علت سفید شدن انگشتان دست

[ICe Angele]

پدیده رینود (Raynaud's phenomenon) یک بیماری است و در اثر تغییرات دما (سرد و گرم شدن هوا) و یا تغییرات روحی، رنگ انگشتان دست و یا پا تغییر می کند.

گرفتگی غیرعادی رگ های خونی باعث کاهش جریان خون به بافت های موضعی می شود و در نتیجه رنگ پوست تغییر می کند.
در ابتدا به علت کاهش جریان خون در رگ ها (عروق خونی)، انگشتان دست سفید می شوند.
سپس به علت کمبود طولانی مدت اکسیژن در بافت، انگشتان کبود (آبی) می شوند.
در آخر به علت باز شدن عروق خونی، گرگرفتگی رخ می دهد و انگشتان قرمز می شوند.
این تغییر رنگ ها (از سفید به آبی و از آبی به قرمز) بیشتر اوقات در اثر هوای سرد رخ می دهد.


افراد در معرض خطر
اغلب زنان را در سنین 20 تا 40 سالگی گرفتار می کند.
افراد دارای بیماری های روماتوئید (روماتیسم)

علل
هنگامی که پدیده رینود به تنهایی رخ دهد، به نام پدیده رینود اولیه خوانده می شود.
اما اگر در اثر بیماری دیگری رخ دهد، به نام پدیده رینود ثانویه خوانده می شود.
عدم کنترل اعصاب عروق خونی و حساسیت اعصاب به سرما به عنوان علل رینود به حساب می آیند.
تغییر رنگ انگشتان در نتیجه گرفتگی عضلات دیواره عروق خونی و به دنبال آن اتساع ناگهانی عروق می باشد
عواملی که باعث پدیده رینود می شوند
- بیماری های روماتیسمی از قبیل: اسکلرودرمی، آرتریت روماتوئید و لوپوس
- عدم تعادل هورمونی (کم کاری تیروئید و کارسینوئید)

- تروما (آسیب روانی)
- سندرم شوگرن

- سرمازدگی
- داروها (آمفتامین برای تنگ شدن شریان ها، پروپارانولول، استروژن بدون پروژسترون اضافی، بلئومایسین که در درمان سرطان استفاده می شود و ارگوتامین که برای سردرد استفاده می شود)
- نیکوتین و بیماری بورگر ( Buerger)
- به ندرت در مبتلایان به سرطان
- آسیب های مکرر (به خصوص از ارتعاشات) مانند: افرادی که دائما در حال تایپ کردن و نواختن پیانو می باشند.
- سندروم خروجی قفسه سینه

پدیده رینود

علائم
بیماران مبتلا به پدیده رینود ثانویه، می توانند دارای علائم بیماری زمینه ای باشند.
علائم این پدیده بستگی به شدت گرفتگی عروق دارد.
بیشتر بیماران دارای نوع خفیف، دچار تغییر رنگ پوست در اثر سرما می شوند. آنها همچنین ممکن است دچار بی حسی و سوزن سوزن شدن انگشتان گردند.
هنگامی که گرفتگی عروق خونی مداوم شود، اعصاب حسی نسبت به کمبود اکسیژن برانگیخته شده و می تواند باعث درد انگشتان شود.
هنگامی که ذخیره اکسیژن در بافت کم شود، به ندرت می تواند باعث زخم شدن انگشتان گردد. انگشتان زخمی می توانند عفونی گردند.
اگر کمبود اکسیژن همچنان ادامه داشته باشد، قانقاریای انگشتان (از بین رفتن بافت) می تواند رخ دهد.
بینی، گوش ها و زبان کمتر زخمی می شوند. این مناطق تنها می توانند درد و بی حسی را تجربه کنند.


تشخیص
در افرادی که دچار تغییر رنگ پوست در اثر سرما می شوند، تشخیص رینود کار سختی نیست.
برخی اوقات با استفاده از وسایل بزرگنمایی، مویرگ های اطراف ناخن بیمار قابل مشاهده می باشد.
حالت غیرطبیعی مویرگ های اطراف ناخن، نشاندهنده بیماری روماتیسمی می باشد.
در رینود، آزمایش خون برای تشخیص استفاده نمی شود.
برخی پزشکان، برخی آزمایشات خون را برای رد کردن بیماری های مرتبط با روماتیسم و تیروئید تجویز می کنند.
اگر عروق خونی کاملا بسته شوند، قانقاریا و زخم های پوستی رخ می دهد

درمان
هدف از درمان کنترل و جلوگیری از سرد شدن، زخم شدن و عفونی شدن انگشتان دست و پا می باشد.
این بیماران نباید داروهایی را که باعث تشدید گرفتگی عروق می شوند، مصرف کنند. این داروها شامل: داروهای کنترل وزن، داروهای مقابله با سرما، پزودوافدرین، مسدود کننده های بتا، داروهای افزایش فشار خون و بیماری قلبی، آتنولول، متوپرولول، نادولول و پروپرانولول هستند.
پماد نیتروگلیسرین برای افزایش ذخیره خون استفاده می شود.
بیماران با علائم مزمن و آزاردهنده ممکن است با مصرف داروهای خوراکی گشاد کننده عروق بهبود یابند.
داروهایی که به رقیق شدن خون کمک می کنند، عبارتند از: دوزهای پایین آسپرین و دی پیرایدامول.
برخی از بیماران از داروی پنتوکسی فیلین استفاده می کنند. این دارو باعث می شود گلبول های قرمز خون انعطاف پذیرتر شوند و در نتیجه گردش خون بهتر صورت گیرد.
اگر این بیماری شدید شود، منجر به قانقاریا (مردن بافت) می گردد. در این مورد از عمل جراحی اعصاب که به نام: سمپاتکتومی خوانده می شود، استفاده می کنند. در این عمل جراحی، عصبی که انقباض عروق را تحریک می کند، قطع می شود.


پیشگیری
- گرم نگاه داشتن اندام: پوشیدن لباس گرم در هوای سرد بسیار مهم است. پوشیدن دستکش می تواند مفید باشد.
- کافئین مثل قهوه مصرف نکنید.
- لباس و کفش راحت و جوراب پشمی بپوشید.
- پابرهنه راه نروید.
- از فشردن عروق خونی توسط باندهای محکم مچ دست و یا پا باید دوری کنید.
- بیماران باید از دست ها و پاهایشان مراقبت کنند. هر گونه زخم و یا عفونتی را باید به سرعت درمان کنند تا از عفونت های جدی تر جلوگیری شود.
- از استرس روحی و وسایلی که دستان شما را می لرزاند باید دوری کنید.
- سیگار کشیدن را ترک کنید و در معرض دود سیگار قرار نگیرید. مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو باعث تنگ شدن عروق خونی و آترواسکروزیس می شود و باعث کمبود ذخیره اکسیژن در بافت می گردد.
- مراقبت از ناخن ها نیز لازم است.


عوارض
- اگر عروق خونی کاملا بسته شوند، قانقاریا و زخم های پوستی رخ می دهد.
- کاهش مداوم جریان خون باعث باریک شدن و مخروطی شدن انگشتان، نرم شدن و براق شدن پوست و کاهش رشد ناخن ها می شود.

منبع: هفته نامه نوین پزشکی