14-02-2014، 18:22
ايسنا، علوم پزشکي ايران - با فرا رسيدن فصل گرما ، استفاده از بستني ، خصوصا" در ميان کودکان افزايش مي يابد. با توجه به روند رو به رشد توليد انواع بستني ، مصاحبه اي در خصوص مزايا و مضرات...
ايسنا، علوم پزشکي ايران - با فرا رسيدن فصل گرما ، استفاده از بستني ، خصوصا" در ميان کودکان افزايش مي يابد. با توجه به روند رو به رشد توليد انواع بستني ، مصاحبه اي در خصوص مزايا و مضرات احتمالي اين فراورده ، با دکتر " احمد رضا درستي مطلق " ، متخصص تغذيه و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران ، انجام شد که خواندن آن خصوصا" براي طرفداران بستني خالي از لطف نيست.
- آقاي دکتر ، به عنوان اولين سوال بفرماييد ، چند نوع بستني در حال حاضر در کشوروجود دارد ؟
کلا" بستني هاي موجود به دو گروه عمده تقسيم مي شوند : شيري و يخي که در آنها از اسانسها و رنگهاي خوراکي و شيرين کننده ها استفاده شده است .
- هر کدام از اين بستني ها چه مزايا و مضراتي داشته و تا چه حد بهداشتي هستند ؟
از بستني هاي شيري شروع کنيم . دو گروه از بستني هاي شيري در حال حاضر موجود است . انواع سالم و پاستوريزه که درکارخانه هاي معتبر توليد شده و انواعي که به شکل سنتي در مغازه ها تهيه مي شود.
انواع کارخانه اي اين حسن را دارد که شير آنها سالم است و حتي اگر بنا به عقيده اکثر مردم در آنها از شير خشک استفاده شده باشد ، هيچ ايرادي نداشته و نکته منفي بهداشتي در مورد آنها وجود ندارد. اما اشکالي که به اين نوع بستني ها وارد مي شود ، افزودني هاي آنهاست زيرا گاهي براي جلب توجه مشتري از لحاظ رنگ و بوي مطبوع ، اسانسهاي شيميايي به اين بستني ها افزوده مي شود و حتي گاهي براي نگهداري طولاني مدت ، نگهدارنده هايي نيز به بستني اضافه مي شود که در مقياس زياد ، براي سلامتي مضر است. اما اگر چنين بستني هايي بطور تفنني و حداکثر 2 بار در هفته مصرف شود ، خطر ساز نيست.
بپردازيم به بستني هايي که به شکل سنتي و عموما" همراه مقدار زيادي به اصطلاح زعفران و خامه تهيه مي شوند . عموما" ماده اي که به نام زعفران در اين بستني ها بکار مي رود يک ماده گياهي به نام گلرنگ است که با قيمت بسيار ارزاني از عطاري ها تهيه شده و کمي سمي است لذا مصرف زياد آن مي تواند مضر باشد . اما خود زعفران به عنوان يک ادويه آنتي اکسيدان اگر به ميزان کم در غذاها مصرف شود ، مناسب و مفيد است و ارزش غذايي هم دارد.
در ضمن خامه هايي که به اين بستني ها اضافه مي شود ، بعضا" استاندارد نيست و حتي شيري که بستني از آن تهيه مي گردد ، نه محل توليد و نه نحوه نگهداري آن مشخص است. ظروفي که اين گونه بستني نيز در آن توليد مي شوند ؛ تشتهايي هستند که جدار آنها پر از خراش است و يک منبع آلودگي شديد ميکروبي محسوب مي شوند که مسموميت با سموم مترشحه از آنها مي تواند استفراغ ، تهوع ، دل پيچه و سردردهاي شديد در انسان ايجاد کند.
به همين جهت توصيه مي شود تا زماني که از سلامت چنين بستني هايي اطمينان نداريم ، از آنها استفاده نکنيم.
در مورد بستني هاي غير شيري و يخي : اين بستني ها نيز انواع استاندارد و کارخانه اي دارند و هم انواع غير کارخانه اي .
