گردو و سلامتی بدن

[( lιεβ )]

گردو از قدیم سمبل عقلانیت بوده است زیرا دانه آن در پوششی داخل پوسته آن قرار دارد، درست مثل مغز! آجیل و خشکبار موادمغذی پرفایده بسیاری در خود دارند، به‌ویژه اسیدهای چرب مفید که برای سلامت بدن لازمند.

30 نوع مختلف کشت گردو وجود دارد. سه نوع متداول آن که برای اهداف تجاری تولید می‌شوند گردوی انگلیسی یا ایرانی، گردوی سیاه و گردوی سفید یا باترنات است. گردو در ایران، امریکا، رومانی، فرانسه، ترکیه و چین کشت می‌شود. بعد از کشت، حدوداً چهار سال طول می‌کشد تا این گیاه اولین محصول خود را به بار بنشیند.

طی هر فصل، میوه‌ها تا مرداد ماه که پوسته ضخیم سبز رنگ شروع به شکسته شدن و نشان دادن پوسته قهوه‌ای کمرنگ داخلی می‌کند، برای برداشت آماده می‌شوند. گردوها شکلی تقریباً کروی و 15-10 گرم وزن دارند.

از لحاظ ساختاری، مغز گردو از دو لپه ناهموار و موج‌دار تشکیل شده است که رنگی تقریباً سفید دارد و با یک پوسته نازک و سبک پوشیده شده است. لپه‌های گردو تقریباً به همدیگر متصل شده‌اند. روغن گرفته شده از مغز گردو، به غیر از آشپزی، بعنوان روغن حامل در داروسازی و رایحه‌درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فواید گردو برای سلامتی

گردو منبعی عالی از انرژِی است که موادمغذی، موادمعدنی، آنتی‌اکسیدان و ویتامین‌های پرفایده بسیاری در خود دارد.
گردو سرشار از اسیدهای چرب اشباع‌شده مونو (حدود 72%) مثل اسید اولئیک است و منبعی عالی از کلیه اسیدهای چرب ضروری امگا3 مثل اسید لینولئیک و اسید آلفا لینولئیک و اسیدهای آراشیدونیک می‌باشد. مصرف مداوم گردو در رژیم‌غذایی به پایین آوردن کلسترول کلی و همچنین کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) در خون کمک می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که رژیم‌غذایی مدیترانه‌ای که سرشار از اسیدهای چرب اشباع مونو و اسیدهای چرب امگا3 می‌باشد، به پیشگیری از بیماری قلبی کرونری و سکته کمک می‌کند.
مصرف حدود 25 گرم گردو در روز 90% از اسیدهای چرب امگا3 ضروری (مصرف توصیه شده روزانه) را فراهم می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که اسیدهای چرب n-3 با عملکرد ضدالتهابی خود به کاهش خطر فشارخون، بیماری‌های قلبی کرونری، سکته و سرطان‌های سینه، روده و پروستات کمک می‌کند.
گردو منبعی عالی از مواد فیتوشیمی مثل ملاتونین، اسید الاژیک، ویتامین E، کاروتینوئید و ترکیبات پلی‌فنولیک است که با خاصیت آنتی‌اکسیدانه بودن آن در ارتباط است. این ترکیبات اثرات بالقوه‌ای برعلیه سرطان، پیری، التهاب و بیماری‌های نورولوژیکی دارند.
علاوه بر اینها، گردو منبعی بسیار خوب از ویتامین E و به ویژه گاما-توکوفرول است؛ حدود 21 گرم در هر 100 گرم (حدود 140% از سطح موردنیاز روزانه). ویتامین E یک آنتی‌اکسیدان محدود در چربی بسیار قوی است که برای حفظ یکپارچگی غشای سلولی غشاهای مخاطی و پوست با محافظت از آن دربرابر رادیکال‌های آزاد مضر اکسیژن لازم است.
گردو حاوی بسیاری ویتامین‌های گروه B مثل ریبوفلاوین، نیاسین، تیامین، اسید پانتوتنیک، ویتامین B6 و فولات نیز می‌باشد.
گردو منبع بسیار قوی از موادمعدنی مثل منگنز، مس، پتاسیم، کلسیم، آهن، منیزیم، زینک و سلنیوم می‌باشد. مس کوفاکتوری در بسیاری آنزیم‌های حیاتی مثل سیتوکروم سی-اکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز می‌باشد (سایر موادمعدنی که کوفاکتور این آنزیم هستند منگنز و زینک می باشند). زینک نیز در بسیاری آنزیم‌هایی که رشد بدن، تولید اسپرم، هضم و گوارش و سنتز اسید نوکلئیک را تنظیم می‌کنند یک کوفاکتور به شمار می‌رود. سلنیوم یک ریزمغذی مهم است که بعنوان کوفاکتوری در آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانه مثل گلوتاتیون پِراکسیداز نقش دارد.
روغن گردو رایحه‌ای عالی و خاصیت قابض دارد و از پوست دربرابر خشکی محافظت می‌کند. از گردو در آشپزی، بعنوان روغن حامل در داروسازی سنتی و ماساژدرمانی، رایحه‌درمانی و صنعت داروسازی و آرایشی استفاده می‌شود.

برای اینکه در روز از میزان کافی موادمعدنی، ویتامین و پروتئین بهره‌مند شوید، روزانه یک مشت گردو بخورید.

انتخاب و نگهداری

گردو در تمام طول سال در بازار موجود است. انواع مختلفی از آن وجود دارد:با پوست، بدون پوست، نمک‌زده، شیرین شده و از این قبیل. به جای خریدن گردوهای فراوری‌شده، سعی کنید انواع با پوست آن را خریداری کنید.

موقع خرید گردوهایی با رنگ قهوه‌ای کمرنگ، هم‌اندازه و سنگین انتخاب کنید. پوسته گردو نباید دچار شکستگی یا تورفتگی باشد، لکه‌دار نباشد و بوی فاسدشده هم ندهد.

گردوهای باپوست را می‌تواند چندین ماه در جای خشک و خنک نگهداری کرد درحالیکه گردوی پوست‌کنده‌شده باید حتماً در یخچال نگهداری شود.

مغز گردو را می‌توان به صورت بوداده، نمک‌دارشده و شیرین‌شده استفاده کرد.
مغز گردو طعمی شیرین دارد که می‌تواند روی ماست، پیتزا و از این قبیل استفاده شود.
از گردو خوردشده می‌توان برای تزئین سالاد، دسر و بستنی استفاده کرد.
از گردو قندی روی غذاهای دریایی استفاده می‌شود.
از گردو به طور وسیعی در شیرینی‌پزی برای ساخت بیسکویت، شیرینی و کیک استفاده می‌شود.
از مغز گردو همچنین در کره گردو که طرفدار زیادی دارد استفاده می‌شود.
در خاورمیانه، از گردو در کنار بادام، کشمش، خرما و امثال آن در غذاهای مخصوص ماه مبارک رمضان استفاده می‌شود.

ایمنی

آلرژی به گردو نوعی واکنش حساسیت‌زا به موادغذایی است که در آن از این ماده استفاده می‌شود. به دلیل حساس شدن سیستم ایمنی بدن توسط مواد حساسیت‌زای موجود در گردو است که علائم جسمی مثل دل‌درد، استفراغ، تورم لب‌ها و گلو که موجب دشواری تنفس و احتقان قفسه‌سینه می‌شود، پدید می‌آید. درنتیجه، توصیه می‌شود برای افرادیکه آلرژی به گردو تشخیص داده شده است، از مصرف هر نوع از آن در موادغذایی خودداری شود.