احادیثی درباره بخل

[ᵖᵃʳᶰᶤᵃᶰ]

1- امام رضا علیه السلام : السَّخِیُّ یَأْكُلُ مِنْ طَعَامِ النَّاسِ لِیَأْكُلُوا مِنْ طَعَامِهِ وَ الْبَخِیلُ لَا یَأْكُلُ مِنْ طَعَامِ النَّاسِ لِئَلَّا یَأْكُلُوا مِنْ طَعَامِه‏
سخاوتمند، از غذاى مردم مى‏خورد، تا مردم از غذاى او بخورند، اما بخیل از غذاى مردم نمى‏خورد تا آنها نیز از غذاى او نخورند.
عیون اخبار رضا ج 2 ، ص 12 ، ح 26 - تحف العقول ص 446 - وسایل الشیعه ج 24 ، ص 270

 

************************

2- پیامبر صلى الله علیه و آله:
طَعامُ السَّخىِّ دَواءٌ وَ طَعامُ الشَّحیحِ داءٌ؛
غذاى سخاوتمند، داروست و غذاى بخیل، درد.
بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 68 ، ص 357، ح 22 - نهج الفصاحه ص 556 ، ح 1900

 

************************

3- پیامبر صلى الله علیه و آله:
إِیّاكُم وَ الشُّحَّ فَإِنَّما هَلَكَ مَن كانَ قَبلَكُم بِالشُّحِّ اَمَرَهُم بِالبُخلِ فَبَخِلوا وَ أَمَرَ هُم بِالقَطیعَةِ فَقَطَعوا وَ أَمَرَهُم بِالفُجورِ فَفَجَروا؛
از حرص بپرهیزید كه پیشینیان شما در نتیجه حرص هلاك شدند، حرص آنها را به بخل وادار كرد و بخیل شدند. به قطع رحم وادار كرد و قطع رابطه كردند با خویشاوندان. به بدى وادارشان كرد و بدكار شدند.
نهج الفصاحه ص 353 ، ح 992

 

************************

4- امام على علیه السلام:
إِنَّ الْبُخْلَ وَ الْجَوْرَ وَ الْحِرْصَ غَرَائِزُ شَتَّى یَجْمَعُهَا سُوءُ الظَّنِّ بِاللَّه‏
به درستى كه بخل و ظلم  و حرص، غریزه ها و تمایلات متعدد و پراكنده اى هستند كه سوءظن به خداوند آنها را جمع مى كند.
تحف العقول ص 129

 

************************

 5- پیامبر صلى الله علیه و آله:
یَا عَلِیُّ لَا تُشَاوِرْ جَبَاناً فَإِنَّهُ یُضَیِّقُ عَلَیْكَ الْمَخْرَجَ وَ لَا تُشَاوِرِ الْبَخِیلَ فَإِنَّهُ یَقْصُرُ بِكَ عَنْ غَایَتِكَ وَ لَا تُشَاوِرْ حَرِیصاً فَإِنَّهُ یُزَیِّنُ لَكَ شَرَهاً
اى على با ترسو مشورت مكن، زیرا او راه بیرون آمدن از مشكل را بر تو تنگ مى كند و با بخیل مشورت مكن، زیرا او تو را از هدفت باز مى دارد و با حریص مشورت مكن، زیرا او حریص بودن را در نظرت زیبا جلوه مى دهد.
 علل الشرایع  ص 559 ، ح 1  - بحارالانوار(ط-بیروت) ج 70 ، ص 304 ، ح  21

 

************************

6- پیامبر صلى الله علیه و آله:
 أَنَا أَدِیبُ اللَّهِ وَ عَلِیٌّ أَدِیبِی أَمَرَنِی رَبِّی بِالسَّخَاءِ وَ الْبِرِّ وَ نَهَانِی عَنِ الْبُخْلِ وَ الْجَفَاءِ وَ مَا شَیْ‏ءٌ أَبْغَضَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الْبُخْلِ وَ سُوءِ الْخُلُقِ وَ إِنَّهُ لَیُفْسِدُ الْعَمَلَ كَمَا یُفْسِدُ الْخَلُّ الْعَسَلَ.
من ادب آموخته خدا هستم و على، ادب آموخته من است . پروردگارم مرا به سخاوت و نیكى كردن فرمان داد و از بخل و سختگیرى بازَم داشت . در نزد خداوند عزّوجلّ چیزى منفورتر از بخل و بد اخلاقى نیست. بد اخلاقى ، عمل را ضایع مى‏كند ، آن‏سان كه سركه عسل را.
مكارم الاخلاق ص 17

