معبد آناهیتا در شهر کنگاور

[NeginNg]

بناي معروف به معبد آناهيتا در مركز شهر كنگاور بر سر راه همدان به كرمانشاه واقع شده است. اين بنا بر روي تپه طبيعي با حداكثر ارتفاع 32 متر نسبت به سطح زمين هاي اطراف ساخته شده است.

نقشه بناي كنگاور چهار ضلعي و به ابعاد 209*224 متر مي باشد كه هر ضلع آن به شكل صفه اي به قطر 18 متر است. اين صفحه ها با لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته شده اند كه نماي بيروني آنها به وسيله سنگ هاي بزرگ تراشيده شده اي به صورت خشكه چين پوشش داده شده و گاهي براي اتصال برخي از بلوك ها، از بست هاي آهني و سربي استفاده كرده اند.

معرفی معبد آناهيتا ، کنگاور در قسمت جنوبي بنا، پلكان دو طرفه اي به درازاي 154 متر وجود دارد كه هر دوتا پنج پله در يك بلوك سنگي ايجاد شده است. در وضع موجود تعداد سنگ پله ها در پلكان شرقي 26 پله و در پلكان غربي 21 پله مي باشد ولي با توجه به ارتفاع ديوار كه 20/8 متر از آن باقي مانده به طور يقين تعداد پله ها بيشتر از اين بوده است.

در بخش شمال شرقي بنا نيز دو رديف موازي سنگ هاي تراشيده بكار رفته كه بر وجود ورودي به عرض 2 متر در اين بخش از بنا دلالت دارد. در مركز بنا، صفه اي با جهت شرقي، غربي ساخته شده كه 93 متر درازا و 30/9 متر پهنا و بين 3 تا 5 متر ارتفاع دارد. اين صفه با لاشه سنگ هاي بزرگ كه حداقل يكي از سطوح آن صاف بوده ساخته شده است و نماي آن با ملاط گچ پوشيده شده كه جز در برخي از سطوح پائين ديوار نشاني از آن نمانده است. تصویری از معبد آناهيتا ، کنگاور بر روي صفحه اي چهارگانه اين بنا به جز فاصله بين دو رشته پلكان جنوبي، يك رديف ستون قرار گرفته است.


اين ستون ها كوتاه و قطورند. بلندي هر ستون كه شامل پايه، ساقه و سرستون مي باشند 54/3 متر و قطر هر يك از ساقه ستون ها كه استوانه اي شكل مي باشند 144 سانتي متر است. ستون های باقیمانده از معبد آناهيتا ، کنگاور در مورد كاركرد اين بنا در ميان محققين اختلاف نظرهايي وجود دارد. بطوريكه عده اي از نويسندگان اين بنا را معبدي براي الهه آناهيتا دانسته اند.

آناهيتا ايزد بانوي آب هاي روان، زيبايي، فراواني و بركت در دوران پيش از اسلام بوده است. آثار باقیمانده از معبد آناهيتا ، کنگاور ولي برخي ديگر از محققين به تبعيت از نوشته هاي مورخين ايراني و عرب سده سوم هجري به بعد كاركرد اين بنا را كاخي ناتمام براي خسروپرويز معرفي كرده اند. از نظر زمان ساخت نيز عده اي اين بنا را به اواخر سده سوم و آغاز سده دوم پپيش از ميلاد نسبت داده اند، عده ديگر آن را به سده يكم پيش از ميلاد و برخی آنرا به سه دوره هخامنشي، اشكاني و ساساني نسبت مي دهد ولي مسعود آذرنوش كاوشگر ديگر بنا آنرا كاخ ناتمامي از خسروپرويز در اواخر دوره ساساني مي داند.