07-10-2014، 13:15
نشانگان پاهای بیقرار
نشانگان پاهای بیقرار یک اختلال حرکتی عصبی شایع است که حدودا ۱۰ از بزرگسالان را مبتلا میکند. تقریبا در یک سوم از مبتلایان به این وضعیت، علایم به قدری شدید است که به درمان طبی نیاز دارد. ممکن است نشانگان پاهای بیقرار یک اختلال اولیه باشد، یا اینکه ثانویه به کمبود آهن، نارسایی کلیه، بارداری یا استفاده از داروهای خاص باشد. تشخیص بالینی است و براساس نیاز به تکاندادن پاها که معمولا با احساس ناراحتی همراه است، وقوع حین استراحت، بهبود با فعالیت و بدترشدن علایم هنگام عصر یا شب مطرح میشود.
نشانگان پاهای بیقرار سبب اختلال خواب شده، با اضطراب و افسردگی همراه است و بر کیفیت زندگی اثر نامطلوب دارد. درمان علل ثانویه نشانگان پاهای بیقرار ممکن است به بهبود یا برطرفشدن علایم منجر شود. در حال حاضر، درباره تاثیر تغییر شیوه زندگی بر علایم نشانگان پاهای بیقرار اطلاعات اندکی در دست است. در صورت نیاز به دارو، آگونیستهای دوپامین درمان اولیه برای نشانگان پاهای بیقرار متوسط تا شدید هستند. سایر داروهایی که ممکن است موثر باشند عبارتند از گاباپنتین، کاربیدوپا / لووودوپا، اوپیوییدها و بنزودیازپینها.
نشانگان پاهای بیقرار(۱) (RLS) یک اختلال عصبی شایع است که حدودا ۱۰ از بزرگسالان را مبتلا میکند. حدود یک سوم از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار دارای علایم متوسط تا شدید هستند و به درمان طبی نیاز دارند. شیوع آن با افزایش سن، افزایش مییابد. هرچند تقریبا یک سوم از بیماران مبتلا به آن برای اولین بار علایم خود را قبل از ۱۸ سالگی تجربه میکنند. این بیماری در زنان شایعتر است. برای ابتلا به استعداد ژنتیکی وجود دارد، که در آنهایی که در سنین پایینتر دچار میشوند شایعتر است. ممکن است نشانگان پاهای بیقرار یک اختلال اولیه باشد یا ممکن است ثانویه به کمبود آهن، بارداری، نارسایی کلیه، استفاده از داروهای خاص یا آسیب طناب نخاعی باشد.
● پاتوفیزیولوژی
تحقیقات نشان داده است اختلالاتی در کارکرد دوپامین و آهن در دستگاه عصبی مرکزی مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار وجود دارد، هرچند این ارتباطات به طور کامل شناخته نشده است. در دو مطالعه، تشدید تغییرات ریتم شبانهروزی (circadian)در فعالیت دوپامین در این بیماران در مقایسه با بیماران گروه شاهد مشاهده شد. میزان آهن در ماده سیاه (Substantia Nigra)و پوتامن در این بیماران کمتر از بیماران شاهد بود. سطح فریتین در مایع مغزی–نخاعی این بیماران به طور معنیدار کمتر از گروه شاهد بود، هرچند سطوح سرمی بین دو گروه یکسان بود. علاوه بر این، ذخایر آهن در سرم (که با اندازهگیری مشخص فریتین شود) با شدت بیماری ارتباط معکوس دارد. آهن در هیدروکسیلاز تیروزین، که مرحلهای آنزیمی و محدودکننده میزان تبدیل تیروزین به دوپامین است، نقش کوفاکتور دارد.
● ارزیابی بالینی
تشخیص نشانگان پاهای بیقرار، بالینی است. شرح حال و معاینه فیزیکی دقیق، همچنین تحلیل آزمایشگاهی میتواند اختلالاتی با علایم مشابه یا علل زمینهای این بیماری را شناسایی کند. شرح حال اطلاعات باارزشی در اختیار ما قرار میدهد، نظیر تواتر و شدت علایم؛ درمانهای قبلی برای این بیماری؛ داروهای فعلی؛ تاریخچه خانوادگی؛ استفاده از کافئین، الکل یا تنباکو. برای تشخیص به بررسی آزمایشگاهی نیاز نیست، اما میتوان از آن برای کنارگذاشتن علل ثانویه بهره جست. آزمونهای آزمایشگاهی اولیه شامل بررسیهای متابولیک پایه و اندازه گیری سطح فریتین است.
