کمین خطر در لابه لای نیازمندی ها

[L²evi]

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.

این جمله برای بسیاری از ما آشناست، در واقع برای آنهایی که شاید مدت هاست به امید یافتن شغلی برای تامین نیازها، صفحات نیازمندی های روزنامه ها را بالا و پایین می کنند. نگاهی که به آگهی های روزنامه ها یا سایت ها بیندازید، می بینید که ملاک های جذب نیروی کار در حال تغییر است تا جایی که انگار در موارد بسیاری تخصص جای خود را مثلا به روابط عمومی خوب و محاسن ظاهری بخشیده و توانایی های شغلی بعد از معیار های زیبایی ظاهری اولویت بندی شده اند.
تا همین چند وقت پیش عنوان ظاهر آراسته هم در آگهی ها ذکر می شد که انگار به علت مسایل پیش آمده در این مورد، این ترکیب حذف شد و حالا آنهایی که تا حدودی نگاهی بدبینانه دارند، می گویند آگهی دهندگان و منتشر کنندگانش هم به ذکر روابط عمومی بالا برای رساندن منظورشان بسنده کردند. جملاتی مانند روابط عمومی بالا، دختران دانشجو و از این دست، مدت هاست تغییر کاربری داده و مفهومی دیگر پیدا کرده اند، مفهومی که تا تجربه اش نکنیم، کاربرد آن را نمی دانیم.
انگار پیدا کردن کار چندان هم دشوار نیست، کافی است یا آنقدر کم توقع باشید که حاضر شوید بدون دستمزد کار کنید یا اینکه ظاهری آراسته ای داشته باشید. آن وقت است که می بینید همه مجموعه هایی که به دنبال کارمندی هستند، شما را مناسب ترین انتخاب می دانند. کافی است تلفن را بردارید و با چند آگهی استخدام تماس بگیرید، به شماره سوم که برسید دست تان می آید که میان واقعیت و حقیقت تفاوت بسیاری وجود دارد... . با یکی از آگهی هایی که برای استخدام تعدادی خانم برای یک شرکت خصوصی در یکی از روزنامه ها چاپ شده و پیش شماره اش هفت است، تماس می گیرم. مرد جوانی جواب می دهد: اینجا یه شرکت تبلیغاتیه، یه سری خانم برای انجام کارهای اداری می خوایم، شما چند سالتونه؟ ۲۲ سال. مجرد هستین؟ بله، ولی مگه فرقی هم می کنه؟ با من و من پاسخ می دهد: نه خب، آخه خانم های متاهل ممکنه به خاطر بچه یا شوهرشون با ساعت کاری اینجا مشکل پیدا کنن. می پرسم: مگه ساعت کاری چقدره؟ می گوید: معمولا تا پنج، ولی اگه کارا زیاد باشه ممکنه تا هفت و هشت شب هم ادامه پیدا کنه. از حقوق که می پرسم، جواب می دهد: همان پایه حقوق وزارت کار ولی شما تشریف بیاورید با هم کنار میایم! می پرسم: ساعت کار شما که بر اساس قوانین وزارت کار نیست، چطور دستمزد بر اساس وزارت کاره؟ با خنده می گوید: حالا شما بیا اینجا سر پولش چونه می زنیم، این جوری که صحبت می کنید فکر کنم، شما به درد بازاریابی می خورین. از سابقه کار هم زود می گذرد، انگار چندان اهمیتی ندارد...
مورد بعدی که تماس می گیرم آگهی با همین مضمون دارد و پیش شماره اش هشت است. خانمی با جدیت جواب می دهد و بر سابقه کاری بالای دو سال تاکید می کند و باز همان پایه حقوق وزارت کار، البته ساعت کار هم از هشت صبح تا چهار بعدازظهر است. خوشبختانه این مورد به ظاهر و روابط عمومی یا تاهل و تجرد کاری ندارد و فقط می گوید که از بیمه کردن خبری نیست.
«من فقط می خواستم برم سر کار تا برای هزینه تحصیل به خونواده ام کمک کنم.» این را مینا می گوید که یک سال پیش از طریق یکی از آگهی های روزنامه ها که خواهان نیروی دانشجوی خانم بودند برای کار وارد شرکتی می شود و در نهایت توسط یکی از کارکنان رده بالای شرکت مورد هتک حرمت قرار می گیرد. مینا هنوز دانشجو است و از آن اتفاق به بعد دیگر نتوانسته جایی کار کند، یعنی نخواسته که کار کند. او می گوید: «هر آگهی استخدامی رو که می بینم یاد اون روز می افتم و همه تنم می لرزه. بعضی شرکت ها از طریق آگهی ها دنبال دخترایی هستن که یا درسشون رو تازه تموم کردن یا دانشجو هستن، خلاصه به پول نیاز دارن و این می شه علتی برای اینکه بشه از اون ها سوءاستفاده کرد. خیلی از دخترایی که مشغول کار هستن به خاطر احتیاج مالی و از ترس آبروشون شرایط سخت کاری رو تحمل می کنن.
