بیماری هلندی چیست؟

[کــــــــــⓐرمَن]

بیماری هلندی یک اصطلاح اقتصادی است



بیماری هلندی (به انگلیسی Dutch disease) یک اصطلاح اقتصادی است. این بیماری برای اولین بار در اقتصاد هلند مشاهده شد. برای همین نام هلند در این اصطلاح به کار رفته است. این عبارت یکی از اصطلاحات مهم اقتصاد است که برای تعریف یک مفهوم اقتصادی به کار می رود.
بیماری هلندی چیست؟

بیماری هلندی (به انگلیسی Dutch disease) یک اصطلاح اقتصادی است. این بیماری برای اولین بار در اقتصاد هلند مشاهده شد. برای همین نام هلند در این اصطلاح به کار رفته است. این عبارت یکی از اصطلاحات مهم اقتصاد است که برای تعریف یک مفهوم اقتصادی به کار می رود.



تعریف این اصطلاح به صورت خلاصه عبارت است از:

«بیماری هلندی توضیح دهنده رابطه میان استفاده بیش از حد از منابع طبیعی (معمولاً برای منابع طبیعی همچون گاز و نفت استفاده می شود) و رکود در بخش صنعت است».



در این تعریف دو اصطلاح مهم وجود دارد:

1- منابع طبیعی؛

2- صنعت.

در واقع عبارت بیان کننده این موضوع است که اگر از منابع طبیعی به جهت افزایش درآمد و رشد صنعت استفاده شود، اقتصاد ملی از حالت صنعتی خود خارج شده و تولید در اقتصاد چنین کشوری با مشکل جدی مواجه خواهد شد. اگر بخواهیم این مفهوم را به صورت گسترده تر موردبررسی قرار دهیم باید بگوییم که هر فعالیت توسعه ای مربوط به منابع طبیعی که سبب ورود بی رویه ارز خارجی شود یک بیماری هلندی است.



در واقع بیماری هلندی فرآیندی است که طی آن ارزش پول یک کشور به صورت ناگهانی افزایش می یابد و طی این افزایش ارزش دو اتفاق ممکن است رخ بدهد:



1- صادرات به پول رایج سایر کشورها گران تر می شود.

2- واردات به کشور مدنظر ارزان تر می شود.



ایران یکی از کشورهای غنی از منابع طبیعی مانند نفت و گاز است و به همین جهت در زمره کشورهایی قرار می گیرد که می تواند به این بیماری مبتلا شوند. هر چند تحقیقات و مطالعات انجام شده نشان می دهد اقتصاد ایران به این بیماری مبتلا شده است.



تاریخچه بیماری هلندی

اصطلاح «بیماری هلندی» در ماه نوامبر سال 1977 برای نخستین بار به عنوان اصطلاحی اقتصادی در کشور هلند به کار برده شد. به واسطه کشف منابع گاز طبیعی در دریای شمال، درآمد ارزی هلند افزایش چشمگیری یافت و به صورت ناگهانی، هلند از یک کشور واردکننده گاز تبدیل به صادرکننده آن شد.



در راستای این صادرات در مدت زمان بسیار کوتاهی، ارز فراوانی وارد اقتصاد این کشور شد. در کنار این رخداد نرخ واقعی نیز افزایش پیدا کرد و به سبب افزایش نرخ ارز، تولیدات و صادرات این کشور دچار مشکل شد و رشد اقتصادی به صورت چشمگیری کاهش یافت.



اثر بیماری هلندی بر رشد اقتصاد

اثر بیماری هلندی بر رشد اقتصاد



بیماری هلندی، بیماری اقتصادی است که نتیجه مستقیمی بر روی رشد اقتصادی دارد. در واقع در این بیماری اقتصاد کشور آسیب پذیر می شود و مشکلات بسیاری در اقتصاد جامعه به خصوص در بخش تولید ایجاد می شود. در این بخش اثرات این بیماری بر روی اقتصاد را بررسی می کنیم.