در جدول ۱، چهار معیار تشخیصی و سه معیار حمایتی برای نشانگان پاهای بیقرار فهرست شدهاند. تشخیصهای افتراقی عبارتند از: کرامپ شبانه پاها، لنگش، نوروپاتی محیطی و آکاتیزی(Akathisia)
(جدول ۲). بیماران اغلب هنگام توصیف احساس ناخوشایند خود با دشواری روبهرو هستند. آنها ممکن است از ریششدن، مردهدرد، یا احساس غیرقابل توصیف در پاهای خود شکایت داشته باشند یا ممکن است فقط احساس نیاز به تکاندادن پاها بکنند.
وجود حرکات دورهای اندام حین خواب(۱)(PLMS) به نفع تشخیص نشانگان پاهای بیقرار است. تقریبا ۸۰ از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار، حرکات دورهای اندام حین خواب را تجربه میکنند اما کمتر از نیمی از مبتلایان به حرکات دورهای اندام حین خواب، به نشانگان پاهای بیقرار نیز دچار هستند. درمان موثر نشانگان پاهای بیقرار به طور مشخص حرکات حین خواب را نیز کاهش میدهد. تشخیص نشانگان پاهای بیقرار در کودکان با استفاده از همان چهار معیار تشخیصی برای بزرگسالان امکانپذیر است (جدول ۱). علاوه بر این، ممکن است کودک با زبان مخصوص به خود علایمی را توصیف کند که مطرحکننده ناراحتی در پاها باشد، یا حداقل دو مورد از موارد زیر را داشته باشد: اختلال خواب، یک والد یا خواهر و برادر بیولوژیک مبتلا یا شاخص PLMS پنج یا بیشتر در هر ساعت از خواب که توسط پلیسومنوگرافی ثبت شده باشد.
نشانگان پاهای بیقرار بر کیفیت زندگی اثر نامطلوب دارد. در مبتلایان احتمال افسردگی یا اضطراب بیشتر است.بیخوابی و عواقب آن در این بیماری شایع است، بیماران در شروع و حفظ خواب با مشکل روبهرو هستند.
ممکن است این بیماری در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون بیش از عموم جمعیت باشد؛ با این حال، نتایج مطالعات درباره این ارتباط ناهمخوان بوده و به علت استفاده همزمان از داروهای دوپامینرژیک در مبتلایان به پارکینسون مخدوش شده است. نشانگان پاهای بیقرار با افزایش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون همراه نبوده است.
شدت علایم و تاثیر آن بر زندگی روزمره با استفاده از معیار سنجش شدت ارایه شده، توسط گروه مطالعه بینالمللی نشانگان پاهای بیقرار(۲)(IRLSSG) قابل ارزیابی است. این معیار یک پرسشنامه معتبر و ۱۰ سوالی است که میتوان از آن برای ارزیابی کمّی شدت علایم و پاسخ بیمار به درمان استفاده کرد. به هر پاسخ از ۴-۰ نمره داده میشود و سپس برای کل ۱۰ پرسش محاسبه میشود. نمره ۱۰-۱ نشاندهنده بیماری خفیف است؛ ۲۰-۱۱ منطبق با نوع متوسط؛ ۳۰-۲۱ منطبق با نوع شدید؛ و ۴۰-۳۱ نشاندهنده بیماری بسیار شدید است.
● درمان
یک الگوریتم توافقی برای درمان این بیماری طراحی شده است که اساس آن وجود علایم به طور متناوب، روزانه یا مقاوم است. خلاصه این رویکرد در جدول ۳ نشان داده شده است.
