طب کودکان - يبوست

[sara ss501]

یبوست

نشانه‌ها:
- مدفوع سفت و مانند سنگ
- درد زير شكم
- خون در زير شلواري يا كهنه بچه

كودكي كه يبوست دارد به سختي دفع مي‌كند و مدفوع او سفت و ريگ مانند است. اين حالت مي‌تواند وي را هنگام مدفوع كردن اذيت كند و در او احساس درد بوجود آورد. منظور از يبوست، توصيف قوام مدفوع است نه تعداد و نظم كاركردنهاي شكم، شيرخواران (چه آنهائيكه شير مادر مصرف مي‌كنند و چه آنهائيكه با شيرخشك تغذيه مي‌شوند). كمتر دچار يبوست مي‌گردند بلكه يبوست مربوط به دوره‌اي است كه كودكان غذاهاي سفت و جامد مي‌خورند و تغذيه آنها حاوي ميوه تازه، سبزيجات و مايعات كافي نيست. تا سن دو يا سه سالگي، يبوست مي‌تواند دليل ديگري هم داشته باشد: برخي از والدين نسبت به منظم مدفوع كردن كودك خود در دوره‌اي كه كنترل دفع را مي‌آموزد حساسيت فراوان نشان مي‌دهند و كودك نيز با دفع نكردن و حبس مدفوع به اعمال اراده و خواست خود مي‌پردازد.
بعنوان يك قاعده راهنما، اين نكته را بدانيد كه اگر كودك خود را، وقتيكه به توالت مي‌رود، كاملاً شاد و سرحال ديديد و هيچ نشانه‌اي از ناراحتي در وي احساس نكرديد و يا اگر مدفوع او مانند ريگ و پشگل سفت نباشد مطمئناً دچار يبوست نيست. بعلاوه اگر در طي يك بيماري و در حالت تب و استفراغ مدفوع كودكتان سفت و خشك است نبايد آنرا يبوست واقعي تصور كنيد. اين واكنش طبيعي بدن است زيرا براي جبران مايعاتي كه از طريق استفراغ و تب از دست مي‌رود بدن آب مدفوع را جذب مي‌كند و بعد از بهبودي از بيماري حركات روده نيز به حالت عادي باز مي‌گردد.
اگر كودك شما در حاليكه قبلاً رفتن به توالت را آموزش ديده است و اكنون بدون اختيار، خود را كثيف مي‌كند ممكن است فكر كنيد كه اسهال دارد اما در واقع اين يك بيماري بنام بي‌اختياري در مدفوع كردن است و مربوط به زماني ميباشد كه يبوست مزمن منجر به تجمع مدفوع خشك و سفت و فشرده شده است و محتويات آبكي و نرم از اطراف اين انسداد به بيرون راه پيدا مي‌كند.
آيا خطرناك است؟
يبوستي كه گاه به گاه اتفاق مي‌افتد خطرناك نبوده و مي‌توان با استفاده از غذاهايي كه حجم مدفوع را زياد مي‌كنند از آن جلوگيري به عمل آورد. اما يبوست مزمن مي‌تواند خطرناك باشد زيرا مشكلاتي در آينده بوجود مي‌آورد خون موجود در مدفوع نشاندهنده يك اختلال زمينه‌اي است و بايد همواره نگران آن بود.

ابتدا چه كار بايد بكنيد؟
1- اگر كودكتان به هنگام مدفوع كردن دچار فشار و درد است به مدفوع نگاه كنيد و آنرا از نظر سفتي و خشكي مورد توجه قرار دهيد.

2- اگر كودك از درد شكم شكايت دارد قسمت راست شكم در زير ناف را از نظر ورم آپانديس امتحان كنيد.
آيا م با دكتر لازم است؟
اگر كودك شما بهنگام كار كردن شكم احساس در مي‌كند به دكتر مراجعه كنيد. و اگر متوجه خون يا قرمزي در زيرشلواري يا كهنه بچه شديد بلافاصله دكتر را مطلع سازيد زيرا عبور مدفوع زياد و خشك مجراي مقعد را مجروح مي‌كند اين حالت را شكاف يا شقاق مقعد Anal fissure مي‌گويند و كودك شما بخاطر درد، از مدفوع كردن خودداري مي‌كند زيرا خراش‌هاي كوچك داخل مقعد ايجاد درد مي‌كنند. اگر به ورم آپانديس مشكوك هستيد بلافاصله به دكتر مراجعه كنيد.
دكتر چه اقدامي انجام خواهد داد؟
دكتر يك ملين خفيف را كه مخصوص اطفال ساخته شده باشد و بتوان آنرا با اطمينان براي مدت كوتاهي به آنها داد تجويز مي‌كند. همچنين توصيه‌هايي در باب نوع تغذيه كودك به شما ارائه خواهد داد.
اگر به شقاق مقعد مشكوك شود آن ناحيه را معاينه مي‌كند و اگر ترك يا بريدگي كوچكي مشاهده كند خيلي آرام آن منطقه را براي تسريع بهبودي با پماد نرم مي‌كند.
شما چه كمكي مي‌توانيد بكنيد؟
هرگز بدون توصيه دكتر از لينت دهنده‌ها يا ملينها استفاده نكنيد. زيرا ممكن است روده را تنبل كند.
اگر به كودك شما يك ملين توصيه شده است از كاغذ راهنما يا دستوران آن كاملاً پيروي كنيد.
حتماً به كودكتان مايعات فراوان بدهيد.
تا حدا امكان از غذاهاي طبيعي كه حاوي سلولز و الياف باشند استفاده كنيد مانند برنج قهوه‌اي و نان سبوس‌دار و غذا و سبزيجات تازه، اضافه كردن خود سبوس به غذاي كودك ايده خوبي نيست زيرا ممكن است كمبود مواد معدني پيش آيد. كمي آلوي پخته يا انجير خشك شده مي‌تواند ظرف 24 ساعت مدفوع كودك را شل كند.
اجازه ندهيد كه كودك براي مدت طولاني در توالت بماند و او را تنها نگذاريد. ممكن است اين تصور برايش پيش بيايد كه يا بايد كاري انجام دهد و يا توجه شما را از دست بدهد.
كودك خود را زماني كه در توالت است براي زود رفتن به مدرسه تحت فشار نگذاريد. اگر مزاج كودك به هنگام صبح تحريك ميشود حتماً به او وقت كافي براي ماندن در توالت بدهيد و اجازه ندهيد اضطراب دير رسيدن به مدرسه وي را شتابزده كند. بيشتر كودكان ترجيح مي‌دهند از توالت منزل استفاده نمايند زيرا در توالتهاي مدرسه احساس راحتي نمي‌كنند






برگرفته از سایت اطلاعات پزشکی کودکان