بستني هايي که در كارخانه هاي معتبر توليد مي شوند ، حاوي مقداري مواد رنگي هستند اما از نوع مجاز و استاندارد . شايد در اين بستني ها از مقدار اندکي ترکيبات طبيعي مثل آب توت فرنگي نيز استفاده شده باشد اما در نهايت رنگ زيبا و شفافيت اين بستني ها ، از مواد رنگي شيميايي حاصل مي شود . با اينکه مقداراين ترکيبات شيميايي تحت کنترل است اما عملا"در بحث نگهدارنده ها و مواد شيميايي ترس از اين وجود دارد که بعد از مدتي ، ناگهان معلوم مي شود اين مواد براي سلامتي مضر هستند ودر نهايت محصول ديگري توليد نمي شود اما در طي مدت استفاده از محصول ، اثرات مخرب ماده مورد نظر در مصرف کنندگان ايجاد شده است.
- پس با اين حساب استفاده از كدام بستني را توصيه مي كنيد ؟
انواع شيري و خصوصا" نوع کارخانه اي . در مورد بستني هاي رنگي نيز حتما" نوع استاندارد آن را توصيه مي کنيم. بطور کلي بستني بايد به شکل تفنني و يک يا دو بار در هفته ، زماني مصرف شود که به وعده اصلي غذاي شخص لطمه نخورد.
- آيا از بستني ها استفاده دارويي و درماني نيز مي شود؟
بله يکي از جالبترين کاربردهاي درماني بستني ، علاقه مند کردن بچه ها به لبنيات است ، به اين صورت که به کودکاني که شير و ماست نمي خورند ، روزي 1 بستني شيري بدون کاکائو مي دهيم تا آرام آرام به لبنيات علاقه مند شوند.
اما درمورد افزودن داروها به بستني ، شايد به شکل اختصاصي و توسط پزشک مقداري دارو به بستني اضافه شود اما به طور عام و در مقياس کارخانه اي ، بستني که خواص دارويي داشته باشد در حال حاضر در ايران موجود نيست.
استفاده ديگري که از بستني مي توان کرد ، درمورد افرادي است که تحت عمل جراحي لوزه يا دستگاه گوارش قرار گرفته اند که به جهت کاهش خطر خونريزي بعد از عمل به اين افراد توصيه مي شود بعد از عمل از چندين وعده بستني استفاده کنند تا محل جراحي خنک نگاه داشته شود.
- آيا امکان غني کردن بستني وجود دارد و آيا بستني براي گروههاي خاص مثل ديابتي ها در ايران هست؟
بستني غني شده يا بستني هاي کم چرب و کم شيرين در خارج از کشور به شکل گسترده اي وجود دارد اما فعلا"در ايران رايج نيست . در حال حاضر بيشتر روي تنوع طعم و مزه بستني کار مي شود تا خاصيت آن . اتفاقا" ميزان شيرين کننده هايي که در بستني ها ، شيريني ها و آدامسهاي ايراني بکار برده مي شود واقعا" بيشتر از مقداري است که در ساير کشورها مرسوم است . بايد جدا" روي اين مساله کار شود که بستني هايي با چربي و شيريني كمتر و بدون اسانس در ايران توليد کنيم تا مطابق با نيازهاي اقشار مختلف جامعه باشد.
- به عنوان آخرين سوال ، آيا خوردن بستني ، عوارض ناخواسته اي نيز به همراه دارد ؟
اولين خطري که مصرف زياد بستني به همراه دارد ؛ چاقي است . افرادي که به جاي مصرف غذاهاي سالم به ميزان زيادي بستني مصرف مي کنند. ظاهر چاق و پف کرده اي دارند اما در حقيقت از لحاظ مواد معدني و ويتامين ها فقيرند چون مصرف بستني ، جلوي اشتها را مي گيرد . در عين حال ترکيبات افزودني مثل کاکائو به بستني نيز در مقياس زياد به سلامت لطمه مي زنند . مثلا" خود کاکائو ، اگر زياد مصرف شود مانع از جذب کلسيم و روي مي شود و محرک نيز هست. امکان ايجاد حساسيت به مواد مصنوعي موجود در بستني نيز برخي مواقع وجود دارد اما با مصرف به جا و به اندازه آن از همه اين عوارض مي توان جلوگيري کرد.
