24-07-2013، 11:09
هارمونی : واژه هارمونی در اصل به چگونگی ساختمان آکوردها و چینش آنها اشاره دارد. هارمونی سبب ژرفا بخشیدن و غنای ملودی می شود. وقتی یک ملودی با زنجیرهای از آکوردهای همگون و همخوان باملودی ( که از نظر موسیقایی رضایت بخش است) همراهی شود گوییم ملودی هارمونیزه شده است.
آکورد : ( به فرانسوی Accord) به نواختن همزمان چند نت با هم آکورد گفته می شود. آکوردها به منظور ایجاد هارمونی در آهنگ استفاده می شود. ساده ترین آکوردها آکورد سه صدایی (تریاد) است که از یک نت به نام پایه و نت دیگری که نسبت به پایه فاصله سوم دارد به نام سوم آکورد و نتی که با پایه فاصله پنجم دارد به نام پنجم آکورد تشکیل شده است.
اگر یک فاصله سوم به بالای آکورد سه صدایی (تریاد) اضافه شود آکورد چهار صدایی و با اضافه شدن یک فاصله سوم دیگر به آکورد چهارصدایی آکورد پنج صدایی به وجود می آید. کلمه آکورد به معنای در تعادل بودن است.
آرپژ : هر گاه در موسیقی یا نوازندگی نت های یک آکورد بصورت جدا جدا و پشت سر هم بیاید به این عمل اجرای آرپژی نت ها یا همان آرپژ می گوییم.
تریاد : به معنی سه تایی. بیشتر منظور اشاره به سه تایی های فواصل سوم است که با هم نواختن ۀنها تشکیل آکورد و منفک (جدا) نواختن و پشت سرهم نواختن آنها تشکیل آرپژ می دهد.
پلی فونی : در موسیقی به معنای چند آوایی یا چند صدایی است. پلی فونی یا چند صدایی از قرن نهم میلادی در اروپا مرسوم شد. این شیوه باعث تحول در موسیقی از موسیقی تک صدایی یا مونو فونیک به موسیقی چند صدایی یا پلی فونیک شد.
باخ که از وی به عنوان پدر پلی فونی نام برده می شود جزء اولین آهنگسازان و ابداع کننده های این شیوه محسوب می گردد.
کنترپوان : ( به فرانسوی Counterpoint ) از لحاظ لغوی به معنای نت در مقابل نت می باشد. در این فن تاکید بر روند افقی نت ها می باشد تا بر روند عمودی. هر یک از نت هایی که با هم نواخته می شوند دارای ریتم و تم مستقل از هم بوده ولی در کلیت آهنگ دارای هارمونی هستند.
اِتود (فرانسوی Étude) به معنای مطالعه است و در موسیقی به قطعههایی گفته میشود که هدف آنها ارتقای شگرد نوازندگی است. هر اتود معمولاً برای یکی از مشکلات فن نوازندگی و رفع یکی از ضعفهای تکنیکی هنرآموزان تصنیف میشود. آهنگسازان و به ویژه رمانتیکها بیشتر کوشیدهاند اتودهای خود را علاوه بر تأمین هدف بالا، زیبا نیز تصنیف کنند، به طوری که تکنوازها آن را در رپرتوار رسیتال خود، به قصد نشان دادن قابلیّت نوازندگیشان میگنجانند. برای نمونه، اتود اپوس ۲۵ شماره ۶فردریک شوپن برای تمرین پیانیست برای اجرای سریع و موازی فواصل سوم کروماتیک است، و اتود اپوس ۲۵ شماره ۷ او تأکید بر تولید نغمهٔ آوازین در یک ملودی پلیفونی دارد، و اتود اپوس ۲۵ شماره ۱۰ او اکتاوهای موازی را پوشش میدهد.
معنی دیگر اتود طراحی اولیه است.
موومان (به انگلیسی: Movement) به معنای بخش کاملی از یک اثر بزرگتر موسیقی است که خود آغاز و انجامی دارد. آثاری مانند سمفونی و کنسرتو و سونات هر یک از چند موومان تشکیل میشوند. گاه یک موومان از اثری در کنسرتها اجرا میشود ولی اجرای هر اثر موسیقی وقتی کامل است که تمام موومانهای آن اجرا شود.
معمولا در اجرای آثار موسیقی پس از پایان یک موومان و پیش از آغاز موومان بعدی مدتی سکوت برقرار میشود. گاه برخی آهنگسازان مشخص میکنند که اجرای موومان بعدی بلافاصله و بدون این سکوت شروع شود.
در موسیقی اروپایی (بجز در اپرا) رسم نیست که شنوندگان در طول اجرا یا پس از پایان هر موومان نوازندگان را تشویق کنند و این کار پس از اتمام همه اثر انجام میگیرد.
