در جواب به این سوال باید بین دو مساله تفکیک کرد:
۱-راه صحیح و حق کدام است؟ ۲- آیا کسی که راه حق را نرفته، به بهشت می رود؟
آنچه که ما به طور قاطع و حتمی می توانیم درباره آن نظر بدهیم، مساله اول است. قطعا بین دو ادعای متضاد، فقط یکی از آن ها صحیح است و ادعای دیگر باطل است. ولی مساله دوم، امری است که نمی توانیم راجع به آن اظهار نظر قطعی بکنیم. به دلیل اینکه ممکن است خدا به دلایلی، منحرفین از حق را مشمول رحمت خود بگرداند و آنها از جهنم مصون شوند. هر چند هرگز درجاتشان به پیروان راه حق و حقیقت نرسد.
و حقانیت شیعه نیز مساله بسیار روشن و واضحی است. که گرد و غبار ناشی از تعصب و عادت ها، آن را در پرده قرار می دهد و اگر کسی بتواند از تاثیر محیط و عادت ها و تعصبتات بی جا بیرون بیاید، مساله را به وضوح می بیند.
امامت و ولایت دوازده امام معصوم(ع) منصب الهی است و در تأمین سعادت انسان، همتای قرآن كریم است. قرآن می فرماید:
یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ؛ رسول خدا! آن چه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده ابلاغ كن، و اگر این مأموریت را انجام ندهی، رسالت خود را انجام نداده ای.[۱]
این آیه شریفه كه در شأن علی(ع) و در مورد امامت وی نازل شده است،[۲] و به روشنی بیان می كند آن چه كه رسول خدا(ص) مأمور به ابلاغ آن (امامت) بود، به مرتبه ای از اهمیت است كه خدا می فرماید: "اگر ابلاغ نكنی، تبلیغ رسالت نكرده ای" از این جا معلوم می شود كه امامت همانند رسالت نقش تعیین كننده در سعادت انسان دارد.
پیامبر (ص) درروایتی اهل بیت خود را به كشتی نوح تشبیه كرده است كه هر كه بر آن سوار شد از امواج طوفان رَسْت و هر كه از آن تخلف جست غرق امواج گشت.[۳]
در حدیث دیگر از آن حضرت می خوانیم "هر كس بمیرد در حالی كه امامش را نشناسد به مرگ جاهلی از دنیا رفته است".[۴]
امام صادق(ع) فرمود: "هر كس ما را بشناسد مؤمن است و هر كس منكر ما باشد كافر است".[۵]
دخالت شناخت امام و اعتقاد به او در سعادت انسان از دو جهت است: یكی این كه شناخت خدا و شئون او بدون معرفت امام كامل نمی گردد، دیگر این كه بدون معرفت امام به دست آوردن برنامه كامل و صحیح ممكن نیست.
درباره سوال دوم (یعنی بهشتی یا جهنمی بودن منحرفین از اهل بیت ع ) نیز می توان گفت که: كسی كه به خاطر عناد و لجاجت از پذیرش مسئله امامتِ كسانی كه از طرف رسول خدا(ص) معیّن شده اند سرباز زند و تسلیم این حقیقت نشود مشمول غضب خداست، ولی كسی كه عدم اعتقادش به امامت از روی لجاجت نباشد بلكه به خاطر این باشد كه مسئله برایش روشن نشده باشد كه اگر روشن می شد ایمان میآورد و طبق دستور آنان عمل می كرد، كارش با خدا است؛ یعنی ممكن است مشمول رحمت واسعه حق قرار گیرد.[۶] و روشن است كه غالب اهل سنت دشمن حضرت علی محسوب نمی شوند و این كه امامت به معنائی كه در نزد شیعیان وجود دارد را قبول ندارند از روی لجاجت و عناد نیست بلكه به همان معنائی كه گفته شد از روی نا آگاهی است.
[۱]. مائده (۵) آیه ۶۷.
[۲]. واحدی، اسباب النزول، ص ۱۳۵.
[۳]. حاكم، مستدرك، ج ۲، ص ۱۵۱.
[۴].بحارالانوار، ج ۲۳، ص ۸۹، حدیث ۳۵.
[۵]. اصول كافی، ج ۱، ص ۱۸۷، حدیث.
[۶]. مرتضی مطهری، عدل الهی، ص ۴۲۶.
