از وعده های توخالی دولت تا جبر سینماداران برای تعدیل نیرو

[ᴀᴡᴀʏᴀᴜʀᴏʀᴀ]

با گذشت چندماه از شیوع گسترده کرونا در کشور مشاغل مختلفی تحت‌تاثیر این بیماری قرار گرفته‌اند. سینمای ایران از این آسیب‌ها مستثنا نبوده و یکی از بخش‌هایی که به‌طور جدی دچار مشکل شده، سالن‌های سینماست.

با گذشت چندماه از شیوع گسترده کرونا در کشور مشاغل مختلفی تحت‌تاثیر این بیماری قرار گرفته‌اند. سینمای ایران از این آسیب‌ها مستثنا نبوده و یکی از بخش‌هایی که به‌طور جدی دچار مشکل شده، سالن‌های سینماست.

شیوع کرونا با فصل طلایی اکران سینماهای کشور هم‌زمان شد. هرسال و پس از برگزاری جشنواره فیلم فجر، سینماگران مختلف کمربندشان را سفت می‌کنند تا بتوانند جایی در اکران نوروزی داشته باشند.

آمار فروش سال‌های متعدد نشان داده به طور معمول فروش در فصل اکران نوروز بیشتر از ایام دیگر سال است. به همین خاطر سینماگران تمام تلاش خود را برای رزرو فیلم‌شان در این دوره می‌کنند.

اما امسال در یک اتفاق نادر اکران نوروز با یک بحران جدی مواجه شد. فیلم‌هایی که بسته‌های تبلیغاتی متعددی برای زمان اکران آماده کرده بودند بخاطر کرونا با در بسته سالن‌های سینما مواجه شدند. یعنی فیلم‌هایی مثل «خوب، بد، جلف۲» که خود را برای فروش چندین میلیاردی آماده کرده‌بودند با شکست اقتصادی مواجه شدند.

پس از فروکش کردن موج اول بیماری سالن‌ها باز شدند و فیلم موفق جشنواره، یعنی "شنای پروانه" نیز پس از  کلی اما و اگر وارد چرخه اکران شد. هرچند که مسئولان سینمایی با ارائه آمارهایی سعی بر بازتاب رونق دوباره به سالن‌ها را داشتند اما بررسی میدانی نشان می‌داد سایه کرونا هم‌چنان بر سینماست و سالن‌ها حتی با احتساب محدودیت‌های بهداشتی درباره ظرفیت، بازهم حال و روز خوبی ندارند. این ماجرا ادامه پیدا کرد تا این‌که از ۲هفته پیش بازهم روند بیماری در کشور صعودی شد و خبرهایی درباره تعطیلی دوباره فعالیت‌های هنری از جمله اکران فیلم منتشر شد.

طبیعی است که در این شرایط اقتصادی رفتن به سینما اولویت سبد خانواده‌ها نباشد و همین موضوع در کاهش اقبال مردم به گیشه موثر باشد. اما وقتی با موج جدید کرونا روبرو شویم این شرایط نامطلوب پیچیده‌تر می‌شود. طبق اعلام مسئولان بهداشتی، اماکن مسقف و پرتراکم از نقاطی است که ریسک ابتلا به کرونا در آن بیشتر است. پس عجیب نیست که مردم برای رفتن به سینما_ حتی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی_ اقبال زیادی نشان ندهند. حالا درحالی‌که سینماداران با مشکلات متعددی روبرو هستند برای بررسی دقیق‌تر اوضاع آن‌ها در این ماه‌های سخت به سراغ تعدادی از این صاحبان سالن‌های رفتیم.

وام ۱۰میلیونی با سود چهاردرصد

سینما پایتخت یکی از سالن‌های مستقل شهر تهران است که در مرکز شهر قرار دارد. این مجموعه دارای دو سالن است و هم‌اکنون تنها فیلم سینمایی «زن‌ها فرشته‌اند۲» را در برنامه اکران دارد. با «علی‌اکبر دماوندی» مدیر این سینما گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

**آیا با شروع کرونا و مشکلات اکران، مجبور به تعدیل نیرو شده‌اید؟

-بله متاسفانه دونفر از کارکنان ما تعدیل شدند. درحال حاضر یک نیرو داریم و یک‌نفر هم مسائل مالی را به‌صورت خرید خدمت و پروژه‌ای انجام می‌دهد. کارهای فنی را هم هروقت نیاز داشته باشیم دعوت به‌کارشان می‌کنیم.