ايسنا، علوم پزشکي ايران - با فرا رسيدن فصل گرما ، استفاده از بستني ، خصوصا" در ميان کودکان افزايش مي يابد. با توجه به روند رو به رشد توليد انواع بستني ، مصاحبه اي در خصوص مزايا و مضرات احتمالي اين فراورده ، با دکتر " احمد رضا درستي مطلق " ، متخصص تغذيه و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران ، انجام شد که خواندن آن خصوصا" براي طرفداران بستني خالي از لطف نيست.
- آقاي دکتر ، به عنوان اولين سوال بفرماييد ، چند نوع بستني در حال حاضر در کشوروجود دارد ؟
کلا" بستني هاي موجود به دو گروه عمده تقسيم مي شوند : شيري و يخي که در آنها از اسانسها و رنگهاي خوراکي و شيرين کننده ها استفاده شده است .
- هر کدام از اين بستني ها چه مزايا و مضراتي داشته و تا چه حد بهداشتي هستند ؟
از بستني هاي شيري شروع کنيم . دو گروه از بستني هاي شيري در حال حاضر موجود است . انواع سالم و پاستوريزه که درکارخانه هاي معتبر توليد شده و انواعي که به شکل سنتي در مغازه ها تهيه مي شود.
انواع کارخانه اي اين حسن را دارد که شير آنها سالم است و حتي اگر بنا به عقيده اکثر مردم در آنها از شير خشک استفاده شده باشد ، هيچ ايرادي نداشته و نکته منفي بهداشتي در مورد آنها وجود ندارد. اما اشکالي که به اين نوع بستني ها وارد مي شود ، افزودني هاي آنهاست زيرا گاهي براي جلب توجه مشتري از لحاظ رنگ و بوي مطبوع ، اسانسهاي شيميايي به اين بستني ها افزوده مي شود و حتي گاهي براي نگهداري طولاني مدت ، نگهدارنده هايي نيز به بستني اضافه مي شود که در مقياس زياد ، براي سلامتي مضر است. اما اگر چنين بستني هايي بطور تفنني و حداکثر 2 بار در هفته مصرف شود ، خطر ساز نيست.
بپردازيم به بستني هايي که به شکل سنتي و عموما" همراه مقدار زيادي به اصطلاح زعفران و خامه تهيه مي شوند . عموما" ماده اي که به نام زعفران در اين بستني ها بکار مي رود يک ماده گياهي به نام گلرنگ است که با قيمت بسيار ارزاني از عطاري ها تهيه شده و کمي سمي است لذا مصرف زياد آن مي تواند مضر باشد . اما خود زعفران به عنوان يک ادويه آنتي اکسيدان اگر به ميزان کم در غذاها مصرف شود ، مناسب و مفيد است و ارزش غذايي هم دارد.
در ضمن خامه هايي که به اين بستني ها اضافه مي شود ، بعضا" استاندارد نيست و حتي شيري که بستني از آن تهيه مي گردد ، نه محل توليد و نه نحوه نگهداري آن مشخص است. ظروفي که اين گونه بستني نيز در آن توليد مي شوند ؛ تشتهايي هستند که جدار آنها پر از خراش است و يک منبع آلودگي شديد ميکروبي محسوب مي شوند که مسموميت با سموم مترشحه از آنها مي تواند استفراغ ، تهوع ، دل پيچه و سردردهاي شديد در انسان ايجاد کند.
به همين جهت توصيه مي شود تا زماني که از سلامت چنين بستني هايي اطمينان نداريم ، از آنها استفاده نکنيم.
در مورد بستني هاي غير شيري و يخي : اين بستني ها نيز انواع استاندارد و کارخانه اي دارند و هم انواع غير کارخانه اي .