ارکستر به مجموعهای از نوازندگان و سازهائی که باهم به اجرای قطعات موسیقی می پردازند، اطلاق میگردد. هر ارکستر به طور معمول بر اساس قرار گرفتن نوع و تعداد سازها در آن نامگذاری میشود. برای نمونه ارکستر سمفونی که به عنوان بزرگترین نوع ارکستر میباشد، بدان معناست که درآن از تمام گروههای سازی استفاده شده و تقریبآ تمامی سازهای موسیقی کلاسیک غربی در آن وجود دارد. ارکسترهای کوچک تر، که بخشی از سازهای موسیقی کلاسیک درآن قرار دارد با نامهای دیگر از جمله ارکستر مجلسی نامیده میشوند. ارکستر مجلسی به ارکستری گفته میشود که در آن از سازهای زهی آرشهای، سازهای بادی چوبی و سازهای کوبه ائی و سازهای شاسی دار یا کلیدی همچون پیانو میتواند استفاده شود.
در برخی از موارد بعضی از عنوانها برای ارکسترها استفاده میشود، که این نامها اشارهای به نوع سازهای بکاررفته یا نقش سازها در این ارکسترها ندارد و این نامگذاریها تنها برای تشخیص دادن ارکسترهای مختلف در یک منطقه یا شهر استفاده میگردد. برای نمونه ارکستر فیلارمونیک.
ارکستر فلارمونیک معمولاً از سوی انجمن دوستداران موسیقی در هر شهر(انجمن فیلارمونیک) پشتیبانی مالی میگردد و در این ارکسترها معمولآ از نوازندگان خبره و چیره دست هر شهر استفاده میگردد.البته ساختار ارکستر فیلارمونیک، از نظر سازی، بصورت ارکستر سمفونیک یا ارکستر بزرگ است.مانند ارکستر فیلارمونیک لندن. در ارکسترها رهبر ارکستر مهمترین نقش و در واقع قلب ارکستر بشمار میرود.
سونات (ایتالیایی: Sonata) به قطعه موسیقایی گفته میشود که برای یک و یا بیش از دو ساز نوشته میشود و در چند موومان اجرا میگردد.
کُنسِرتو ( اصل تلفظ ایتالیایی: کُنچــِرتو ) قطعهای موسیقی است که برای ارکستر و یک ساز (معمولاً پیانو یا ویولن) و یا چند ساز، معمولاً در سه موومان تصنیف شده است. نقش ارکستر در مجموع همراهی ساز تکنواز است و به همین ترتیبب ساز تکنواز نقش اصلی را طی تمام قطعه ایفا میکند.
آکورد : ( به فرانسوی Accord) به نواختن همزمان چند نت با هم آکورد گفته می شود. آکوردها به منظور ایجاد هارمونی در آهنگ استفاده می شود. ساده ترین آکوردها آکورد سه صدایی (تریاد) است که از یک نت به نام پایه و نت دیگری که نسبت به پایه فاصله سوم دارد به نام سوم آکورد و نتی که با پایه فاصله پنجم دارد به نام پنجم آکورد تشکیل شده است.
اگر یک فاصله سوم به بالای آکورد سه صدایی (تریاد) اضافه شود آکورد چهار صدایی و با اضافه شدن یک فاصله سوم دیگر به آکورد چهارصدایی آکورد پنج صدایی به وجود می آید. کلمه آکورد به معنای در تعادل بودن است.
آرپژ : هر گاه در موسیقی یا نوازندگی نت های یک آکورد بصورت جدا جدا و پشت سر هم بیاید به این عمل اجرای آرپژی نت ها یا همان آرپژ می گوییم.
تریاد : به معنی سه تایی. بیشتر منظور اشاره به سه تایی های فواصل سوم است که با هم نواختن ۀنها تشکیل آکورد و منفک (جدا) نواختن و پشت سرهم نواختن آنها تشکیل آرپژ می دهد.
پلی فونی : در موسیقی به معنای چند آوایی یا چند صدایی است. پلی فونی یا چند صدایی از قرن نهم میلادی در اروپا مرسوم شد. این شیوه باعث تحول در موسیقی از موسیقی تک صدایی یا مونو فونیک به موسیقی چند صدایی یا پلی فونیک شد.
باخ که از وی به عنوان پدر پلی فونی نام برده می شود جزء اولین آهنگسازان و ابداع کننده های این شیوه محسوب می گردد.
کنترپوان : ( به فرانسوی Counterpoint ) از لحاظ لغوی به معنای نت در مقابل نت می باشد. در این فن تاکید بر روند افقی نت ها می باشد تا بر روند عمودی. هر یک از نت هایی که با هم نواخته می شوند دارای ریتم و تم مستقل از هم بوده ولی در کلیت آهنگ دارای هارمونی هستند.