 

************************

 7- امام على علیه السلام:
 تِسْعَةُ أَشْیَاءَ قَبِیحَةٌ وَ هِیَ مِنْ تِسْعَةِ أَنْفُسٍ أَقْبَحُ مِنْهَا مِنْ غَیْرِهِمْ ضِیقُ الذَّرْعِ مِنَ الْمُلُوكِ وَ الْبُخْلُ مِنَ الْأَغْنِیَاءِ وَ سُرْعَةُ الْغَضَبِ مِنَ الْعُلَمَاءِ وَ الصِّبَا مِنَ الْكُهُولِ وَ الْقَطِیعَةُ مِنَ الرُّءُوسِ وَ الْكَذِبُ مِنَ الْقُضَاةِ وَ الزَّمَانَةُ مِنَ الْأَطِبَّاءِ وَ الْبَذَاءُ مِنَ النِّسَاءِ وَ الطَّیْشُ مِنْ ذَوِی السُّلْطَان‏
نُه چیز زشت است، اما از نه گروه زشت‏تر: درماندگى و ناتوانى از دولتمردان؛ بخل از ثروتمندان؛ زود خشمى از دانشمندان؛ حركات بچگانه از میانسالان؛ جدایى حاكمان از مردم؛ دروغ از قاضیان؛ بیمارى كهنه از پزشكان؛ بدزبانى از زنان و سختگیرى و ستمگرى از سلاطین.
دعائم الإسلام ج 1، ص 83

 

************************

8- پیامبر صلى الله علیه و آله:
أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِأَبْعَدِكُمْ مِنِّی شَبَهاً قَالُوا بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ الْفَاحِشُ الْمُتَفَحِّشُ الْبَذِی‏ءُ الْبَخِیلُ الْمُخْتَالُ الْحَقُودُ الْحَسُودُ الْقَاسِی الْقَلْبِ الْبَعِیدُ مِنْ كُلِّ خَیْرٍ یُرْجَى غَیْرُ الْمَأْمُونِ مِنْ كُلِّ شَرٍّ یُتَّقَى.
آیا شما را از كم شباهت‏ترینتان به خودم آگاه نسازم؟ عرض كردند: چرا، اى رسول خدا! فرمودند: زشتگوىِ بى آبروىِ بى شرم، بخیل، متكبر، كینه توز، حسود، سنگدل، كسى كه هیچ امیدى به خیرش و امانى از شرش نیست.
كافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 291، ح 9 - وسایل الشیعه ج 15 ، ص 341 ، ح 20691

 

************************

9- امام باقر علیه السلام:
و ما مِنْ عَبْدٍ یَبْخَلُ بِنَفَقَةٍ یُنْفِقُها فیما یُرْضِى اللّه‏َ اِلاَّ ابْتُلىَ بِاَنْ یُنْفِقَ اَضْعافَها فیما اَسْخَطَ اللّه‏َ؛
هر كس از خرج كردن مالى در راه خداپسندانه بخل ورزد، چند برابر آن را در راه غیر خداپسندانه هزینه خواهد كرد.
تحف العقول ص 293

 

************************

10-امام حسن سلام الله علیه :
اَلبُخلُ أن یَرَى الرَّجُلُ ما أنفَقَهُ تَلَفاً و ما أمسَكَهُ شَرَفاً.
 بخل آن است كه آدمى آنچه را بخشیده است، تلف و آنچه را نگه داشته شرف بپندارد.
بحار الانوار(ط-بیروت) ج 71 ، ص 417 ، ح 38 - الدرة الباهره ص 21