آیا زن از دنده چپ مرد آفریده شده است ؟

[bOoOoOy]

در تمام مذاهب و ادیان الهی آمده است که زن و مرد از « نفس واحده » آفریده شده اند . اما آیا تصور و توهم آفریده شدن زن از دنده چپ مرد از کجا ناشی شده است ؟

در اینجا به اختصار نگاه ادیان " اسلام – مسیحی و یهودی " برای پاسخ به سوال فوق مورد بررسی قرار می گیرد :

۱) نظر قرآن

در اسلام زن از نظر آفرینش در بعد روحی و جسمی از همان گوهری آفریده شده که مرد آفریده شده است و هر دو جنس در جوهر و ماهیت یکسان و یگانه اند و تمایز و فرقی در حقیقت و ماهیت میان زن و مرد نیست .

قرآن با کمال صراحت در آیات متعددی میفرماید که زنان را از جنس مردان و از سرشتی نظیر سرشت مردان آفریده ایم.

یا ایها الناس اتقوا ربکم الذی خلقکم من نفس واحدة و خلق منها زوجها...
ای مردم از پروردگارتان که شما را از نفس واحدی آفرید و جفتش را (نیز) از او آفرید و از آن دو زنان و مردان بسیاری پراکنده کرد، پروا دارید.۱

هو الذی خلقکم من نفس واحدة و جعل منها زوجها لیسکن الیها ؛
او است آن کس که شما را از نفس واحدی آفرید و جفت وی را از آن پدید آورد تا بدان آرام گیرد .۲

خلقکم من نفس واحده ثم جعلَ منها زوجها.
شما را از نفس واحد آفرید ، سپس جفتش را از آن قرار داد. ۳

بنابراین زن در آفرینش از همان جوهر و گوهر مرد است و اندیشه یکسانی و یگانگی ماهوی زن و مرد ، اندیشه قرآنی است که از آیات الهی به روشنی به دست می آید .

البته مفسران اهل تسنن نوعا می گویند : معنای " و خلق منها زوجها " این است که خداوند حوا را از قطعه ای از بدن آدم افریده است . در این مورد هم گروهی مانند قرطبی به ذکر دنده آدم (علیه السلام ) اکتفا می کنند اما بیشتر انها مانند طبری و فخر رازی و شیخ محمد عبده و مراغی می گویند حضرت حوا را از دنده چپ حضرت آدم آفرید .

لیکن در این نظر به برخی از حادیث استناد شده است که در حدیثی از امام صادق (ع) مردود شمرده شده است.

زراره می گوید : از امام صادق (ع) از آفرینش حوا سؤال شد که برخی می گویند : خداوند حوا را از دنده پایین و چپ آدم آفرید ،

امام (ع) فرمود : خدا منزه و برتر است از این نسبت ، آن کس که چنین می گوید می پندارد که خداوند قدرت نداشت برای آدم همسری از غیر دنده اش بیافریند ! ۴

بنابراین ، اسلام ، زن را مانند مرد برخوردار از روح کامل انسانی و اراده و اختیار می داند و او را در مسیر تکامل که هدف خلقت است می بیند و هر دو را در یک ردیف قرار داده و با خطاب یا « ایّها النّاس و یا ایّها الّذین آمنوا » مخاطب ساخته است.

۲) نظر تورات

در تورات آمده وقتی خداوند آدم را آفرید و در بهشت ساکن شد ، خداوند دید آدم تنهاست و گفت خوب نیست آدم تنها باشد پس برای او یک یار بسازم که همراه او باشد، سپس او را از دنده چپ آدم آفرید و آدم نام او را حوا یعنی زندگی نامید .

پس از آن که خداوند خواب را بر آدم مستولی کرد یکی از دنده هایش را گرفت زنی بنا کرد و نزد آدم آورد ، و آدم گفت این است استخوانی از استخوان هایم و گوشتی از گوشتم ، از این رو ، نساء نامیده شد؛ زیرا از انسان گرفته شده است . ۵
خداوند این نکته را مورد توجه قرار داد که زن را از کدامین عضو آدم بیافریند ، او فرمود :
...... من زن را از قسمتی از بدن آدم که همواره پوشیده و نهفته است می آفرینم تا آنکه موجودی محجوب و عفیف به بار آید .۶

بنابراین بر اساس تعالیم تورات ، حوا از بخشی از بدن مرد آفریده شده است و تبعا ، این یکی از دلایل ایجاد تصور خلقت زن از دنده چپ مرد در بین مردمان در طول تاریخ شده است .

۳) نظر انجیل

در اناجیل مختلف هم قصّه آدم و حوّا آمده است.

در انجیل برنابا ، مثل همین داستان که در تورات آمده ذکر شده است : پس چون خدا آدم را تنها دید فرمود خوش نیست این که تنها باشد پس از این رو او را به خواب کرد و گرفت دنده را از سوی دل و آن جا را از گوشت پر کرد و از آن دنده ، حوا را آفرید و زن برای آدم گردانید. ۷

قرآن کریم عاری از داستان هایی است که در تورات و انجیل برای تحقیر زنان جعل گردیده اند ، و در آن کوچک ترین اشاره نشده که ارزش اوّلین زنی که خداوند خلق فرمود کمتر از اوّلین مرد بوده یا این که زن از یکی از دنده های مرد به وجود آمده یا زن در خلفت تبعی و طفیلی مرد است .

برعکس، قرآن در محیطی که برای زن هیچگونه استقلال در زندگی قائل نبود ، و هیچ گونه حق و حقوقی برای او نمی دید ، حرمت و شرافتی برای او جُز حرمت و شرافت خانواده نمی شناخت و دختران را زنده به گور می کردند ، با بیان رسا و منطق محکم ، اعلام می دارد ، زن از نظر خلقت مانند مرد و فرد ی از افراد انسان است که در ماده و عنصر پیدایشش دو نفر انسان نر و ماده شرکت و دخالت داشته و هیچ یک از این دو بر دیگری ترجیح و برتری ندارد ، و در نتیجه ، تمام افراد بشر چه زن باشد یا مرد امثال یکدیگرند و اگر ترجیح و برتری هم باشد در اصل خلقت آنها نیست بلکه به واسطه کسب فضائل اخلاقی و کمالات نفسانی است که آنها بدست آورده اند چون :

زن و مرد از یک پدر و مادر بوجود آمده است . آنجا که می فرماید :

« یا ایّها النّاس انّا خلقناکم من ذکرٍ و انثی و جعلناکم شعوباً و قبائل لتعارفوا انّ اکرمکُم عند اللّه اتقاکم »

ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره ها و قبیله ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید ( اینها ملاک امتیاز نیست ،) گرامی ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست ، خداوند دانا و آگاه است! ۸