خودکفایی ایران در تولید دارو از پلاسما

[✘PETER✘]

مدیرکل سازمان انتقال خون آذربایجان غربی گفت: در حال حاضر کشورمان وارد کننده پلاسمای خون است اما در آینده ای نزدیک به خودکفایی در این زمینه می‌رسد.
به گزارش جهان به نقل از تسنیم، امیر اولیایی رضایی متولد بهمن سال ۱۳۴۵ در ارومیه است و تحصیلات خود را در مقطع دکترای رشته هوشبری در دانشگاه علوم پزشکی این شهر به پایان برد.

اولیایی رضایی در سال ۸۶ وارد سازمان انتقال خون آذربایجان غربی شد در حالی که پیش از وی دکتر برادران صباح ریاست آن را بر عهده داشت.

با وی مصاحبه ای ۷۰ دقیقه ای انجام شده که در پی می آید.

* با توجه به اینکه تولید دارو از پلاسمای خون در سطح دنیا مورد توجه قرار دارد، وضعیت کشور و مشخصا آذربایجان غربی در این زمینه چگونه است؟

اولیایی رضایی: وظیفه اصلی سازمان انتقال خون تامین خون سالم و کافی بوده و در این رابطه نیز تلاش های بسیاری انجام می دهد چراکه خون در عرصه پزشکی به عنوان دارو مطرح است، دارویی که هیچ گونه جایگزینی برای آن وجود نداشته و تاکنون دانش بشری به آن حد نرسیده که این دارو را به صورت مصنوعی تولید کند.

به همین خاطر اصلی ترین منبع دارو برای تهیه، خود انسان های سالم جامعه هستند در کنار این سیاست، از این دارو یک تعداد مشتقاتی تهیه شده که در بسیاری از موارد، از خارج وارد کشور می شود بنابراین سازمان انتقال خون در کنار سایر خدمات تصمیم گرفت برای خودکفایی کشور در این زمینه اقدام کند یعنی یک تعداد اداره کل های کشوری را مورد ارزیابی، بازبینی و بازرسی کیفی قرار داد.

در این رابطه یک تعداد از اداره کل های استان های سراسر کشور که از نظر کیفی در راس بودند به منظور ارسال پلاسماهای مازاد بر نیاز مراکز درمانی استان به شرکت مادر تخصصی پالایش و پژوهش ایران انتخاب شدند تا داروهای مشتق از پلاسمای خون را تولید کنند.

* یعنی هم اکنون وارد کننده پلاسمای خون هستیم؟

اولیایی رضایی: بله فعلا وارد کننده هستیم اما در این عرصه ورود یافته ایم که پلاسماهای خود را به شرکت مادر تخصصی پالایش و پژوهش ایران ارسال کنیم تا این شرکت با انعقاد قرارداد با کشورهایی که در این زمینه دانش پیشرفته ای دارند به صورت مشترک بتوانند اصلی ترین داروهایی که از پلاسمای خون تولید می شود مثل هموگلبین و فاکتور ۸ و ۹ را تولید کنند.

سازمان انتقال خون آذربایجان غربی یکی از استان هایی است که توانسته به آن درجه از کیفیت برسد که از این بازرسی های داخلی و خارجی با موفقیت عبور کرده و وارد چرخه پلاسما شود.

* علت اینکه داروخانه های معتبر دنیا که در زمینه تولید دارو فعالیت می کنند مشتاق دریافت پلاسمای خون ایرانی هستند؟ چیست؟

اولیایی رضایی: موضوع دریافت پلاسماهای سالم مورد نظر تمامی شرکت ها داروسازی دنیا است و در هر جا که مردم سالمی داشته باشند قطعا پلاسماهای اهدایی سالم تر بوده و مورد توجه کشورها است و در این زمینه تهیه دارو از پلاسما و خون سالم نه تنها در ایران و حتی در همه کشورهای پیشرفته دنیا نوعی دغدغه دولت محسوب می شود.

تمامی کشورهای دنیا در این زمینه برنامه ریزی داشته و به طبع تمایل دارند با توجه به فرهنگ دین مبین اسلام و آموزه های قرآنی که در نزد مردم ایران ساری و جاری بوده و مردم مسلمان جزو سالم ترین مردمان دنیا محسوَب می شوند، پلاسمای خون را از ایرانیان دریافت کنند.

* ظاهرا از پلاسمای خون در تهیه سرم هاری و هپاتیت "بی" نیز استفاده می شود؟

اولیایی رضایی: بله، اخیرا در این رابطه سازمان انتقال خون کشور برخی استان ها را به صورت آزمایشی انتخاب کرده است.

