هارپسیکورد یا چمبالو

[מַברִיק]

«هارپسیکورد / harpsichord» یا «چمبالو / cembalo» یکی از سازهای کلاویه‌دار است که شکل ظاهری‌اش شبیه پیانو است، اما شیوه ایجاد صدا در این دو ساز با هم تفاوت‌هایی دارد؛ در هارپسیکورد، با فشردن کلاویه‌ها و حرکت اجزای یک سیستم مکانیکی متصل به آن‌ها، زائده‌های کوچک (مضراب مانند) سیم‌ها را به ارتعاش درمی‌آورَد و صدا ایجاد می‌شود. این ساز نزد موسیقی‌دانان دورهٔ رنسانس و باروک محبوبیت زیادی داشته و یکی از مهم‌ترین سازهای کلاویه‌ایِ موسیقی اروپایی از قرن شانزدهم تا نیمه آغازینِ قرن هجدهم میلادی بوده‌است. در این دوره، با فراگیر شدن پیانو، به‌مرور محبوبیت هارپسیکورد رو به کاهش گذاشت. در قرن بیستم میلادی به‌خاطر استفاده در اجرای آثار قدیمی و برخی آثار مدرن استفاده از هارپسیکورد دوباره رواج یافت. این ساز در دوره باروک به‌عنوان ساز همراهی‌کننده به‌کار می‌رفت. غالباً برای این ساز آهنگساز به‌صورت «باس شیفره» یا شماره‌گذاری شده به گونه‌ای استفاده می‌کرد که نوازنده اجازه بداهه‌نوازی در آکوردهای تعریف شده را داشت. «فرانسوا کوپرن / François Couperin» آهنگساز و نوازنده ارگ و هارپسیکورد اهل فرانسه، قطعاتی برای این ساز دارد. اکنون ششمین قسمت از قطعه‌هایی برای هارپسیکورد از این آهنگ را با اجرای یون موولین می‌بینید و می‌شنوید.