شاید گودال‌های برخوردی مهد حیات اولیه بوده‌اند!

[∆ MeRzaD ∆]

شهاب‌سنگ‌های برخوردی به زمین می‌توانستند محیط گرم و آبداری برای حیات اولیه بیافرینند. مطالعه جدیدی از یک گودال برخوردی در فنلاند نشان می‌دهد که چنین فعالیت گرمابی می‌توانسته تا ۱.۶ میلیون سال دوام بیاورد – حداقل ۱۰ برابر طولانی‌تر از نظریه فعلی که زمان زیادی را برای ظهور و گسترش حیات طلب می‌کند.

شاید گودال‌های برخوردی باستانی روی مریخ نیز محل فعالیت گرمابی بوده‌اند که آن‌ها را به مکانی برای جستجوی نشانه حیات بدل می‌کند.

گوردون اوزینسکی (Gordon Osinski) زمین‌شناس سیاره ای در دانشگاه وسترن اونتاریو کانادا می‌گوید: «این کار واقعا هیجان‌انگیز است، یکی از مجهولات میزان دوام این فعالیت‌های گرمابی بوده».

چون سامانه‌های گرمابی میزبان اکثر حیات‌های باستانی بوده‌اند، بسیاری از زیست‌شناسان فکر می‌کنند که اولین ارگانیسم‌ها در آن‌ها ظهور کردند. امروز بیشتر فعالیت‌های گرمابی را آتشفشان‌ها راهبری می‌کنند، مانند چشمه‌های داغ و آبفشان‌های پارک ملی یلواستون. اما وقتی حیات در حدود ۳.۷ میلیون سال پیش تحول یافت، برخوردهای متعدد به زمین منبع اصلی فعالیت گرمابی بودند. انرژی چنین رویدادی سنگ‌ها را ذوب و آب درون پوسته زمین را گرم کرد. این محیط‌‌های گرمابی، دنج و زیستگاه محافظتی بوده‌اند که حیات می‌توانست در آن ظهور کند یا حداقل شکوفا شود و تکامل یابد. فعالیت زمین‌شناسی اکثر گودال‌های سیاره را پاک نمود و بقایای آن‌ها نیز ضعیف است. دیوید کرینگ (David Kring) از موسسه ماه و سیاره در هیوستون ضمن بیان این مطلب می‌گوید: «اما دانشمندان تخمین زده‌اند که گودال ۲۵۰ کیلومتری سودبری (Sudbury Crater) در کانادا، میلیون‌ها سال بعد از شکل‌گیری در ۱.۸۵ میلیارد سال قبل، میزبان فعالیت گرمابی بوده‌ است.»

برخورد‌های کوچکتری که حفره‌های ۲۰ تا ۳۰ کیلومتری بر جای گذاشته‌اند، ۱۰ برابر محتمل‌تر هستند. مارتین اشمیدر (Martin Schmieder) زیست‌شناسی در دانشگاه وسترن استرالیا و نویسنده این مطالعه می‌گوید: پس این برخورد‌های متوسط می توانستند نقش مهمتری در منشا حیات بازی کنند. اما محاسبات نظری تاکید کرده‌اند که این گودال‌ها بسیار سریع خنک شده‌اند و توانایی حفظ فعالیت گرمابی را بیش از ده‌ها هزار سال نداشته‌اند – که احتمالا برای شروع حیات ناکافی است.

اشمیدر و همکارش فرد جوردن (Fred Jourdan) از دانشگاه کورتین استرالیا قصد نداشت زمان خنک‌شدن گودال متوسط را اندازه بگیرد. اما این اتفاق در هنگام بازدید از گودال ۲۳ کیلومتری لاپایاروی (Lappajärvi Crater) در فنلاند پیش آمد. با استفاده از سنگ‌های کودال، این دو فرد برخورد را در حدود ۷۶.۲ میلیون سال قبل تخمین زدند.

اما بعضی نمونه‌ها ۱.۶ میلیون سال جوان‌تر بودند. این نمونه‌ها دانه‌هایی از پتاسیم-فلدسپات بودند که یکی از آخرین کانی‌های بلورشده بعد از خنک شدن مواد ذوب شده ناشی از برخورد است. تفاوت سن بین سنگ‌های قدیمی و پتاسیم-فلدسپات دوره‌ای را نشان می‌دهد که گودال برای پشتیبانی محیط گرمابی به اندازه کافی داغ نبوده است.

دانشمند سیاره‌ای جی ملاش (Jay Melosh) از دانشگاه پردو می‌گوید مطالعات مشابهی از دیگر گودال‌ها تعیین خواهد کرد که آیا فعالیت گرمابی طولانی در همه برخوردهای متوسط متداول است یا خاص لاپایاروی است. اشمیدر و جوردن قصد دارند تا حفره‌های خوب حفظ شده در آلمان و استرالیا را مطالعه و ویژگی‌های تاثیرگذار بر زمان سردشدن حفره را بررسی نمایند.

کرینگ می‌گوید: «اگر به وجد نیامده باشم، اما خوشحال هستم! این افراد به این گودال‌های برخوردی [کوچکتر] می‌روند تا داده جمع‌آوری کنند.» این کار به محققان کمک می‌کند تا شبیه‌سازی رایانه‌ای از سامانه‌های گرمابی در گودال‌های برخوردی روی زمین و مریخ را بهبود دهند.