به کبد و استخوان‌تان رحم کنید

[eɴιɢмαтιc]

اگر بخواهی یک روز بی مقصد خیابان‌های پایتخت را قدم بزنی، قطعا نگاهت متوجه وفور انواع مغازه‌های فست فود خواهد شد. فست فود به شکل امروزی ۹۵ سال پیش در هفتم جولای ۱۹۱۲ و در آمریکا متولد شد. در این روز رستورانی با نام «اتومات» در نیویورک افتتاح شد که در واقع نوعی کافه تریا بود. در این رستوران غذاهای از پیش آماده را در محفظه‌های گرم‌کننده شیشه‌ای قرار می‌دادند و مشتریان از طریق دستگاه‌های سکه‌ای اقدام به خرید آن می‌کردند.


اتومات خیلی زود شعبات متعددی در گوشه و کنار آمریکا افتتاح کرد و ۲۰ سال بی‌رقیب باقی ماند. در سردر ورودی رستوران‌های اتومات نوشته شده بود: «ما کار مادران را کم کرده‌ایم.» رستوران‌های فست فود دو شاخص اصلی دارند؛ یکی آن که غذا پس از سفارش خیلی سریع آماده و با حداقل امکانات به مشتری ارائه می‌شود. دوم اینکه این غذاها در رستوران‌ها در حجم زیاد تولید شده و گرم نگه داشته شده یا پس از سفارش مشتری دوباره گرم می‌شوند. با وجود هشدارهایی که همیشه نسبت به غذاهای معروف به فست فود داده می‌شود، اما شاهدیم که هر روز بر میزان مصرف آن غذاها اضافه شده و این غذاها خانواده‌های بیشتری را جذب خود می‌کنند و به اصطلاح کار سرمایه گذاران آن حسابی سکه است.

خوردن فست فود در منزل وزیر بهداشت ممنوع است

دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت چندی پیش در پاسخ به پرسش خبرنگاری پیرامون مصرف فست‌فودها و عادات غذایی‌اش گفت: من هرگز اهل خوردن فست‌فود نیستم و مصرف فست‌فود در منزل ما ممنوع است. تاکنون لب به سوسیس و کالباس نزده‌ام و فرزندانم معمولا بیرون از منزل غذا نمی‌خورند. وی به صراحت نسبت به مصرف فست فود هشدار داد و گفت: واقعا توصیه می‌کنم در شرایط فعلی از سوسیس و کالباس استفاده نشود. متاسفانه شرایط مطلوبی در حوزه غذا نداریم، اما این یک مشکل جهانی است و نباید هم سیاه‌نمایی کنیم.

دکتر رسول دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو نیز در این باره گفت: مباحث بهداشتی مشکل اصلی فرآورده‌های پروتئینی نیست بلکه مشکل اصلی آن است که تغذیه جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان را برهم می‌زند. بر این اساس مصرف افراطی و روزانه این فرآورده‌ها به هیچ وجه توصیه نمی‌شود و از نظر تغذیه‌ای کاری خطرناک است. دکتر حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در یک برنامه تلویزیونی آنگاه که از تولید زیرپله‌ای خمیر مرغ خبر داد، گفت: وقتی قیمت یک کیلو سوسیس و کالباس از یک کیلو گوشت کمتر است، حتما جایی اشکال دارد . اما اشکال کجاست؟ آیا متولی واحدی به لحاظ قانونی برای سلامت غذایی مردم تعیین نشده است؟

ایرادات چند گانه فست فودها به روایت یک فوق تخصص

دکتر حسین خدمت فوق تخصص گوارش و کبد و استاد دانشگاه است. او با انتقاد جدی از افزایش فست‌فودها و جایگزین شدن آنها با غذاهای سنتی و اصیل ایرانی گفت: فست‌فودها چند ایراد اساسی دارند که برای بدن بسیار مشکل‌ساز هستند. عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به کیفیت پایین مواد اولیه فست فودها گفت: در وهله اول مواد تشکیل‌دهنده آنها معمولاً با کیفیتی بسیار پایین و تاریخ مصرف گذشته هستند؛ ضمن اینکه از مواد نگهدارنده‌ای بهره می‌گیرند که اصلاً مناسب نیستند. خدمت تصریح کرد: در مواد تشکیل‌دهنده بسیاری از این فست‌فودها باید تردید کرد گوشت مورد استفاده در این فست‌فودها با مواد بسیار بی‌کیفیت و غیراستانداردی مخلوط می‌شود و در تهیه آن به هیچ عنوان نکات بهداشتی رعایت نشده است.

این فوق تخصص گوارش افزود: ایراد دوم آنها ادویه بسیار زیاد به ویژه نمک و فلفل غیراستانداردی است که در این حجم برای بدن و تغذیه بسیار نامناسب‌ است، ضمن اینکه قندها و پروتئین آنها، کیفیت لازم را ندارند و حتی ناسالم هستند. عضو انجمن گوارش آمریکا با اشاره به سومین ایراد مهم فست‌فودها گفت: روغن‌هایی که در طبخ این مواد استفاده می‌شود، نه تنها بسیار بی‌کیفیت هستند و حتی برای سرخ کردن بار اول هم مناسب نیست اما متاسفانه شاهدیم که فست‌فودفروشی‌ها بارها و بارها از این روغن نامناسب استفاده می‌کنند؛ به طوریکه این روغن به شدت سرطان‌زا می‌شود.