• افزایش نقدینگی (به جهت افزایش تقاضا)؛

• افزایش تورم (به علت افزایش نقدینگی)؛

• کاهش رقابت پذیری؛

• رشد اقتصادی ناپایدار؛

• افزایش واردات کالاهای مصرفی به سبب کنترل تورم؛

• استفاده از ارز دولتی به جهت واردات کالاها؛

• آسیب دیدن و رکود بخش تولید به جهت واردات ارز دولتی؛

• انتقال تورم به کالاهای که قابل تبادل هستند همانند ملک و املاک درنتیجه افزایش ناگهانی قیمت؛

• کاهش انگیزه تولید و افزایش تورم؛

• نوسان شدید قیمت ارز (این نوسان کاملاً عکس نوسان نفت عمل می کند، به این معنا که اگر نفت ارزان شود، ارز افزایش قیمت خواهد داشت و بالعکس).



پیشگیری از بیماری هلندی در اقتصاد

پیشگیری ساده تر از درمان است. راهکارهای فراوانی برای پیشگیری از این بیماری وجود دارد. موارد زیر بخشی از این راهکارهاست:

• در نظر گرفتن صندوق جهت ذخیره ارز؛

• عدم ارتباط بین صندوق ارزی و بودجه؛

• عدم استفاده دولت از منابع ارزی حاصل از درآمد نفتی؛

• کنترل فساد اقتصادی.

بیماری هلندی، بیماری اقتصادی است که نتیجه مستقیمی بر روی رشد اقتصادی دارد



درمان بیماری هلندی یا راه های مقابله با بیماری هلندی

حال این سؤال مطرح می شود که چگونه می توانیم این بیماری را درمان کنیم. در این قسمت ما راه های مقابله با این مشکل اقتصادی را موردبررسی قرار می دهیم:



• عدم ثبات در نرخ ارز (نرخ ارز باید همگام با افزایش تورم، افزایش پیدا کند و نگه داشتن نرخ آن سبب بی ثباتی اقتصاد یک جامعه در طولانی مدت می شود)؛



• استفاده از درآمد نفتی برای سرمایه گذاری (عدم هزینه کردن (برداشت به جهت بودجه کشور) از درآمدهای نفتی در اقتصاد)؛



• استفاده از درآمدهای مالیاتی جهت هزینه های دولت؛

• انضباط مالی دولت؛



• تأسیس صندوق ذخیره ارزی؛

• ایجاد قانون های منع کننده قدرتمند جهت جلوگیری استفاده از منابع ارزی حاصل از درآمد نفتی؛



• شفاف سازی مسائل مالی مربوط به مسائل نفتی؛

• حمایت از بخش تولید و افزایش تولیدات داخلی؛

• افزایش صادرات سایر کالاها.



بیماری هلندی در اقتصاد ایران

معمولاً این اصطلاح برای کشورهایی استفاده می شود که در آن از منابع نفتی استفاده ناکارآمد و نادرستی می شود. ایران به جهت داشتن منابع نفتی و گازی فراوان، یکی از کشورهای است که ریسک ابتلا به این بیماری در آن زیاد است.



در واقع یکی از مسائلی که نمی توان قاطعانه در رابطه با آن سخن گفت، اما شرایط حاکم بر اقتصاد تا حدودی آن را نشان می دهد این است که ایران به این بیماری گرفتار شده است. درواقع همان طور که مطرح شد در این بیماری دولت برای هزینه های کشور از درآمد نفتی استفاده می کند.



ایران دو شرط از اصلی ترین شرایط مبتلا شدن به این بیماری را دارا است:

• درآمد نفتی بالا

• استفاده از درآمد نفتی جهت هزینه های کشور

البته اقتصاد مبحثی کاملاً چندبعدی است که نمی توان در رابطه با آن به صورت قاطعانه نظر داد. درنتیجه این مسئله که ایران به این بیماری مبتلا است یا نه مبحثی تخصصی بوده و هنوز جای بحث و تحقیق دارد.

[Sirvan10_a]

خیلی جالب بود عجب بیماری