● بیماری ثانویه
اگر نشانگان پاهای بیقرار، ثانویه به بیماری زمینهای دیگر باشد، درمان آن بیمار میتواند سبب بهبود یا برطرفشدن علایم شود. به عنوان مثال، افراد مبتلا به کمبود آهن (با یا بدون کمخونی) که به نشانگان پاهای بیقرار نیز مبتلا هستند ممکن است با مصرف آهن علایمشان برطرف شود. چنانچه سطح فریتین از ۵۰ng/mL (۵۰g/L) کمتر باشد ممکن است سبب ایجاد یا تشدید این بیماری شود. هرچند سطح بالای ng/mL۲۰-۱۰ طبیعی گزارش میشود، در افرادی که سطح کمتر از ng/mL ۵۰ دارند ممکن است تجویز مکمل آهن سبب بهبود علایم شود. در افراد دارای فریتین بالا تجویز آهن سودمند نیست. این بیماری حین بارداری، به ویژه در سه ماهه سوم شایع و احتمالا با زایمان برطرف میشود. افرادی که ثانویه به بیماری مزمن کلیه دچار این بیماری شدهاند ممکن است پس از پیوند کلیه علایمشان برطرف شود.
● عوامل مرتبط با شیوه زندگی
درباره تاثیر شیوه زندگی بر علایم اطلاعات اندکی در دست است. محدودکردن مصرف کافئین، الکل و تنباکو ممکن است سبب بهبود علایم شود. فعالیتهایی که سبب تحریک قوای ذهنی میشود نیز ممکن است علایم را بهبود بخشد.
در یک تحقیق مشخص شد که شیوع بیماری در افراد بیتحرک و دارای اضافه وزن بیشتر است. یک کارآزمایی کوچک تصادفیشده شاهددار با ۲۳ بیمار نشان داد که علایم با استفاده از برنامههای ورزشی مشتمل بر آموزش کاهش مقاومت بدن و ورزشهای هوازی بهبود مییابد.
● داروها
برخی داروها سبب تشدید علایم میشوند (جدول۴). قطع این داروها ممکن است علایم را بهبود بخشد. یک مطالعه نشان داد که تمامی مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین سبب افزایش حرکات دورهای اندام حین خواب میشوند. برعکس، بوپروپیون تعداد حرکات اندام را کاهش میدهد. به علت همپوشانی نشانگان پاهای بیقرار و حرکات دورهای اندام حین خواب، احتمال دارد بوپروپیون سبب بهبود، یا حداقل عدم تشدید علایم نشانگان پاهای بیقرار شود. در حال حاضر هیچ گونه کارآزمایی تصادفی شده شاهددار درباره تاثیر بوپروپیون بر علایم نشانگان پاهای بیقرار منتشر نشده است.
تمامی بیماران مبتلا به نشانگان پاهای بیقرار برای درمان علایم خود به دارو نیاز ندارند. در یک مطالعه که درباره شیوع بیماری انجام گرفت، حدود ۳۰ از بیماران علایم متوسط تا شدید داشتند. در یک کارآزمایی بالینی، بیماری متوسط تا شدید عموما با وجود علایم در حداقل ۱۵ روز از ماه یا نمره شدت IRLSSG بیش از ۱۵، مشخص شد.
دستههای دارویی مختلفی علایم این بیماری را بهبود میدهند (جدول ۵). آگونیستهای دوپامین بیش از همه مورد مطالعه قرار گرفتهاند و برای بیماری متوسط تا شدید درمان خط اول مناسبی به شمار میروند. کاربیدوپا / لوودوپا (Sinemet)، اپیوییدها، ضد تشنجها و بنزودیازپینها نیز موثر هستند. برخی افراد ممکن است به بیش از یک دسته دارویی نیاز داشته باشند.
آگونیستهای دوپامین. چندین کارآزمایی تصادفی شده شاهددار اثربخشی آگونیستهای دوپامین را با دارونما مقایسه کردهاند. آگونیستهای دوپامین متفاوتاند، هرچند گیرندههای عصبی دوپامین را فعال میکنند. مکانیسمی که از طریق آن دوپامین و آگونیستهای دوپامین سبب بهبود علایم میشوند به خوبی شناخته نشده است. پرامیپکسول (Mirapex) و روپینیرول (Requip) هر دو برای درمان بیماری متوسط تا شدید به کار میروند. دوز آگونیستهای دوپامین برای درمان این بیماری کمتر از دوز مورد نیاز برای بیماری پارکینسون است. عوارض جانبی آگونیستهای دوپامین عبارتند از تهوع، خوابآلودگی حین روز، و افت فشار خون وضعیتی.