دو چاشنی خطرناک

این فوق تخصص گوارش و کبد در ادامه از دو چاشنی خطرناکی صحبت می‌کند که معمولا جزو لاینفک فست فودها هستند. وی با اشاره به دو چاشنی عمده‌ای که معمولاً با این فست‌فودها سرو می‌شود، به سس‌ها اشاره کرد و گفت: سس‌های بسیار چرب هم همواره تغذیه سالم را زیر سئوال می‌برد. مصرف بیش از حد این سس‌ها بسیار برای بدن مضر و آسیب‌رسان هستند. این فوق تخصص گوارش تاکید کرد: تغذیه سالم با چربی و نمک کم و مواد تازه فراهم می‌شود، در حالی که این فست‌فودها اصلاً این فاکتورها را ندارند. خدمت در ادامه با اشاره به نوشیدنی‌هایی که معمولاً با فست‌فودها سرو می‌شود، گفت: نوشابه در رنگ‌های مختلف جزو لاینفک فست‌فودهاست. مصرف بیش از حد این نوشیدنی در ایجاد سوءتغذیه بسیار موثر است و مانع اصلی در جذب املاح به حساب می‌آید.

بیشترین آسیب به کبد و دستگاه گوارشی می‌رسد

وی با بیان اینکه این فست‌فودها همه بدن را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهند، گفت: آسیب این نوع تغذیه ناسالم به همه بدن می‌رسد، اما بیشترین آسیب شامل کبد و دستگاه گوارش می‌شود. این فوق تخصص گوارش اضافه کرد: پوکی استخوان، کبد چرب و ضعف عضلانی که این روزها به شدت با آن روبرو هستیم را باید در این نوع تغذیه جست‌وجو کرد. خدمت با بیان اینکه نوشیدنی‌ها بیشترین آسیب را بر اسکلت بدن و ایجاد پوکی استخوان وارد می‌کنند، گفت: اما فست‌فودها بیشترین تاثیرشان را بر کبد و گوارش می‌گذارند.

وی افزود: رفلکس و تنبلی معده، اختلال سوخت و ساز در کبد و کبد چرب از مهمترین مضرات این دو ماده غذایی هستند. این فوق تخصص گوارش با بیان اینکه این مواد بر اساس سن و سال آسیب‌شان افزایش و کاهش می‌یابد، گفت: سنین زیر ۱۶ سال و بالای ۷۰ سال بیشترین آسیب بدنی را از این مواد ناسالم می‌بینند و ممکن است آثار سوء آن را بلافاصله مشاهده کنند. خدمت تاکید کرد: با این حال باید بگویم بیشترین ضرر به افراد در سنین رشد می‌رسد. وی توضیح داد: در این سن بدن نیاز به پروتئین خوب دارد و مواد غذایی سالم، اما وقتی این مواد ناسالم به بدن می‌رسند، نوجوانان قطعاً در سال‌های آینده آسیب‌های آن را خواهند دید.

ورزش و تناسب وزن را فراموش نکنید

این فوق تخصص گوارش در ادامه با بیان اینکه ورزش مناسب می‌تواند آسیب‌های فست‌فودها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد، گفت: تحرک و ورزش مناسب می‌تواند مانعی باشد برای بسیاری از آسیب‌های فست‌فودها. خدمت یکی از آسیب‌های فست‌فودها را اضافه وزن نام برد و گفت: کسی که فست‌فود می‌خورد معمولاً زیاد و سریع می‌خورد که این امر مهمترین عامل در افزایش وزن است. وی در خاتمه گفت: افزایش وزن خود حکایتی مجزا دارد و آسیب‌های بسیاری می‌رساند و ورزش تنها راه مقابله با آن است.

تغذیه سالم با سفره ایرانی

در سفره ایرانی غذاهای سالم از انواع سبزی، مواد لبنی و تخم‌مرغ تهیه می‌شود که از نظر ارزش تغذیه‌ای نیز بسیار مناسب هستند اما گسترش فست ‌فود، نقش این غذاها را کم می‌کند. این مساله موجب می‌شود عادت‌های خوب تغذیه‌ای ما نابود شود. فست فودها به دلیل دارا بودن نمک، چربی و مواد نگهدارنده برای سلامت فرد مضر هستند و مصرف زیاد آنها توصیه نمی‌شود. مواد نگهدارنده باعث تولید نیتروزآمین در بدن می‌شوند که سرطان‌زابودن آنها اثبات شده است. این مواد دارای آثار تجمعی هستند و اگر مرتبا استفاده شوند، در درازمدت می‌توانند باعث سرطان شوند.

سوءتغذیه و گسترش انواع سرطان‌ها قطعا دلایل بسیاری دارد که یکی از اصلی‌ترین آنها تغذیه نامناسب و ناسالم است. به نظر می‌رسد برای برون رفت از بسیاری از مشکلاتی که این روزها به وضوح شاهد آن هستیم، بهترین توصیه‌ای که می‌توان کرد، روی آوردن به سفره‌های غنی و سالم خانواده است و فراموش کردن و پشت پا زدن به غذاهای آماده‌ای که هر روز بر تعداد آن‌ها اضافه می‌شود و دائم ما را به سمت خود می‌خوانند.