زندگی همه جوونا که روی پول پدر و مادرشون نمی چرخه. من دختری رو می شناسم که به خاطر تامین هزینه دانشگاه و خرج مادر و برادر کوچیکش تو یه محیط کاری نامناسب با حقوق کم کار می کنه و به خاطر دانشجو بودن و نداشتن سابقه کاری مجبوره این وضعیت رو تحمل کنه.»ماجرا به همین جا ختم نمی شود. موارد بسیاری هم وجود دارد که آگهی دهندگان صرفا به قصد سودجویی مالی اقدام به چاپ آگهی جهت جذب نیرو می کنند. به این ترتیب که با انتشار یک آگهی ۱۰ تا ۲۰ هزار تومانی تعدادی نیروی جوان و بدون تجربه کاری را جذب می کنند. یک آموزش کوتاه کاری می دهند و با وعده اینکه بعد از گذراندن دوره دو، سه ماهه کارآموزی که بدون حقوق است، استخدام می شوند از جویندگان کار استفاده می کنند و بعد از گذشتن این دوره به اصطلاح کارآموزی که همان کار کردن برای آنها است، آنها را کنار می گذارند و دوباره قصه آگهی استخدام و کارآموزی برای افراد دیگری که از طریق این آگهی ها به دنبال کار هستند تکرار می شود.
این چرخه ادامه پیدا می کند و شرکت های این چنینی بدون پرداخت دستمزد به کارمندان شان که البته آنها را کارآموز قلمداد می کنند، به فعالیت غیرانسانی و خلاف قانون خود می پردازند. نکته جالب توجه اینجاست که یکی از علل جذب افراد به این نوع آگهی ها و مشاغل مرتبط با آن، این است که اینجا دیگر ملاک جذب نیرو، سابقه کاری و سن و سال نیست بلکه هر چه بی تجربه تر و کم سابقه تر باشید، طعمه دندان گیر تری برای این صیادان هستید. لیلا، قربانی یکی از همین افرادی است که این گونه گمراه شده، او در توضیح این مساله می گوید: «من با مدرک فوق دیپلم و بدون هیچ سابقه کاری و البته بدون داشتن معرف موقعیتی برای کار نداشتم. بعد از گشتن در بین آگهی های استخدام به آگهی استخدام شرکتی برخوردم و بعد از تماس به من گفته شد که بعد از گذروندن دوره کارآموزی می تونم به استخدام شرکت دربیام. ماجرا تا جایی پیش رفت که توی دوره کارآموزی به من لباس فرم مخصوص هم دادن، ولی بعد از گذشتن سه ماه از کار، من و بقیه کسایی رو که دوره کارآموزی رو گذرونده بودن اخراج کردن و طبق تعهدی که ابتدای کار برای گذروندن دوره کارآموزی امضا کرده بودیم، هیچ حقی برای اعتراض یا شکایت نداشتیم.
چند وقت بعد که طبق معمول توی آگهی های استخدام دنبال کار می گشتم دوباره به همون آگهی و با همون مشخصات برخوردم و تازه فهمیدم کلاهی که سر من رفته، قراره سر خیلی های دیگه هم بره...»البته قطعا نباید گناه عده ای معدود را به همه تعمیم داد و همه را با یک چوب راند. در این میان چه بسیار کسانی که از طریق همین آگهی های استخدام در مراکز و موسسات معتبر مشغول به کار شدند و چه بسیار شرکت ها و مجموعه های معتبری که از همین راه نیروی مورد نیاز خود را پیدا کردند. در هر حال منتشر کنندگان آگهی ها تعهد و تضمینی برای آگهی هایی که چاپ می کنند، ندارند و این امر موجب پدید آمدن نوعی از ناامنی در میان جویندگان کار می شود.
تا وقتی که نظارت صحیح و کارشناسی شده در این حوزه وجود ندارد، مسوولیت عواقب پیش آمده با خود شماست. برای اطمینان به آگهی های استخدام، معیار و ملاک مشخصی وجود ندارد، ممکن است طعمه سودجویان شد یا به کاری ایده آل دست یافت. شاید همه چیز بر حسب شانس افراد رقم می خورد یا...؟ البته مدت هاست که بحث نظارت بر آگهی ها درگرفته و حتی در موارد بسیاری هم برخوردهای قضایی و انتظامی در این مورد صورت گرفته اما به هر حال هنوز این مساله برای بخشی از جوانانی که به دنبال کار می گردند یک سایه تهدید است.