کابرگولین (Dostinex) و پرگولید (Permax)، که آگونیستهای دوپامینی مشتق از ارگوت هستند، در این بیماری اثربخش هستند. با این حال، اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) این داروها را برای درمان این بیماری تایید نکرده است. آگونیستهای دوپامینی ارگوت به میزان اندک سبب اختلال دریچهای قلب میشوند، که به جمعآوری پرگولید از بازار منجر شد.
کاربیدوپا/نودوپا. لوودوپا پیشساز دوپامین است. نوعا با کاربیدوپا ترکیب میشود، که مانع از شکستهشدن لوودوپا در بافتهای محیطی میگردد. کاربیدوپا / لوودوپا در درمان نشانگان پاهای بیقرار موثر است، اما در افرادی که به درمان روزانه نیاز دارند وقوع پدیده تقویت (Augmentation) مصرف آن را محدود میسازد. در این پدیده، ممکن است طی روز علایم زودتر بروز کند، شدت بیشتری داشته باشد، یا در سایر قسمتهای بدن (مثلا بازوها) رخ دهد که پیش از درمان وجود نداشته است. در ۸۲ از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار که کاربیدوپا/لوودوپا دریافت میکنند پدیده تقویت رخ میدهد. ممکن است این پدیده با مصرف آگونیستهای دوپامین نیز دیده شود، اما نه به این شدت. در دو مطالعه گذشتهنگر از ۶۰ و ۵۹ بیمار مصرفکننده پرامیپکسول، به ترتیب در ۳۳ و ۳۲ از بیماران پدیده تقویت رخ داد.
گاباپنتین (Neurontin). گاباپنتین در مطالعات محدود برای درمان این بیماری اثربخش بوده است. در یک مطالعه متقاطع (۲۲ بیمار)، افرادی که گاباپنتین دریافت میکردند، بهبود علایم را تجربه کردند. در یک مطالعه کوچک سر به سر (head-to-head) ) با ۱۶ بیمار اثربخشی گاباپنتین و روپینیرول یکسان بود. گاباپنتین برای درمان بیمارانی که علاوه بر نشانگان پاهای بیقرار به درد نوروپاتیک نیز مبتلا هستند، درمان خط اول محسوب میشود.
اوپیوییدها. اپیوییدها ممکن است علایم این بیماران را بهبود بخشند. در یک کارآزمایی متقاطع دوسوکور و تصادفی شده (۱۱ بیمار)، درمان با اکسیکدون به کاهش علایم نشانگان RLS، کاهش حرکات دورهای اندام حین خواب و بهبود هوشیاری طی روز منجر شد. در یک کارآزمایی تصادفی شده شاهددار کوچک، پروپوکسیفن (Darvon) در درمان بیماری مفید بود، اما در مقایسه با کاربیدوپا/لوودوپا تاثیر کمتری داشت. در یک مطالعه غیرکور (open label) با ۱۲ بیمار، مصرف ترامادول در هنگام شب علایم RLS را بهبود بخشید.
بنزودیازپینها. درباره اثربخشی بنزودیازپینها در درمان علایمی که منجر به بیداری (بیمار از خواب) میشود اطلاعات محدودی در دست است. اگر شروع به خواب رفتن مشکل است، این داروها میتواند مفید باشد.
● پیشآگهی
نشانگان پاهای بیقرار سیر متغیری دارد، اما معمولا علایم آن با افزایش سن پیشرفت میکند. ممکن است در برخی افراد برای مدتی علایم به طور خودبهخود برطرف شود، اما معمولا علایم عود میکند. در نوع ثانویه به بیماری زمینهای، در صورت درمان بیماری زمینهای ممکن است علایم بهبود یافته یا برطرف شود. داروها، در صورت نیاز، ممکن است علایم را بهبود بخشند.