اِتود (فرانسوی Étude) به معنای مطالعه است و در موسیقی به قطعههایی گفته میشود که هدف آنها ارتقای شگرد نوازندگی است. هر اتود معمولاً برای یکی از مشکلات فن نوازندگی و رفع یکی از ضعفهای تکنیکی هنرآموزان تصنیف میشود. آهنگسازان و به ویژه رمانتیکها بیشتر کوشیدهاند اتودهای خود را علاوه بر تأمین هدف بالا، زیبا نیز تصنیف کنند، به طوری که تکنوازها آن را در رپرتوار رسیتال خود، به قصد نشان دادن قابلیّت نوازندگیشان میگنجانند. برای نمونه، اتود اپوس ۲۵ شماره ۶فردریک شوپن برای تمرین پیانیست برای اجرای سریع و موازی فواصل سوم کروماتیک است، و اتود اپوس ۲۵ شماره ۷ او تأکید بر تولید نغمهٔ آوازین در یک ملودی پلیفونی دارد، و اتود اپوس ۲۵ شماره ۱۰ او اکتاوهای موازی را پوشش میدهد.
معنی دیگر اتود طراحی اولیه است.
موومان (به انگلیسی: Movement) به معنای بخش کاملی از یک اثر بزرگتر موسیقی است که خود آغاز و انجامی دارد. آثاری مانند سمفونی و کنسرتو و سونات هر یک از چند موومان تشکیل میشوند. گاه یک موومان از اثری در کنسرتها اجرا میشود ولی اجرای هر اثر موسیقی وقتی کامل است که تمام موومانهای آن اجرا شود.
معمولا در اجرای آثار موسیقی پس از پایان یک موومان و پیش از آغاز موومان بعدی مدتی سکوت برقرار میشود. گاه برخی آهنگسازان مشخص میکنند که اجرای موومان بعدی بلافاصله و بدون این سکوت شروع شود.
در موسیقی اروپایی (بجز در اپرا) رسم نیست که شنوندگان در طول اجرا یا پس از پایان هر موومان نوازندگان را تشویق کنند و این کار پس از اتمام همه اثر انجام میگیرد.
ارکستر به مجموعهای از نوازندگان و سازهائی که باهم به اجرای قطعات موسیقی می پردازند، اطلاق میگردد. هر ارکستر به طور معمول بر اساس قرار گرفتن نوع و تعداد سازها در آن نامگذاری میشود. برای نمونه ارکستر سمفونی که به عنوان بزرگترین نوع ارکستر میباشد، بدان معناست که درآن از تمام گروههای سازی استفاده شده و تقریبآ تمامی سازهای موسیقی کلاسیک غربی در آن وجود دارد. ارکسترهای کوچک تر، که بخشی از سازهای موسیقی کلاسیک درآن قرار دارد با نامهای دیگر از جمله ارکستر مجلسی نامیده میشوند. ارکستر مجلسی به ارکستری گفته میشود که در آن از سازهای زهی آرشهای، سازهای بادی چوبی و سازهای کوبه ائی و سازهای شاسی دار یا کلیدی همچون پیانو میتواند استفاده شود.
در برخی از موارد بعضی از عنوانها برای ارکسترها استفاده میشود، که این نامها اشارهای به نوع سازهای بکاررفته یا نقش سازها در این ارکسترها ندارد و این نامگذاریها تنها برای تشخیص دادن ارکسترهای مختلف در یک منطقه یا شهر استفاده میگردد. برای نمونه ارکستر فیلارمونیک.
ارکستر فلارمونیک معمولاً از سوی انجمن دوستداران موسیقی در هر شهر(انجمن فیلارمونیک) پشتیبانی مالی میگردد و در این ارکسترها معمولآ از نوازندگان خبره و چیره دست هر شهر استفاده میگردد.البته ساختار ارکستر فیلارمونیک، از نظر سازی، بصورت ارکستر سمفونیک یا ارکستر بزرگ است.مانند ارکستر فیلارمونیک لندن. در ارکسترها رهبر ارکستر مهمترین نقش و در واقع قلب ارکستر بشمار میرود.
سونات (ایتالیایی: Sonata) به قطعه موسیقایی گفته میشود که برای یک و یا بیش از دو ساز نوشته میشود و در چند موومان اجرا میگردد.
کُنسِرتو ( اصل تلفظ ایتالیایی: کُنچــِرتو ) قطعهای موسیقی است که برای ارکستر و یک ساز (معمولاً پیانو یا ویولن) و یا چند ساز، معمولاً در سه موومان تصنیف شده است. نقش ارکستر در مجموع همراهی ساز تکنواز است و به همین ترتیبب ساز تکنواز نقش اصلی را طی تمام قطعه ایفا میکند.