آگاهی شما از پوکی استخوان چقدر است

[eɴιɢмαтιc]

استئوپوزر" یا پوکی استخوان را " بیماری خاموش" لقب دادهاند. چرا که تا زمان ایجاد عوارض انتهایی شخص متوجه بیماری خود نمیشود. در سالهای اخیر آمار هشدار دهنده مبتلایان به این بیماری و رسانهها باعث آشنایی بیشتر مردم با این بیماری شده است. این بیماری درمان ندارد، اما قابل پیشگیری است و پیشگیری از آن نیز تنها به شیوه زندگی فرد برمیگردد. تغذیه و فعالیتهای بدنی مهمترین نقش را در این مورد ایفا میکنند. پاسخگویی به سوالات زیر به آگاهی بیشتر شما در مورد این بیماری کمک خواهد کرد.
1- اولین علامت پوکی استخوان اغلب کدام یک از موارد زیر است؟
الف) شکستگی
ب) کوتاه شدن قد
ج) کمردرد یا تورم مفاصل
د) ایجاد قوزپشت
2- پیشگیری از پوکی استخوان در چه سنی باید آغاز شود؟
الف) در آغاز دوران یائسگی
ب) بعد از انجام تست سنجش تراکم استخوان و توصیه پزشک
ج) در نوجوانی
د) حدود 30سالگی
3- کدام یک از موارد زیر میتواند باعث کاهش کلسیم بدن و افزایش خطر پوکی استخوان شود؟
الف) کافئین
ب) پروتئین در مقادیر بالا
ج) افسرگی درمان نشده
د) هر سه گزینه
4- ویتامین D برای جذب کلسیم ضروری است؟
الف) درست
ب) نادرست
5- کدام یک از ورزشهای زیر فایده کمتری برای تقویت استخوانها و پیشگیری از استئوپوزر دارد؟
الف) شنا
ب) پیاده روی
ج) یوگا
د) ایروبیک
6- شکستگی لگن جدی ترین خطر بیماری پوکی استخوان است؟
الف) درست
ب) ناردست
7- کدام گزینه بیشترین کلسیم را برای بدن فراهم میکند؟
الف) یک لیوان شیر بدون چربی
ب) یک لیوان شیر با چربی دو درصد
ج) یک لیوان شیر پرچرب 5/3درصد
8- در طول زندگی یک مرد شانس شکستگی استخوان ناشی از استئوپوزر کمتر از احتمال ابتلای او به سرطان پروستات است؟
الف) درست
ب) ناردست
پاسخها:
1- گزینه الف صحیح است. شکستگی هم به صورت خاموش و هم آشکار و علامتدار، اغلب اولین علامت پوکی استخوان است. حدود 180هزار نفر در سال به علت شکستگیهای ناشی از استئوپوزر در آسایشگاههای آمریکا بستری میشوند. کاهش قد، قوز و کمردرد معمولا بعد از 2-1بارشکستگی اتفاق میافتد.
2- گزینه ج صحیح است. استئوپوزر در زمان سالمندی تشخیص داده میشود. زمانی که دیگر هیچ درمان و راه پیشگیری برای آن وجود ندارد. عادتهای صحیح زندگی مانند ورزش و تغذیه مناسب باعث حفظ تراکم استخوانها و تاخیر در جذب و شروع پوکی استخوان میشوند. این مساله مخصوصا در خانمها که کاهش عمدهای در توده استخوانهای آنها بعد از یائسگی رخ میدهد، اهمیت دارد. اداره غذا و داروی آمریکا میگوید: " برخی از زنان آمریکایی در 65 سالگی نیمی از توده استخوانی خود را از دست دادهاند." برای جلوگیری از عوارض این بیماری روشهای پیشگیری باید از دوره نوجوانی آغاز شوند. چرا که بیشترین توده استخوان در سن 25سالگی وجود دارد.
3- گزینه د صحیح است. پروتئین و کافئین ترشح کلسیم را افزایش میدهند. هنگامی که بدن کلسیم مورد نیاز خود را در اختیار ندارد آن را از استخوانها تامین میکند و این مواد باعث مصرف بیشتر کلسیم و برداشت ذخیره استخوانی میشوند. هورمون کورتیزول که در شرایط استرسزا غده فوق کلیه ترشح میشود باعث کاهش کلسیم و آزادسازی آن از استخوان میشود. این هورمون در صورت ابتلا به افسردگی و عدم درمان آن افزایش مییابد. تعادل مصرف پروتئین، کافئین محدود و توجه به مشکلات روح و روان از پوکی استخوان پیشگیری میکند.