نشانگان پاهای بیقرار یک اختلال حرکتی عصبی شایع است که حدودا ۱۰ از بزرگسالان را مبتلا میکند. تقریبا در یک سوم از مبتلایان به این وضعیت، علایم به قدری شدید است که به درمان طبی نیاز دارد. ممکن است نشانگان پاهای بیقرار یک اختلال اولیه باشد، یا اینکه ثانویه به کمبود آهن، نارسایی کلیه، بارداری یا استفاده از داروهای خاص باشد. تشخیص بالینی است و براساس نیاز به تکاندادن پاها که معمولا با احساس ناراحتی همراه است، وقوع حین استراحت، بهبود با فعالیت و بدترشدن علایم هنگام عصر یا شب مطرح میشود.
نشانگان پاهای بیقرار سبب اختلال خواب شده، با اضطراب و افسردگی همراه است و بر کیفیت زندگی اثر نامطلوب دارد. درمان علل ثانویه نشانگان پاهای بیقرار ممکن است به بهبود یا برطرفشدن علایم منجر شود. در حال حاضر، درباره تاثیر تغییر شیوه زندگی بر علایم نشانگان پاهای بیقرار اطلاعات اندکی در دست است. در صورت نیاز به دارو، آگونیستهای دوپامین درمان اولیه برای نشانگان پاهای بیقرار متوسط تا شدید هستند. سایر داروهایی که ممکن است موثر باشند عبارتند از گاباپنتین، کاربیدوپا / لووودوپا، اوپیوییدها و بنزودیازپینها.
نشانگان پاهای بیقرار(۱) (RLS) یک اختلال عصبی شایع است که حدودا ۱۰ از بزرگسالان را مبتلا میکند. حدود یک سوم از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار دارای علایم متوسط تا شدید هستند و به درمان طبی نیاز دارند. شیوع آن با افزایش سن، افزایش مییابد. هرچند تقریبا یک سوم از بیماران مبتلا به آن برای اولین بار علایم خود را قبل از ۱۸ سالگی تجربه میکنند. این بیماری در زنان شایعتر است. برای ابتلا به استعداد ژنتیکی وجود دارد، که در آنهایی که در سنین پایینتر دچار میشوند شایعتر است. ممکن است نشانگان پاهای بیقرار یک اختلال اولیه باشد یا ممکن است ثانویه به کمبود آهن، بارداری، نارسایی کلیه، استفاده از داروهای خاص یا آسیب طناب نخاعی باشد.
● پاتوفیزیولوژی
تحقیقات نشان داده است اختلالاتی در کارکرد دوپامین و آهن در دستگاه عصبی مرکزی مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار وجود دارد، هرچند این ارتباطات به طور کامل شناخته نشده است. در دو مطالعه، تشدید تغییرات ریتم شبانهروزی (circadian)در فعالیت دوپامین در این بیماران در مقایسه با بیماران گروه شاهد مشاهده شد. میزان آهن در ماده سیاه (Substantia Nigra)و پوتامن در این بیماران کمتر از بیماران شاهد بود. سطح فریتین در مایع مغزی–نخاعی این بیماران به طور معنیدار کمتر از گروه شاهد بود، هرچند سطوح سرمی بین دو گروه یکسان بود. علاوه بر این، ذخایر آهن در سرم (که با اندازهگیری مشخص فریتین شود) با شدت بیماری ارتباط معکوس دارد. آهن در هیدروکسیلاز تیروزین، که مرحلهای آنزیمی و محدودکننده میزان تبدیل تیروزین به دوپامین است، نقش کوفاکتور دارد.
● ارزیابی بالینی
تشخیص نشانگان پاهای بیقرار، بالینی است. شرح حال و معاینه فیزیکی دقیق، همچنین تحلیل آزمایشگاهی میتواند اختلالاتی با علایم مشابه یا علل زمینهای این بیماری را شناسایی کند. شرح حال اطلاعات باارزشی در اختیار ما قرار میدهد، نظیر تواتر و شدت علایم؛ درمانهای قبلی برای این بیماری؛ داروهای فعلی؛ تاریخچه خانوادگی؛ استفاده از کافئین، الکل یا تنباکو. برای تشخیص به بررسی آزمایشگاهی نیاز نیست، اما میتوان از آن برای کنارگذاشتن علل ثانویه بهره جست. آزمونهای آزمایشگاهی اولیه شامل بررسیهای متابولیک پایه و اندازه گیری سطح فریتین است.