**نسبت به زمان مشابه سال قبل چقدر افت فروش داشته‌اید؟ اصلا قابل مقایسه است!؟

-اصلا قابل مقایسه نیست. معمولا سانس‌ها را با پنج یا شش‌نفر شروع می‌کنیم. متاسفانه خرج‌مان بیشتر از دخل‌مان است. مردم استقبال نمی‌کنند.

**آقای دماوندی! حالا با این اوصاف تکلیف چیست؟ آیا شما راه‌حلی سراغ دارید!؟

-چه بگویم! واقعا من هم نظری ندارم! البته یادمان نرود این بحران صرفا محدود به ایران نیست و به کل سینمای جهان صدمه شدید زده است. الان سینماهای مطرح دنیا هم با همین مشکل مواجه هستند و چشم‌انداز روشنی برای حل آن ندارند.

**با استمرار این شرایط تا چه‌زمانی امکان ادامه فعالیت خواهید داشت؟

-نهایتا تا یک یا دوماه دیگر. احتمالا مجبور شویم درهای سالن را ببندیم. همان یک نیرو را هم اخراج کنیم. بلکه حداقل مجبور به پرداخت هزینه آب و برق نشویم و مالیات هم از سرمان باز شود.

**آیا ارشاد به شما کمکی کرده است؟

-ارشاد گفته وام ۱۰میلیون تومانی با سود چهار درصد بگیریم. نمی‌دانم این مبلغ به چه کاری می‌آید. برای همین هم باید یک چک ۱۲۵درصدی بدون تاریخ بنویسیم و آن را هم به بانک بدهیم. متاسفانه به‌جای کم کردن مشکلات مارا به بانک‌ها پاس داده‌اند. بانک‌ها هم بی‌رحم‌اند. اگر یک‌ماه در بازپرداخت تاخیر کنید سود شما چند برابر می‌شود.

**به تغییر کاربری فکر نکرده‌اید؟

-بسیار زیاد فکر کرده‌ام اما به ما اجازه تغییر کاربری نمی‌دهند. اگر ارشاد اجازه تغییر کاربری بدهد، شهرداری بابت این اتفاق چند میلیارد تومان عوارض طلب می‌کند. این از عهده ما برنمی‌آید.

**از vod ها دلخور نیستید!؟

-اصلا! در آمریکا انواع بسترهای پخش وجود دارد اما وقتی فیلم جدیدی اکران می‌شود مردم جلوی سینماها صف می‌کشند. این‌را هم بگویم که ارشاد هم مشکلات خودش را دارد و دستش به لحاظ مالی بسته است.

**با تئاتر می‌گذرانیم

سینما حافظ یکی از مجموعه‌های قدیمی‌ تهران است که دارای دوسالن اکران است. درحال حاضر تنها یک فیلم در برنامه اکران سینما حافظ وجود دارد. با آقای «غروی مدیر اجرایی این سینما» درمورد اوضاع اقتصادی سینما حافظ گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.

**آقای غروی آیا به خاطر کرونا مجبور به تعدیل نیرو شده‌اید؟

-با اینکه به شدت با کاهش درآمد روبرو شده‌ایم اما تاکنون کارمندی را تعدیل نکرده‌ایم. مدیر مجموعه تمام سعی خودش را کرده تا مجبور به پایان همکاری کارکنان نشود.

**نسبت به سال قبل چقدر کاهش فروش داشته‌اید؟

-روزهایی می‌شود که کلا فروش نداریم. بعضی روزها هم با پنج یا ده‌نفر اکران می‌کنیم. حساب کنید با این شایط باید چرخ اقتصادی سینما با دو سالن و چند کارمند بچرخد.

**پس هزینه‌های سالن را چگونه تامین می‌کنید؟

-بعضی از شب‌ها میزبان تئاتر هم هستیم که آن هم به شدت افت کرده است. فعلا به همین شکل کسب درآمد داریم.

**چند کارمند دارید و فکر می‌کنید درصورت ادامه شرایط فعلی، تا چه زمانی امکان ادامه فعالیت دارید؟

-شش کارمند داریم. ایام محرم و صفر نزدیک است. پس تئاتر تعطیل می‌شود. بعید می‌دانم بتوانیم بیشتر از دوماه دیگر ادامه دهیم.

