10-10-2014، 19:19
اهمیت فوق العاده آیة الكرسى از این نظر است كه مجموعهاى از معارف اسلامى و صفات خداوند اعم از صفات ذات و فعل، مخصوصاً مسأله توحید در ابعاد مختلف را در بر گرفته است.
این اوصاف كه به دوازده بخش بالغ مىشود و هر كدام مىتواند ناظر به یكى از مسائل تربیتى انسان باشد، قابل دقت است و به گفته ابوالفتوح رازى هر یك از این صفات، یكى از مذاهب باطله را نفى مىكند (و به این ترتیب، دوازده تفكر باطل و نادرست به وسیله آن اصلاح مىشود.)
اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِما شاءَ وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا یَۆُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ (بقره ـ 255)
در چند مقاله قبل که بحث در مورد آیة الکرسی را آغاز کردیم قسمت های مختلف آیه را بررسی کردیم. در این نوشتار به ادامه بحث می پردازیم:
خلاصه مقالات قبلی که آیة الکرسی را بررسی کردیم نشان می دهد که:
خدایى سزاوار پرستش است كه زنده و پابرجا و نستوه باشد، گرفتار ضعف و خستگى و دچار خواب و چرت نگردد، احدى بدون اراده او قدرت انجام كارى را نداشته باشد.
همه چیز را بداند و بر همه چیز احاطه و تسلّط داشته باشد. این چنین خدایى مىتواند معبود و محبوب باشد و به چنین خدایى مىتوان توكّل كرد و عشق ورزید و به او امیدوار بود.
خدایى كه قرآن این گونه معرفى مىكند، با خداى انجیل و تورات تحریف شده قابل مقایسه نیست. آن كسانى كه در بنبستهاى تنگ و تاریك نظام مادّى جهان گرفتار شدهاند، چگونه مىاندیشند؟ «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ»
دلیل اهمیت آیة الكرسى
اهمیت فوق العاده آیة الكرسى از این نظر است كه مجموعهاى از معارف اسلامى و صفات خداوند اعم از صفات ذات و فعل، مخصوصاً مسأله توحید در ابعاد مختلف را در بر گرفته است.
این اوصاف كه به دوازده بخش بالغ مىشود و هر كدام مىتواند ناظر به یكى از مسائل تربیتى انسان باشد، قابل دقت است و به گفته ابوالفتوح رازى هر یك از این صفات، یكى از مذاهب باطله را نفى مىكند (و به این ترتیب، دوازده تفكر باطل و نادرست به وسیله آن اصلاح مىشود) (تفسیر ابو الفتوح رازى، جلد 2 صفحه 327)
در بعضى از روایات وارد شده كه آیة الكرسى پنجاه كلمه است و در هر كلمهاى پنجاه بركت است. شمارش كلمات آیه نیز نشان مىدهد كه تا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ پنجاه كلمه است
آیا آیة الكرسى همین یك آیه است؟
آیا آیة الكرسى فقط همین یك آیه است كه در چند مقاله قبل بحث شد كه از اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ شروع مىشود، و به وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ ختم مىگردد، یا اینكه دو آیه بعد نیز جزء آن است؟ بنابراین اگر در جایى مثل نماز لیلة الدفن دستور داده شده آیة الكرسى بخوانند، باید هر سه آیه خوانده شود؟
قرائنى در دست است كه نشان مىدهد، همان یك آیه است از جمله:
1- تمام روایاتى كه در فضیلت آن وارد شده و از آن تعبیر به آیة الكرسى كرده همه نشان مىدهد كه یك آیه بیش نیست.
2- تعبیر به كرسى فقط در همان آیه اول است و نامگذارى به آیة الكرسى نیز مربوط به همین آیه است.
3- در بعضى از احادیث به همین معنى تصریح شده مانند حدیثى كه در امالى شیخ از امیر مۆمنان على علیه السلام نقل شده است كه ضمن بیان فضیلت آیة الكرسى از اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ شروع فرمود تا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ.
4- در مستدرك سفینة البحار، از مجمع نقل مىكند: " و آیة الكرسى معروفة و هى الى قوله وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ
"" آیة الكرسى معروف است و آن تا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ است." (مستدرك سفینة البحار، جلد 9 صفحه 97)
5- در حدیثى از امام على بن الحسین علیه السلام مىخوانیم كه پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: كسى كه چهار آیه از اول سوره بقره و آیة الكرسى و دو آیه بعد از آن و سه آیه از آخر بقره را بخواند، هرگز ناخوشایندى در خودش و مالش نمىبیند و شیطان به او نزدیك نمىشود و قرآن را فراموش نمىكند. (بحار الانوار، جلد 89 صفحه 265) از این تعبیر نیز استفاده مىشود كه آیة الكرسى یك آیه است.
6- در بعضى از روایات وارد شده كه آیة الكرسى پنجاه كلمه است و در هر كلمهاى پنجاه بركت است. (مجمع البیان، جلد 1 و 2 صفحه 361)
شمارش كلمات آیه نیز نشان مىدهد كه تا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ پنجاه كلمه است.
آرى در بعضى از روایات دستور داده شده است كه تا " هُمْ فِیها خالِدُونَ" بخواند، بى آنكه عنوان آیة الكرسى، مطرح باشد.