در جدول ۱، چهار معیار تشخیصی و سه معیار حمایتی برای نشانگان پاهای بیقرار فهرست شدهاند. تشخیصهای افتراقی عبارتند از: کرامپ شبانه پاها، لنگش، نوروپاتی محیطی و آکاتیزی(Akathisia)
(جدول ۲). بیماران اغلب هنگام توصیف احساس ناخوشایند خود با دشواری روبهرو هستند. آنها ممکن است از ریششدن، مردهدرد، یا احساس غیرقابل توصیف در پاهای خود شکایت داشته باشند یا ممکن است فقط احساس نیاز به تکاندادن پاها بکنند.
وجود حرکات دورهای اندام حین خواب(۱)(PLMS) به نفع تشخیص نشانگان پاهای بیقرار است. تقریبا ۸۰ از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار، حرکات دورهای اندام حین خواب را تجربه میکنند اما کمتر از نیمی از مبتلایان به حرکات دورهای اندام حین خواب، به نشانگان پاهای بیقرار نیز دچار هستند. درمان موثر نشانگان پاهای بیقرار به طور مشخص حرکات حین خواب را نیز کاهش میدهد. تشخیص نشانگان پاهای بیقرار در کودکان با استفاده از همان چهار معیار تشخیصی برای بزرگسالان امکانپذیر است (جدول ۱). علاوه بر این، ممکن است کودک با زبان مخصوص به خود علایمی را توصیف کند که مطرحکننده ناراحتی در پاها باشد، یا حداقل دو مورد از موارد زیر را داشته باشد: اختلال خواب، یک والد یا خواهر و برادر بیولوژیک مبتلا یا شاخص PLMS پنج یا بیشتر در هر ساعت از خواب که توسط پلیسومنوگرافی ثبت شده باشد.
نشانگان پاهای بیقرار بر کیفیت زندگی اثر نامطلوب دارد. در مبتلایان احتمال افسردگی یا اضطراب بیشتر است.بیخوابی و عواقب آن در این بیماری شایع است، بیماران در شروع و حفظ خواب با مشکل روبهرو هستند.
ممکن است این بیماری در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون بیش از عموم جمعیت باشد؛ با این حال، نتایج مطالعات درباره این ارتباط ناهمخوان بوده و به علت استفاده همزمان از داروهای دوپامینرژیک در مبتلایان به پارکینسون مخدوش شده است. نشانگان پاهای بیقرار با افزایش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون همراه نبوده است.
شدت علایم و تاثیر آن بر زندگی روزمره با استفاده از معیار سنجش شدت ارایه شده، توسط گروه مطالعه بینالمللی نشانگان پاهای بیقرار(۲)(IRLSSG) قابل ارزیابی است. این معیار یک پرسشنامه معتبر و ۱۰ سوالی است که میتوان از آن برای ارزیابی کمّی شدت علایم و پاسخ بیمار به درمان استفاده کرد. به هر پاسخ از ۴-۰ نمره داده میشود و سپس برای کل ۱۰ پرسش محاسبه میشود. نمره ۱۰-۱ نشاندهنده بیماری خفیف است؛ ۲۰-۱۱ منطبق با نوع متوسط؛ ۳۰-۲۱ منطبق با نوع شدید؛ و ۴۰-۳۱ نشاندهنده بیماری بسیار شدید است.
● درمان
یک الگوریتم توافقی برای درمان این بیماری طراحی شده است که اساس آن وجود علایم به طور متناوب، روزانه یا مقاوم است. خلاصه این رویکرد در جدول ۳ نشان داده شده است.