4- گزینه " الف" صحیح است. ویتامین D برای پیشگیری از استئوپوزر اهمیت ویژهای دارد. نکته کلیدی در عملکرد این ماده معجزه آسا اثرات آن در جذب کلسیم توسط استخوانهاست. همچنین ویتامین D به پیشگیری از انواعی از سرطانها،بیماری قلبی- عروقی، دیابت و برخی از اختلالات دیگر کمک میکند. آسان ترین را ه برای جذب این ویتامین، استفاده از نور آفتاب است. حتی چند دقیقه قرارگیری در معرض آفتاب برای تامین ویتامین D ضروری کفایت میکند. التبه این نور نباید از پشت شیشه یا موانع دیگر تابیده شود.
5- گزینه " الف" صحیح است. بهترین ورزشها برای جلوگیری از پوکی استخوان، ورزشهای تحمل کننده وزن هستند حرکات عضلات و استخوانها برخلاف جاذبه در این ورزشها و تحمل وزن به تحریک استخوان سازی میانجامد. پیاده روی و ایروبیک اثرات فوق العادهای در پیشگیری از استئوپوزردارد. یوگا نیز علاوه بر تحمل وزن باعث حفظ تعادل و توازن جلوگیری از سقوط کاهش ریسک شکستگی میشود. شنا با اینکه ورزش مناسبی برای دستگاه گردش خون است، اما اثر ویژهای در جلوگیری از پوکی استخوان ندارد.
6- گزینه " الف" صحیح است. براساس اعلام موسسه مالی استئوپوزر آمریکا، شکستگی لگن جدی ترین تظاهر استئوپوزر است. کمتر از 20درصد از بیماران بستری شده با شکایت شکستگی لگن بهبود مییابند و فعالیتهای گذشته خود را باز مییابند و حدود 30درصد از آنها احتیاج به پرستاری دائمی پیدا میکنند.
7- گزینه " الف" صحیح است. شما بدون مکملها و فقط با استفاده از رژیم غذایی مناسب نیز میتوانید کلسیم روزانه مورد نیاز بدنتان را تامین کنید. در گروه لبنیات شیر مهمترین انتخاب شماست. شیر بدون چربی و ماست کم چرب کلسیم بیشتری از انواع پرچرب فراهم میکند. به مقادیر زیر توجه کنید؟
یک لیوان شیر بدون چربی، 302میلی گرم کلسیم
یک لیوان شیر با 2درصد چربی، 297میلی گرم کلسیم
یک لیوان شیر، 5/3 درصد چربی،291میلی گرم کلسیم
افرادی که دچار عدم تحمل به لاکتوزهستند می توانند کلسیم مورد نیاز خود را از انواع بدون لاکتوز یا کم لاکتوز به دست آورند.
8- گزینه ب صحیح است. به دلیل اینکه در مورد پوکی استخوان مردان کمتر بحث میشود،آنها هم کمتر به این بیماری فکر میکنند و به دنبال درمان و پیشگیری نیستند. مردانی که فاکتورهای خطر زیر را دارند باید بیشتر به فکر این بیماری باشند. استفاده طولانی مدت از کورتونها برای بیماریهایی مثل آسم یا بیماریهای مفصلی بیماریهای مزمن مانند بیماریهای التهابی روده و آرتریت روماتوید کاهش سطح هورمون تستسترون.


****

سن شروع پوکی استخوان را می دانید؟

رحمان سوری دکترای تخصصی فیزیولوژی ورزشی و استاد دانشگاه تهران گفت: در سالهای اخیر پوکی استخوان به عنوان یکی از مشکلات شهروندان به ویژه در زندگی شهرنشینی محسوب میشود، که بعد از سن ۳۰ سالگی افزایش و از سن ۵۰ سالگی با سرعت بیشتری به اوج افزایش خود میرسد.

وی در ادامه گفت: معمولا این روند به دلیل تغییر در تعداد و فعالیت برخی از سلولها در بافت استخوانی و هورمونها اتفاق میافتد.

وی همچنین افزود: شیوع این بیماری در زنان بیش از مردان بوده که با تغییر در برخی از عوامل از جمله: کم تحرکی و فعالیتهای استاندارد، کاهش وزن بدن در سنین جوانی تا کمتراز۴۰ کیلوگرم، رژیم غذایی نامناسب و کمبود ویتامین D، مصرف موادی نظیر نوشابههای گازدار که دارای مقادیر بالایی از اسید فسفریک هستند، تسریع میشود.