چرا به حضرت محمد(ص) اباالقاسم می گویند؟

[م‍حمّد]

طبق نقل منابع حضرت محمد(ص) دارای فرزند پسری به نام قاسم بوده است:

-شيخ صدوق با سند خود از امام صادق(ع) روايت مي كند كه رسول الله داراي فرزنداني بنام هاي: قاسم،و طاهر- كه همان عبدالله است- ،ام كلثوم،رقيه،زينب،فاطمه(س) شد.(۱).
- شيخ كليني مي نويسد:
رسول اكرم(ص) قبل از بعثت صاحب فرزنداني به نام هاي: قاسم، رقيه، زينب و ام كلثوم، و بعد از بعثت صاحب طيب و طاهر و فاطمه(س) شد. همچنين روايت شده است كه بعد از مبعث صاحب فرزندي غير از فاطمه(س) نشده است و طيب و طاهر قبل از مبعث متولد شده اند.(۲).
- شيخ طبرسي مي نويسد:
اولين فرزندي كه خديجه حامله شد،عبدالله بن محمد بود كه همان طيب و طاهر است و مردم به اشتباه مي گويند: خديجه چهار پسر به نامهاي قاسم،عبدالله،طيب و طاهر بدنيا آورده است،در حالي كه از رسول الله فقط داراي دو پسر به نامهاي عبدالله و قاسم است و گفته شده است كه قاسم اولين و بزرگترين فرزند رسول اكرم(ص) بوده است و كنيه اش نيز از نام وي گرفته شده است. هم چنين چهار دختر به نام هاي زينب،رقيه،ام كلثوم و فاطمه(س) داشت.(۳).

منابع ديگري هم كه نام فرزندان پيامبر(ص) را ذكر كرده اند:
سيد محسن امين، اعيان الشيعه، ج ۱، ص ۳۲۱؛
محمّد ابراهيم آيتي، تاريخ پيامبر اسلام، ص ۷۶ و ۷۷.

در روایتی امام رضا(ع) علت این کنیه را اینگونه بیان فرمودند:
حسن بن فضال از پدرش نقل می کند از امام رضا(علیه السلام) پرسیدم چرا به پیامبر ابوالقاسم می گویند حضرت فرمود چون دارای فرزندی بود اسمش قاسم بود .
گفتم یابن رسول الله آیا مرا لایق می دانی که بیشتر توضیح دهی حضرت فرمود بله آیا می دانی پیامبر (صلی الله علیه السلام) فرمود من و علی پدران این امت هستیم؟
گفتم بله. فرمود آیا می دانی پیامبر (صلی الله علیه السلام) نسبت به همه امت از جمله علی (علیه السلام) بمنزله پدر است؟ گفتم بله. فرمود: آیا میدانی علی (علیه السلام) تقسیم کننده بهشت و دوزخ است؟
گفتم بله. فرمود: از این رو به او گفته می شود ابوالقاسم چون پدر قاسم بهشت ودوزخ است .
« حَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَأَلْتُ الرِّضَا ع فَقُلْتُ لَهُ لِمَ كُنِّيَ النَّبِيُّ ص بِأَبِي الْقَاسِمِ فَقَالَ لِأَنَّهُ كَانَ لَهُ ابْنٌ يُقَالُ لَهُ قَاسِمٌ فَكُنِّيَ بِهِ قَالَ فَقُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَهَلْ تَرَانِي أَهْلًا لِلزِّيَادَةِ فَقَالَ نَعَمْ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ أَنَا وَ عَلِيٌّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ قُلْتُ بَلَى قَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَبٌ لِجَمِيعِ أُمَّتِهِ وَ عَلِيٌّ بِمَنْزِلَتِهِ فِيهِمْ قُلْتُ بَلَى قَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ عَلِيّاً قَاسِمُ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ قُلْتُ بَلَى قَالَ فَقِيلَ لَهُ أَبُو الْقَاسِمِ لِأَنَّهُ أَبُو قَاسِمِ الْجَنَّةِ وَ النَّار»(۴)

پی نوشتها:
(۱). الخصال،ج۲ص۳۷.
(۲). اصول كافي،ج۱ص۴۳۹-۴۴۰.
(۳). اعلام الوري،ج۱ص۲۷۵.
(۴). بحارالانوار ج۱۶ص ۹۵.