مجموعه تاریخی فرح آباد

[Brooklyn Baby]

بقاياى شهر قديمى فرح آباد به وسعت ۳۰ تا ۴۰ هکتار، در فاصله تقريبى ۲۸ کيلومترى راه اصلى ساري – فرح‌آباد و در فاصله دو کيلومترى ساحل درياى مازندران قرار دارد. از مهم‌ترين بقاياى اين شهر، مسجد و مدرسه قسمت‌هايى از يک پل، ديوار باقى مانده از يک قصر و حمام متعلق به دوره صفوى را مى‌توان نام برد.

اين محل در زمان شاه عباس اول بندرى آباد و پررونق بود تا جايى که لقب دارالسرور و حتى دارالسلطنه را به آن اختصاص دادند. شاهان صفوي، بويژه شاه عباس، علاقه خاصي به اين محل داشته و همه ساله، تابستان، مدتي در اين شهر اقامت مي کردند. اين شهر در اواخر سلطنت شاه عباس دوم توسط روس‌ها به آتش کشيده شد و روس‌ها پس از کشتار همگانى و به آتش کشيدن کاخ جهان‌نما (قصر معروف شاه عباس بزرگ) از راه دريا گرختند.

بناهاي مجموعه فرح آباد شامل کاخ، پل، مسجد، آب انبار، حمام، کاروانسرا، مدرسه، بازار و خيابان های متعددي بوده است که در اطراف رود تجن ساخته بودند. متأسفانه اين مجموعه ي زيبا در قرون اخير در اثر عوامل طبيعي، جنگل کاري و توسعه کشاورزي تخريب شده است، ولي آنچه از بقاياي آن مشاهده مي شود دلالت بر شکوه و زيبايي آن در عهد صفوي دارد.

پى بردن به نقشه اصلى شهر نيازمند بررسى و حفارى علمى است. با توجه به وضعيت موجود مى‌توان گفت که شهرسازى اين منطقه مانند ديگر طرح‌هاى شهرسازى دوره صفويه در شهرهاى اصفهان و قزوين بود و هسته اصلى مجموعه را ميدان مستطيل شکلى تشکيل مى‌داد که از شمال به کاخ جهان‌نما منتهى مى‌شد.
مسجد و مدرسه فرح‌آباد

در ميان همه آثارى که در مجموعه فرح‌آباد ذکر شد، تنها مسجد به دليل پايگاه مردمى خود، بر جا مانده است. اين مسجد در زمينى مستطيل شکل به ابعاد ۷۵٭۶۵ متر قرار دارد و فرم آن چهار ايوانى است. ايوان اصلى مسجد با گنبد بزرگ آجرى در قسمت جنوبى که محراب نيز در آنجا واقع است، قرار دارد. در دو طرف ايوان دو شبستان عظيم قرار دارد و پيرامون حياط را حجره‌هايى براى درس طلاب، در بر گرفته است. بناهاى ضلع شمال به رباط و کاروانسرا بيشتر شباهت دارد و احتمال مى‌رود که براى استراحت مسافران بوده است.

مسجد جامع فرح‌آباد، سارى

ورودى مسجد در ضلع شمالى آن قرار دارد و سردر ورودى آن روزگارى مزين به کاشى‌هاى هفت رنگ بود. از مناره‌هاى اين مسجد تنها پايه‌هاى آن پابرجاست. آب مورد استفاده اين مجموعه به وسيلهٔ جوى‌هاى روباز آجرى با شيب‌بندى ملايم از رودخانه تجن وارد حوض حياط مرکزى و آب مازاد از ضلع غربى آن خارج مى‌شد. از تزيينات مسجد نشانه‌هايى باقى است که مى‌توان به کاربندي، کاشى‌کارى و مقرنس‌کارى اشاره نمود.

کاخ جهان‌نما

کاخ جهان‌نما با توجه به عظمت معمارى و تلفيق هنر شرق و غرب که به صورت نقاشى روى ديوارهاى آن به کار رفته، به اين نام مشهور شده بود. بقاياى اين کاخ در قسمت شمالى مجموعه تاريخى فرح‌آباد و در غرب رودخانه تجن قرار دارد. با توجه به برج و بارها، ساختمان دواشکوبه، زمين بازى چوگان و همچنين با توجه به روايت مورخان و جهانگردان دربارهٔ ويژگى‌هاى آن، مى‌توان گفت که مجموعه فرح‌آباد يکى از مهم‌ترين شهرهاى آباد زمان صفويه بوده است.

پل شاه عباسى

پل آجرى نيمه ويران فرح‌آباد، به صورت شرقي-غربي، با ملات ساروج و آجر بر روى رودخانه تجن احداث شده بود. اين پل داراى هفت چشمه بود که امروزه به جز چند چشمه طاق، قسمت اعظم آن آسيب فراوان ديده است.

سواحل زیبای فرح آباد (خزرآباد) ساری با بیش از ۱۵ کیلومتر مسافت ساحلی ماسه ای، مرداب بسیار وسیع چندین هکتاری و چشم نواز در کنار سواحل دریا و حضور پرندگان بسیار زیبای مهاجر، رودخانه بسیار عریض و طویل تجن از ابتدا تا انتهای فرح آباد، دشت های فراخ و جلگه های وسیع و سرسبز و حاصلخیز، آب بندان بسیار بزرگ و شکارگاههای پرندگان، صیدگاههای ماهیگیری در سواحل دریا و رودخانه و آب بندان و مرداب و استخرهای پرورش ماهی، آب و هوای استثنایی و بسیار فرح بخش، اراضی کشاورزی و جلوه های هر کشت، اراضی باغی و تجلیات درختان و میوه های متنوع و رنگی و… از جاذبه های جغرافیایی فرح آباد ساری است