**پیشنهادی برای کم شدن مشکلات دارید؟

-ماه‌ها پیش قرار بود ارشاد به سالن‌ها کمک کند. یک‌بار کد ملی گرفتند ولی خبری نشد. بار دیگر گفتند وام می‌دهند که بازهم خبری نشد. تنها کمکی که بعد از بازگشایی سالن‌ها به ما کردند، دادن چندعدد ماسک بود. ۵۰عدد ژل ضدعفونی هم دادند. واقعا کمکی به م نشده است. حتی تکلیف اکران هم مشخص نیست. خودتان مشاهده کردید که اکران برخی از فیلم‌ها چندبار لغو شد. حتی پخش‌کننده «خوب، بد جف۲» اکران فیلم را در سینمای ما لغو کرد. یک هفته است که که باوجود و سالن، تنها یک فیلم نمایش می‌دهیم. ما فقط در رسانه‌ها می‌خوانیم که مسئولان ارشاد از اعطای وام و تسهیلات به سینماداران گفته‌اند ام درعمل چیزی ندیده‌ایم. همین وامی که می‌گویند را ما اصلا خبر نداریم. تیزری به ما داده‌اند که ابتدای اکران فیلم‌ها بگذاریم و در آن اصول بهداشتی سینماها گفته شده است. اما مواد ضد عفونی و... به نداده‌اند. تمام اقلام بهداشتی را خودمان خریداری کرده‌ایم.

سینما فقط نویدمحمدزاده و رضاعطاران نیست

پردیس سینمایی آزادی یکی از مهم‌ترین و پرمخاطب‌ترین مجموعه‌های سینمایی کشور است. این سینما داری پنج سالن است و زیر نظر حوزه هنری فعالیت می‌کند. با «سجاد نوروزی» مدیر پردیس سینمایی آزادی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که درادامه آن‌را می‌خوانید.

**اوضاع سینماآزادی چگونه است؟

-با بازگشایی دوباره سینماها پس‌از موج اول کرونا، شرایط هرچند ایده‌آل نبود ولی امیدوارکننده بود. فروش ما نسبت به زمان مشابه سال قبل قابل مقایسه نبود اما به‌هرحال امیدوارکننده بود. متاسفانه با افزایش دوباره شیوع کرونا، میزان مخاطب ما نیز کاهش پیدا کرد. طبیعتا با کاهش مخاطب، صاحبان آثار هم رغبتی برای اکران فیلم‌هایشان نخواهند داشت.

**آیا تا به‌امروز مجبور به تعدیل نیرو هم شده‌اید؟

-ما تا ابتدای تیرماه مقاومت کردیم اما نهایتا مجبور به تعدیل حدود ۳۰درصد از کارکنان شدیم.

**اگر پردیس آزادی این مشکلات را داشته باشد سالن‌های کوچکتر چه شرایطی دارند!؟

-اجازه بدهید صریح صحبت کنم. اگر آقایان در مجموعه حاکمیت احساس می‌کنند صنعت سینما یک چیز شیک، مجلسی و لاکچری است که این شرایط خللی به آن وارد نمی‌کند باید بدانند تصورشان کاملا غلط است. من به‌عنوان یک فعال فرهنگی که ۱۵سال سابقه کار در حوزه رسانه، سیاست و فرهنگ دارم، به مجموعه حاکمیت جمهوری اسلامی هشدار می‌دهم که ادامه وضعیت مدیریت فعلی در سینما موجب می‌شود در دوسال آینده با بحران‌های عجیب و غریب فرهنگی روبرو شویم؛ آن‌زمان هیچ راه‌حلی وجود نخواهد داشت.

**منظورتان را بیشتر توضیح می‌دهید؟

-صنعت سینمای ایران موجودیتی نیم‌بند دارد. مثل هالیوود، چین یا فرانسه نیست که اگر یک‌سال کار نکرد با بنیه قوی اقتصادی بتواند هم‌چنان سرپا بماند. با استمرار این اوضاع تولیدی تا ۳سال آینده صورت نمی‌گیرد.

**نتیجه این اتفاق چه خواهد بود؟

-نتیجه‌اش فرار سرمایه‌های فرهنگی به کشورهای همجوار است. کمپانی‌های تولید فارسی‌زبان به‌راه خواهد افتاد. این‌را آقایان متولی بفهمند. تولید و سینما به معنای موجودیت فیزیکی تعطیل می‌شود. در ترکیه، آذربایجان و... با سرمایه‌های بیگانه محصولات فارسی ساخته خواهد شد. درواقع خط‌تولید سینمای ایران به آن‌سوی مرزها منتقل می‌شود.