● بیماری ثانویه
اگر نشانگان پاهای بیقرار، ثانویه به بیماری زمینهای دیگر باشد، درمان آن بیمار میتواند سبب بهبود یا برطرفشدن علایم شود. به عنوان مثال، افراد مبتلا به کمبود آهن (با یا بدون کمخونی) که به نشانگان پاهای بیقرار نیز مبتلا هستند ممکن است با مصرف آهن علایمشان برطرف شود. چنانچه سطح فریتین از ۵۰ng/mL (۵۰g/L) کمتر باشد ممکن است سبب ایجاد یا تشدید این بیماری شود. هرچند سطح بالای ng/mL۲۰-۱۰ طبیعی گزارش میشود، در افرادی که سطح کمتر از ng/mL ۵۰ دارند ممکن است تجویز مکمل آهن سبب بهبود علایم شود. در افراد دارای فریتین بالا تجویز آهن سودمند نیست. این بیماری حین بارداری، به ویژه در سه ماهه سوم شایع و احتمالا با زایمان برطرف میشود. افرادی که ثانویه به بیماری مزمن کلیه دچار این بیماری شدهاند ممکن است پس از پیوند کلیه علایمشان برطرف شود.
● عوامل مرتبط با شیوه زندگی
درباره تاثیر شیوه زندگی بر علایم اطلاعات اندکی در دست است. محدودکردن مصرف کافئین، الکل و تنباکو ممکن است سبب بهبود علایم شود. فعالیتهایی که سبب تحریک قوای ذهنی میشود نیز ممکن است علایم را بهبود بخشد.
در یک تحقیق مشخص شد که شیوع بیماری در افراد بیتحرک و دارای اضافه وزن بیشتر است. یک کارآزمایی کوچک تصادفیشده شاهددار با ۲۳ بیمار نشان داد که علایم با استفاده از برنامههای ورزشی مشتمل بر آموزش کاهش مقاومت بدن و ورزشهای هوازی بهبود مییابد.
● داروها
برخی داروها سبب تشدید علایم میشوند (جدول۴). قطع این داروها ممکن است علایم را بهبود بخشد. یک مطالعه نشان داد که تمامی مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین سبب افزایش حرکات دورهای اندام حین خواب میشوند. برعکس، بوپروپیون تعداد حرکات اندام را کاهش میدهد. به علت همپوشانی نشانگان پاهای بیقرار و حرکات دورهای اندام حین خواب، احتمال دارد بوپروپیون سبب بهبود، یا حداقل عدم تشدید علایم نشانگان پاهای بیقرار شود. در حال حاضر هیچ گونه کارآزمایی تصادفی شده شاهددار درباره تاثیر بوپروپیون بر علایم نشانگان پاهای بیقرار منتشر نشده است.
تمامی بیماران مبتلا به نشانگان پاهای بیقرار برای درمان علایم خود به دارو نیاز ندارند. در یک مطالعه که درباره شیوع بیماری انجام گرفت، حدود ۳۰ از بیماران علایم متوسط تا شدید داشتند. در یک کارآزمایی بالینی، بیماری متوسط تا شدید عموما با وجود علایم در حداقل ۱۵ روز از ماه یا نمره شدت IRLSSG بیش از ۱۵، مشخص شد.
دستههای دارویی مختلفی علایم این بیماری را بهبود میدهند (جدول ۵). آگونیستهای دوپامین بیش از همه مورد مطالعه قرار گرفتهاند و برای بیماری متوسط تا شدید درمان خط اول مناسبی به شمار میروند. کاربیدوپا / لوودوپا (Sinemet)، اپیوییدها، ضد تشنجها و بنزودیازپینها نیز موثر هستند. برخی افراد ممکن است به بیش از یک دسته دارویی نیاز داشته باشند.
آگونیستهای دوپامین. چندین کارآزمایی تصادفی شده شاهددار اثربخشی آگونیستهای دوپامین را با دارونما مقایسه کردهاند. آگونیستهای دوپامین متفاوتاند، هرچند گیرندههای عصبی دوپامین را فعال میکنند. مکانیسمی که از طریق آن دوپامین و آگونیستهای دوپامین سبب بهبود علایم میشوند به خوبی شناخته نشده است. پرامیپکسول (Mirapex) و روپینیرول (Requip) هر دو برای درمان بیماری متوسط تا شدید به کار میروند. دوز آگونیستهای دوپامین برای درمان این بیماری کمتر از دوز مورد نیاز برای بیماری پارکینسون است. عوارض جانبی آگونیستهای دوپامین عبارتند از تهوع، خوابآلودگی حین روز، و افت فشار خون وضعیتی.