* اهدای خون به طور متوسط در استان چقدر بوده و مصرف آن چقدر است؟

اولیایی رضایی: به طور متوسط هم اینک شاخص اهدا به ۱۰۰۰ نفر در استان ۲۴ واحد بوده درحالی که میانگین این شاخص در کشور ۲۶ واحد است البته باید گفت شاخص اهدا به ۱۰۰۰ نفر در سال ۸۶ در استان ۱۳ واحد بوده که در آن زمان میانگین کشوری ۲۴ واحد به هزار نفر بود.

در این رابطه با توجه به برنامه ریزی هایی که انجام گرفته موفق شدیم به رتبه ۲۳ و ۲۴ برسیم یعنی به میانگین کشوری نزدیک تر شده ایم و به همین منظور امیدواریم با حمایت مسئولان و پوشش مناسب رسانه ای در زمینه فرهنگ سازی اهدای خون در جامعه موفق عمل کنیم.

* علت اینکه در زمان گذشته به اهدای خون توجه چندانی نمی شد چیست و شما چه اقداماتی برای افزایش اهدای خون در استان انجام دادید؟

اولیایی رضایی: سازمان انتقال خون به عنوان یک دستگاه پشتیبان، برای مراکز درمانی محسوب می شود و معمولا خدمات آن در صحنه های اصلی در کل کشور آنچنان که باید به چشم نمی آید.

در سال ۸۶ کل خون هایی که در استان تهیه می شد ۳۹ هزار واحد بود که ۴۰ درصد آن از طریق جایگزین بوده و شاخص چندان مناسبی برای استان محسوب نمی شد علتش این مسئله است که هرگونه اجباری برای اهدای خون می تواند تهدیدی برای سلامتی آن باشد، چون افرادی که مجبور به اهدای خون هستند،اطلاعاتی که حین معاینه به پزشک می دهند متاثر از اجبار بوده و این خود می تواند در سلامتی خون تاثیر منفی گذارد برای همین باید خون جایگزین حذف می شد.

خوشبختانه از سال ۸۷ به این سو تهیه خون جایگزین توسط همراه بیمار حذف شد و هم اکنون در استان شاهدیم که هیچ همراه بیماری از بیمارستان ها به سازمان انتقال خون ارجاع نمی شود و تمام خون هایی که مورد نیاز مراکز درمانی است به شکل داوطلبانه از استان تهیه شده و در اختیار مراکز درمانی قرار می گیرد.

سازمان انتقال خون آذربایجان غربی برای اینکه به این موضع برسد در وهله نخست اطلاع رسانی های محیطی خود را افزایش داده و از این طریق خواسته خود را به گوش مردم رسانید هر چند من معتقدم که در این زمینه باید بیش از این فعالیت کنیم و از سوی دیگر در کنار آن سعی کردیم که کیفیت خدمات خود را ارتقاء داده و محیط های اهدای خون را برای مراجعه کنندگان جذاب تر و دلنشین تر کنیم.

علاوه بر آن تعداد مراکز انتقال خون سطح استان را افزایش دادیم تا دسترسی مردم به این مراکز افزایش یابد و نیز به تقویت ارتباط بین دستگاه های مختلف در حوزه سلامت از جمله ارتباط با دانشگاه علوم پزشکی و جمعیت هلال احمر و بسیاری از دستگاه هایی که در عرصه سلامت فعالیت می کنند پرداخته ایم و این ها اهم اقداماتی است که کمک کرد که این سازمان از ۳۹ هزار واحد اهدای خون به ۷۰ هزار واحد در سال گذشته برسد.

* امسال میزان اهدای خون در استان چقدر بوده است؟

اولیایی رضایی: امسال به میزان ۲ درصد نسبت به زمان مشابه سال گذشته افزایش اهدای خون در استان را شاهد بودیم.

* آیا تاکنون با کمبود خون در مراکز درمانی مواجه شده اید؟

اولیایی رضایی: تقریبا از چندین سال گذشته این سازمان مشکل حادی از نظر کمبود خون در استان نداشته و شاهد آن اینکه هیچ گونه اطلاعیه ای از سوی این سازمان در صدا و سیما نمی بینید یعنی هم اکنون در آذربایجان غربی ذخیره ۹ روز خون وجود دارد.

* مهمترین نیازهای سازمان انتقال خون در حوزه نرم افزاری و سخت افزاری چیست؟

اولیایی رضایی: تجهیزات سازمان انتقال خون بسیار گرانقیمت هستند علت آن این است که برای تضمین سلامتی خون ها باید به روزترین تجهیزات را استفاده کنیم و حتی تجهیزاتی ممکن است هیچ گونه خرابی نداشته باشد اما با توجه به اینکه به طور مرتب تجهیزات به روزتری با درصد خطاهای کمتر به بازار پزشکی جامعه عرضه می شود ما موظف هستیم که حتما از تجهیزات به روز استفاده کرده و تجهیزات پیشین که حتی مستهلک نشده اند را کنار بگذاریم.