**شاید دل مدیران فرهنگی به vod ها خوش است؟

-در کشور ما vod ها توان بسیار محدودی دارند. صرفا در حوزه سریال هستند و آن‌هم نهایتا دو یا سه سریال در سال. مگر اینجا ترکیه است که بتوانیم چندده سریال درسال بسازیم.

**مگر همین مشکل کرونا در کشورهای همسایه نیست؛ آن‌جا به مشکل برنمی‌خورند؟

-تا دوسال آینده شما با سیل جمعیتی بیکار مواجه می‌شوید. فرض کنید کرونا تمام شده است. سالن‌ها ورشکسته شده و تهیه‌کننده‌ها یک سال از جیب خورده‌اند. چقدر طول می‌کشد تا شرایط عادی شود؟ حداقل سه‌سال زمان می‌برد. در این مدت آیا هنرمند ایرانی بیکار می‌نشیند؟ قطعا نه.

**وقتی نشود فیلم را اکران کرد مدیر فرهنگی چه کار باید بکند؟

-چه کسی گفته نمی‌شود اکران کرد؟ انبوهی از فیلم ارگانی وجود دارد که دقیقا الان زمان اکران آن‌هاست. فیلم‌هایی که با پول دولت ساخته شده الان وقت اکرانشان است.

**برای سالن‌های خالی اکران شوند؟

-موجودیت و زیرساخت سینما باید حفظ بشود. باید با یارانه دادن موجودیت سینما را حفظ کنیم. کسی دنبال سود نیست. من در سینماآزادی امسال دنبال سود نیستم؛ فقط می‌خواهم چراغ سینما روشن بماند و نیروهایم تعدیل نشوند.

**پشت شما به‌هرحال به سازمان تبلیغات گرم است ولی سالن‌هایی مثل حافظ و... که حتی پول آب و برق ندارندچه کنند؟

-اصلا اینطور نیست. سینماهای ارگانی الان مثل بخش خصوصی مشکل دارند. فکر می‌کنید سازمان تبلیغات پول نیروهای من‌را می‌دهد؟ چرا فکر می‌کنید ما مشکل نداریم؟ این‌طور نیست. سینماداری کار بخش خصوصی است و اگر ارگانی هم این وسط باشد دست بگیر دارد نه دست بده! البته توقعی هم نیست. ارگان‌ها انقدر حجیم‌اند که باتوجه به شرایط تحریم در خرج خودشان هم مانده‌اند. بنیاد فارابی با ۵۰میلیارد تومان بودجه درسال و انبوه جشنواره‌ها ازیک‌سو و از طرف دیگر بودجه صدهزارمیلیاردی دولت برای کرونا؛ از این بودجه ویژه چه سهمی به فرهنگ و هنر می‌رسد؟ هیچ!

**پس راه‌کار شما اکران فیلم‌های دولتی است؛ هرچند با سالن‌های تقریبا خالی؟

-تعداد مشخصی فیلم برای سبد اکران تا پایان سال درنظر گرفته شود. از بخش خصوصی نخواهیم فیلمش را بیاورد. آن‌ها نابود می‌شوند. فیلم‌های ارگانی اکران شوند و براساس سازوکاری مشخص دولت به آن‌ها کمک کند.

**الان آنقدری فیلم ارگانی داریم که سبد اکران تا پایان سال پر شود؟

-قطعا داریم. اوج حدود ۸فیلم دارد. حوزه ۳فیلم و ارشاد یک فیلم دارد. می‌توان برای اکران آن‌ها تاپایان سال برنامه‌ریزی کرد.

**اما این فقط یک مسکن کوتاه مدت برای سالن‌هاست؛ وقتی فیلم‌ها اکران شوند، تولید نباشد برای آینده چه کنیم؟

-آن‌وقت حاکمیت باید به کمک صنوف وارد عرصه شود. سینما که فقط نوید محمدزاده و رضا عطاران نیست. مگر چند نفر در سینمای ایران سلبریتی و پردرآمداند؟ مجددا هشدار می دهم اگر همین صنعت سینمای نیم بند محافظت نشود، مرجعیت فرهنگی و نظام تولید ما بعد از کرونا به خارج از مرزهای ایران منتقل خواهد شد. آنوقت فقط با چند شبکه مبتذل ماهواره ای روبرو نیستیم، با یک ساختار قاعده مند تولیدی که انطباقی با هویت ملی ما ندارد مواجه خواهیم شد.

منبع:سینما پرس