۱-راه صحیح و حق کدام است؟ ۲- آیا کسی که راه حق را نرفته، به بهشت می رود؟
آنچه که ما به طور قاطع و حتمی می توانیم درباره آن نظر بدهیم، مساله اول است. قطعا بین دو ادعای متضاد، فقط یکی از آن ها صحیح است و ادعای دیگر باطل است. ولی مساله دوم، امری است که نمی توانیم راجع به آن اظهار نظر قطعی بکنیم. به دلیل اینکه ممکن است خدا به دلایلی، منحرفین از حق را مشمول رحمت خود بگرداند و آنها از جهنم مصون شوند. هر چند هرگز درجاتشان به پیروان راه حق و حقیقت نرسد.
و حقانیت شیعه نیز مساله بسیار روشن و واضحی است. که گرد و غبار ناشی از تعصب و عادت ها، آن را در پرده قرار می دهد و اگر کسی بتواند از تاثیر محیط و عادت ها و تعصبتات بی جا بیرون بیاید، مساله را به وضوح می بیند.
امامت و ولایت دوازده امام معصوم(ع) منصب الهی است و در تأمین سعادت انسان، همتای قرآن كریم است. قرآن می فرماید:
یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ؛ رسول خدا! آن چه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده ابلاغ كن، و اگر این مأموریت را انجام ندهی، رسالت خود را انجام نداده ای.[۱]
این آیه شریفه كه در شأن علی(ع) و در مورد امامت وی نازل شده است،[۲] و به روشنی بیان می كند آن چه كه رسول خدا(ص) مأمور به ابلاغ آن (امامت) بود، به مرتبه ای از اهمیت است كه خدا می فرماید: "اگر ابلاغ نكنی، تبلیغ رسالت نكرده ای" از این جا معلوم می شود كه امامت همانند رسالت نقش تعیین كننده در سعادت انسان دارد.
پیامبر (ص) درروایتی اهل بیت خود را به كشتی نوح تشبیه كرده است كه هر كه بر آن سوار شد از امواج طوفان رَسْت و هر كه از آن تخلف جست غرق امواج گشت.[۳]
در حدیث دیگر از آن حضرت می خوانیم "هر كس بمیرد در حالی كه امامش را نشناسد به مرگ جاهلی از دنیا رفته است".[۴]
امام صادق(ع) فرمود: "هر كس ما را بشناسد مؤمن است و هر كس منكر ما باشد كافر است".[۵]
دخالت شناخت امام و اعتقاد به او در سعادت انسان از دو جهت است: یكی این كه شناخت خدا و شئون او بدون معرفت امام كامل نمی گردد، دیگر این كه بدون معرفت امام به دست آوردن برنامه كامل و صحیح ممكن نیست.
درباره سوال دوم (یعنی بهشتی یا جهنمی بودن منحرفین از اهل بیت ع ) نیز می توان گفت که: كسی كه به خاطر عناد و لجاجت از پذیرش مسئله امامتِ كسانی كه از طرف رسول خدا(ص) معیّن شده اند سرباز زند و تسلیم این حقیقت نشود مشمول غضب خداست، ولی كسی كه عدم اعتقادش به امامت از روی لجاجت نباشد بلكه به خاطر این باشد كه مسئله برایش روشن نشده باشد كه اگر روشن می شد ایمان میآورد و طبق دستور آنان عمل می كرد، كارش با خدا است؛ یعنی ممكن است مشمول رحمت واسعه حق قرار گیرد.[۶] و روشن است كه غالب اهل سنت دشمن حضرت علی محسوب نمی شوند و این كه امامت به معنائی كه در نزد شیعیان وجود دارد را قبول ندارند از روی لجاجت و عناد نیست بلكه به همان معنائی كه گفته شد از روی نا آگاهی است.
[۱]. مائده (۵) آیه ۶۷.
[۲]. واحدی، اسباب النزول، ص ۱۳۵.
[۳]. حاكم، مستدرك، ج ۲، ص ۱۵۱.
[۴].بحارالانوار، ج ۲۳، ص ۸۹، حدیث ۳۵.
[۵]. اصول كافی، ج ۱، ص ۱۸۷، حدیث.
[۶]. مرتضی مطهری، عدل الهی، ص ۴۲۶.