به هر حال آنچه از قرائن بالا استفاده مىشود این است كه آیة الكرسى یك آیه بیشتر نیست.
این اوصاف كه به دوازده بخش بالغ مىشود و هر كدام مىتواند ناظر به یكى از مسائل تربیتى انسان باشد، قابل دقت است و به گفته ابوالفتوح رازى هر یك از این صفات، یكى از مذاهب باطله را نفى مىكند (و به این ترتیب، دوازده تفكر باطل و نادرست به وسیله آن اصلاح مىشود.)
اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ ما بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِما شاءَ وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا یَۆُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ (بقره ـ 255)
در چند مقاله قبل که بحث در مورد آیة الکرسی را آغاز کردیم قسمت های مختلف آیه را بررسی کردیم. در این نوشتار به ادامه بحث می پردازیم:
خلاصه مقالات قبلی که آیة الکرسی را بررسی کردیم نشان می دهد که:
خدایى سزاوار پرستش است كه زنده و پابرجا و نستوه باشد، گرفتار ضعف و خستگى و دچار خواب و چرت نگردد، احدى بدون اراده او قدرت انجام كارى را نداشته باشد.
همه چیز را بداند و بر همه چیز احاطه و تسلّط داشته باشد. این چنین خدایى مىتواند معبود و محبوب باشد و به چنین خدایى مىتوان توكّل كرد و عشق ورزید و به او امیدوار بود.
خدایى كه قرآن این گونه معرفى مىكند، با خداى انجیل و تورات تحریف شده قابل مقایسه نیست. آن كسانى كه در بنبستهاى تنگ و تاریك نظام مادّى جهان گرفتار شدهاند، چگونه مىاندیشند؟ «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ»
دلیل اهمیت آیة الكرسى
اهمیت فوق العاده آیة الكرسى از این نظر است كه مجموعهاى از معارف اسلامى و صفات خداوند اعم از صفات ذات و فعل، مخصوصاً مسأله توحید در ابعاد مختلف را در بر گرفته است.
این اوصاف كه به دوازده بخش بالغ مىشود و هر كدام مىتواند ناظر به یكى از مسائل تربیتى انسان باشد، قابل دقت است و به گفته ابوالفتوح رازى هر یك از این صفات، یكى از مذاهب باطله را نفى مىكند (و به این ترتیب، دوازده تفكر باطل و نادرست به وسیله آن اصلاح مىشود) (تفسیر ابو الفتوح رازى، جلد 2 صفحه 327)
در بعضى از روایات وارد شده كه آیة الكرسى پنجاه كلمه است و در هر كلمهاى پنجاه بركت است. شمارش كلمات آیه نیز نشان مىدهد كه تا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ پنجاه كلمه است
آیا آیة الكرسى همین یك آیه است؟
آیا آیة الكرسى فقط همین یك آیه است كه در چند مقاله قبل بحث شد كه از اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ شروع مىشود، و به وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ ختم مىگردد، یا اینكه دو آیه بعد نیز جزء آن است؟ بنابراین اگر در جایى مثل نماز لیلة الدفن دستور داده شده آیة الكرسى بخوانند، باید هر سه آیه خوانده شود؟
قرائنى در دست است كه نشان مىدهد، همان یك آیه است از جمله:
1- تمام روایاتى كه در فضیلت آن وارد شده و از آن تعبیر به آیة الكرسى كرده همه نشان مىدهد كه یك آیه بیش نیست.
2- تعبیر به كرسى فقط در همان آیه اول است و نامگذارى به آیة الكرسى نیز مربوط به همین آیه است.
3- در بعضى از احادیث به همین معنى تصریح شده مانند حدیثى كه در امالى شیخ از امیر مۆمنان على علیه السلام نقل شده است كه ضمن بیان فضیلت آیة الكرسى از اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ شروع فرمود تا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ.
4- در مستدرك سفینة البحار، از مجمع نقل مىكند: " و آیة الكرسى معروفة و هى الى قوله وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ
"" آیة الكرسى معروف است و آن تا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ است." (مستدرك سفینة البحار، جلد 9 صفحه 97)
5- در حدیثى از امام على بن الحسین علیه السلام مىخوانیم كه پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: كسى كه چهار آیه از اول سوره بقره و آیة الكرسى و دو آیه بعد از آن و سه آیه از آخر بقره را بخواند، هرگز ناخوشایندى در خودش و مالش نمىبیند و شیطان به او نزدیك نمىشود و قرآن را فراموش نمىكند. (بحار الانوار، جلد 89 صفحه 265) از این تعبیر نیز استفاده مىشود كه آیة الكرسى یك آیه است.
6- در بعضى از روایات وارد شده كه آیة الكرسى پنجاه كلمه است و در هر كلمهاى پنجاه بركت است. (مجمع البیان، جلد 1 و 2 صفحه 361)
شمارش كلمات آیه نیز نشان مىدهد كه تا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ پنجاه كلمه است.
آرى در بعضى از روایات دستور داده شده است كه تا " هُمْ فِیها خالِدُونَ" بخواند، بى آنكه عنوان آیة الكرسى، مطرح باشد.
به هر حال آنچه از قرائن بالا استفاده مىشود این است كه آیة الكرسى یك آیه بیشتر نیست.