دستگاه هایی که به روز نیستند، هزینه های سازمان را به شدت بالا می برند و در این زمینه در حوزه نرم افزاری منابع اعتباری به تجهیرات اموال و نیروهای متخصص برمی گردد و از سوی دیگر در سازمان انتقال خون با کمبود شدید نیروی انسانی مواجه هستیم چون هر نیرویی که در سازمان فعالیت می کند چندین مسئولیت دارد و سازمان مجبور است که در حوزه های مختلف آنها را بکارگیری کند و این خود سبب خستگی نیروها در زمان های طولانی می شود پس ما انتظار داریم با توجه به اهمیت موضوع، این موارد از سوی مسئولان استانی مورد توجه بیشتری قرار گیرد.

ما از تمامی مسئولان استانی به ویژه آقای استاندار و معاونان ایشان تشکر می کنیم که به حوزه انتقال خون توجه دارند اما با توجه به اهمیت انتقال خون در حوزه سلامت و اینکه خدایی ناکرده هر گونه تهدیداتی در این زمینه می تواند تاثیرات گسترده و سریع الاثر در بیمار داشته باشد،ما انتظار داریم که توجه ویژه تری به سازمان انتقال خون شود چون در تقسیم بندی دستگاه های کشور، سازمان انتقال خون جزو دستگاه های حیاتی کشور طبقه بندی شده است

* در چارت سازمانی انتقال خون چند نفر نیرو پیش بینی شده و چند نفر کمبود نیرو وجود دارد؟

اولیایی رضایی: در سازمان انتقال خون ۱۶۰ چارت وجود دارد در حالیکه نیروهای رسمی ما حدود ۵۲ نفر است که با تلاش شبانه روزی همکاران که جای تشکر بسیار دارد، به صورت بسیجی وارد فعالیت می کنند به علاوه اینکه حوزه ما از دستگاه های وزارت بهداشت و درمان بوده و تنها دستگاه وزارت است که بودجه استانی دارد که این خود سبب شده مصوبه های پرداختی برای کارکنان انتقال خون به راحتی ساری و جاری نباشد.

از جمله آنها، پرداخت فوق العاده جذب است که جزو مصوبات وزارت بهداشت و درمان بوده و تمامی کارکنان دانشگاه ها از فوق العاده جذب استفاده می کنند اما بودجه سازمان انتقال خون استانی بوده و پرداخت فوق العاده جذب منوط به درآمدهای آن است در حالی که این سازمان درآمدی ندارد و باید بیش از اینها از مورد حمایت قرار گیرد

* امسال بودجه استانی سازمان انتقال خون آذربایجان غربی چقدر است؟

اولیایی رضایی: نزدیک ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان که سال گذشته این رقم یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون بود البته اعتبار پروژه های عمرانی جدا از این است.

* امسال چند پروژه عمرانی در حوزه شما در استان وجود دارد؟

اولیایی رضایی: امسال پروژه عمرانی نداریم اما در سال های گذشته وجود داشت.

* در چند شهر استان نمایندگی و زیرمجموعه وجود دارد؟

اولیایی رضایی: حدود ۱۱ پایگاه انتقال خون که در ارومیه سه پایگاه و در شهرهای خوی، میاندوآب، مهاباد، شاهین دژ، سردشت، بوکان،نقده و ماکو هر کدام یک پایگاه به علاوه تیم های سیار در سراسر آذربایجان غربی وجود دارند.

* اگر خدای ناکرده بحرانی در استان اتفاق افتد سازمان انتقال خون استان چه میزان آمادگی داشته و می تواند خون چند نفر را تامین کند؟

اولیایی رضایی: اول اینکه در مواقع عادی نیاز ۹ روزه خون در استان وجود دارد علاوه بر آن بین اهدا کنندگان خون یک عده اعلام آمادگی کرده اند که در مواقع اضطراری با یک تماس، به صورت سریع خود را به محل انتقال خون برسانند.

سوما با توجه به فرهنگ بالا و نوع دوستی مردم، آنها خود کمک حال بیماران و مجروحین بوده و در مواقع مورد نیاز به کمک هموطنان خود می شتابند و از سوی دیگر، ساز و کار سازمان انتقال خون کشور این است که با ایجاد شبکه خون رسانی کشوری، استان هایی که مجاور همدیگر قرار دارند را موظف کرده که در مواقع بحرانی یکدیگر را مورد پوشش خود قرار دهند.

به طور مثال در زلزله ورزقان در آذربایجان شرقی، سازمان انتقال خون آذربایجان غربی از نخستین ادارات انتقال خون بود که توانست در همان ساعت اولیه بیش از ۴۰۰ واحد خون به زلزله زدگان کمک کند و بسته اهدایی دوم نیز فردای آن روز پس از بسته اول که حدود ۳۰۰ واحد بود کمک شد.