کابرگولین (Dostinex) و پرگولید (Permax)، که آگونیستهای دوپامینی مشتق از ارگوت هستند، در این بیماری اثربخش هستند. با این حال، اداره غذا و داروی ایالات متحده (FDA) این داروها را برای درمان این بیماری تایید نکرده است. آگونیستهای دوپامینی ارگوت به میزان اندک سبب اختلال دریچهای قلب میشوند، که به جمعآوری پرگولید از بازار منجر شد.
کاربیدوپا/نودوپا. لوودوپا پیشساز دوپامین است. نوعا با کاربیدوپا ترکیب میشود، که مانع از شکستهشدن لوودوپا در بافتهای محیطی میگردد. کاربیدوپا / لوودوپا در درمان نشانگان پاهای بیقرار موثر است، اما در افرادی که به درمان روزانه نیاز دارند وقوع پدیده تقویت (Augmentation) مصرف آن را محدود میسازد. در این پدیده، ممکن است طی روز علایم زودتر بروز کند، شدت بیشتری داشته باشد، یا در سایر قسمتهای بدن (مثلا بازوها) رخ دهد که پیش از درمان وجود نداشته است. در ۸۲ از مبتلایان به نشانگان پاهای بیقرار که کاربیدوپا/لوودوپا دریافت میکنند پدیده تقویت رخ میدهد. ممکن است این پدیده با مصرف آگونیستهای دوپامین نیز دیده شود، اما نه به این شدت. در دو مطالعه گذشتهنگر از ۶۰ و ۵۹ بیمار مصرفکننده پرامیپکسول، به ترتیب در ۳۳ و ۳۲ از بیماران پدیده تقویت رخ داد.
گاباپنتین (Neurontin). گاباپنتین در مطالعات محدود برای درمان این بیماری اثربخش بوده است. در یک مطالعه متقاطع (۲۲ بیمار)، افرادی که گاباپنتین دریافت میکردند، بهبود علایم را تجربه کردند. در یک مطالعه کوچک سر به سر (head-to-head) ) با ۱۶ بیمار اثربخشی گاباپنتین و روپینیرول یکسان بود. گاباپنتین برای درمان بیمارانی که علاوه بر نشانگان پاهای بیقرار به درد نوروپاتیک نیز مبتلا هستند، درمان خط اول محسوب میشود.
اوپیوییدها. اپیوییدها ممکن است علایم این بیماران را بهبود بخشند. در یک کارآزمایی متقاطع دوسوکور و تصادفی شده (۱۱ بیمار)، درمان با اکسیکدون به کاهش علایم نشانگان RLS، کاهش حرکات دورهای اندام حین خواب و بهبود هوشیاری طی روز منجر شد. در یک کارآزمایی تصادفی شده شاهددار کوچک، پروپوکسیفن (Darvon) در درمان بیماری مفید بود، اما در مقایسه با کاربیدوپا/لوودوپا تاثیر کمتری داشت. در یک مطالعه غیرکور (open label) با ۱۲ بیمار، مصرف ترامادول در هنگام شب علایم RLS را بهبود بخشید.
بنزودیازپینها. درباره اثربخشی بنزودیازپینها در درمان علایمی که منجر به بیداری (بیمار از خواب) میشود اطلاعات محدودی در دست است. اگر شروع به خواب رفتن مشکل است، این داروها میتواند مفید باشد.
● پیشآگهی
نشانگان پاهای بیقرار سیر متغیری دارد، اما معمولا علایم آن با افزایش سن پیشرفت میکند. ممکن است در برخی افراد برای مدتی علایم به طور خودبهخود برطرف شود، اما معمولا علایم عود میکند. در نوع ثانویه به بیماری زمینهای، در صورت درمان بیماری زمینهای ممکن است علایم بهبود یافته یا برطرف شود. داروها، در صورت نیاز، ممکن است علایم را بهبود بخشند.