرومتر باشد. آب استخرهای شنا نه تنها دریافت کننده مواد دفعی بدن نظیر موکوس بینی، بزاق، دهان، عرق می‌باشد، بلکه چنانچه رفتن به دستشوئی و عمل دوش گرفتن با آب گرم و صابون زدن در جایگاه ویژه در محوطه استخر و قبل از ورود به آب صورت نگیرد، آثار مواد دفعی مدفوعی، ادرار و پوست مرده و آلودگی‌های محل کار یا خیابان که بر روی پوست بدن نشسته‌اند، همچنین مایع‌های دستشوی بدن، روغن‌ها، کرم‌ها، و دیگر آلاینده‌ها نیز به آب وارد می‌شوند و بهداشت آب و سلامت شناگران را به مخاطره خواهند انداخت.
به‌علاوه، استخرهای غیر سرپوشیده از گرد و خاک ناشی از وزش طوفان‌ها، گرده‌های گل گیاهان و دیگر آلودگی‌های هوا در امان نیستند و همه این موارد، بر ضرورت توجه ویژه به عملیات صافی، گندزدائی و راهبر مناسب و استفاده از توالت و بهره‌گیری از دوش آب گرم و صابون قبل از ورود به آب استخر، تأکید دارند و از لزوم حفظ سلامت افراد و رعایت وضع ظاهر بهداشتی و مطبوع حکایت دارند.
کیفیت آب استخر شنا:
کیفیت بهداشتی استخر شنا با برخی از آزمون‌های میکروبیولوزی، شیمیائی و فیزیکی معین و مشخص می‌شود. آزمون‌ها براساس شیوه شرح داده شده در کتاب روش‌های استاندارد به کمک نیروهای ارائه دهنده خدمات آزمایشگاه انجام می‌گیرد. ا
نجمن بهداشت عمومی آمریکا و کمیته مشترک استخرهای شنا و شناگاه‌های سرپوشیده عمومی، در خصوص کیفیت بهداشتی استخر شنا، شرایط زیر را بیان نموده‌اند:
۱. شمارش تمام کلی فرم در ۱۰۰ میلی‌لیتر، راهنما ۵۰۰، اجباری ۱۰۰۰۰، دو هفته یکبار.
۲. شمارش کلی فرم‌های مدفوعی در ۱۰۰ میلی‌لیتر، راهنما ۱۰۰، اجباری ۲۰۰۰، دو هفته یکبار.
۳. استرپتوکوک‌های مدفوعی در ۱۰۰ میلی‌لیتر، راهنما ۱۰۰، منابع موثق و صالح.
۴. تعداد سالمونلا در لیتر راهنما صفر، منابع موثق و صالح
۵. انتروویروس PFU در ۱۰ لیتر فیزیک و شیمیائی، اجباری صفر، منابع موثق و صالح.
۶. PH، راهنما ۶ تا ۹، اجباری منابع موثق و صالح.
۷. رنگ، راهنما بدون تغییر رنگ طبیعی، اجباری دو هفته یکبار.
۸. روغن‌های معدنی برحسب میلی‌گرم در لیتر ۳/۰ کمتر یا مساوی ـ روی سطح آب و بدون پیدایش بو بدون پیدایش لایهٔ مرئی دو هفته یکبار.
۹. مواد فعال سطحی و دتر جنب میلی‌گرم در لیتر برحسب لوریل سولفات ۳/۰ کف بدون دوام دو هفته یکبار.
۱۰. فنول‌ها میلی‌گرم در لیتر فنول ۵۰۰/۰ بزرگتر یا مساوی، بدون بوی ویژه منابع و موثق ویژه.
۱۱. شفافیت برحسب متر ۲، ۵۰/۰ کمتر یا مساوی ـ، دو هفته یکبار.
۱۲. درصد اشباع اکسیژن محلول ۸۰ تا ۱۲۰، منابع و موثق ویژه.
۱۳. مواد قیری باقیمانده و مواد شناور مانند چوب و پلاستیک، عدم وجود و حضور، ـ دو هفته یکبار، بطری قوطی لاستیک مواد خرده ریز