بستني هايي که در كارخانه هاي معتبر توليد مي شوند ، حاوي مقداري مواد رنگي هستند اما از نوع مجاز و استاندارد . شايد در اين بستني ها از مقدار اندکي ترکيبات طبيعي مثل آب توت فرنگي نيز استفاده شده باشد اما در نهايت رنگ زيبا و شفافيت اين بستني ها ، از مواد رنگي شيميايي حاصل مي شود . با اينکه مقداراين ترکيبات شيميايي تحت کنترل است اما عملا"در بحث نگهدارنده ها و مواد شيميايي ترس از اين وجود دارد که بعد از مدتي ، ناگهان معلوم مي شود اين مواد براي سلامتي مضر هستند ودر نهايت محصول ديگري توليد نمي شود اما در طي مدت استفاده از محصول ، اثرات مخرب ماده مورد نظر در مصرف کنندگان ايجاد شده است.
- پس با اين حساب استفاده از كدام بستني را توصيه مي كنيد ؟
انواع شيري و خصوصا" نوع کارخانه اي . در مورد بستني هاي رنگي نيز حتما" نوع استاندارد آن را توصيه مي کنيم. بطور کلي بستني بايد به شکل تفنني و يک يا دو بار در هفته ، زماني مصرف شود که به وعده اصلي غذاي شخص لطمه نخورد.
- آيا از بستني ها استفاده دارويي و درماني نيز مي شود؟
بله يکي از جالبترين کاربردهاي درماني بستني ، علاقه مند کردن بچه ها به لبنيات است ، به اين صورت که به کودکاني که شير و ماست نمي خورند ، روزي 1 بستني شيري بدون کاکائو مي دهيم تا آرام آرام به لبنيات علاقه مند شوند.
اما درمورد افزودن داروها به بستني ، شايد به شکل اختصاصي و توسط پزشک مقداري دارو به بستني اضافه شود اما به طور عام و در مقياس کارخانه اي ، بستني که خواص دارويي داشته باشد در حال حاضر در ايران موجود نيست.
استفاده ديگري که از بستني مي توان کرد ، درمورد افرادي است که تحت عمل جراحي لوزه يا دستگاه گوارش قرار گرفته اند که به جهت کاهش خطر خونريزي بعد از عمل به اين افراد توصيه مي شود بعد از عمل از چندين وعده بستني استفاده کنند تا محل جراحي خنک نگاه داشته شود.
- آيا امکان غني کردن بستني وجود دارد و آيا بستني براي گروههاي خاص مثل ديابتي ها در ايران هست؟
بستني غني شده يا بستني هاي کم چرب و کم شيرين در خارج از کشور به شکل گسترده اي وجود دارد اما فعلا"در ايران رايج نيست . در حال حاضر بيشتر روي تنوع طعم و مزه بستني کار مي شود تا خاصيت آن . اتفاقا" ميزان شيرين کننده هايي که در بستني ها ، شيريني ها و آدامسهاي ايراني بکار برده مي شود واقعا" بيشتر از مقداري است که در ساير کشورها مرسوم است . بايد جدا" روي اين مساله کار شود که بستني هايي با چربي و شيريني كمتر و بدون اسانس در ايران توليد کنيم تا مطابق با نيازهاي اقشار مختلف جامعه باشد.
- به عنوان آخرين سوال ، آيا خوردن بستني ، عوارض ناخواسته اي نيز به همراه دارد ؟
اولين خطري که مصرف زياد بستني به همراه دارد ؛ چاقي است . افرادي که به جاي مصرف غذاهاي سالم به ميزان زيادي بستني مصرف مي کنند. ظاهر چاق و پف کرده اي دارند اما در حقيقت از لحاظ مواد معدني و ويتامين ها فقيرند چون مصرف بستني ، جلوي اشتها را مي گيرد . در عين حال ترکيبات افزودني مثل کاکائو به بستني نيز در مقياس زياد به سلامت لطمه مي زنند . مثلا" خود کاکائو ، اگر زياد مصرف شود مانع از جذب کلسيم و روي مي شود و محرک نيز هست. امکان ايجاد حساسيت به مواد مصنوعي موجود در بستني نيز برخي مواقع وجود دارد اما با مصرف به جا و به اندازه آن از همه اين عوارض مي توان جلوگيري کرد.