اقتصاد خانواده یاخساست؟

[bOoOoOy]

خسیس کسی است که صفت منفی خست و بخل است. «فرهنگ بزرگ سخن» می نویسد: «بخل: خودداری از خرج کردن مال هنگام نیاز داشتن به چیزی یا دریغ داشتن چیزی از دیگری است...

خسیس: دارنده حالتی درونی که از خرج کردن پول یا دادن چیزی به دیگری احساس ناراحتی و در نتیجه خودداری می کند.»در فارسی، معادل خساست را تنگ چشمی و ناخن خشکی گذاشته اند. در آثار ادبی و دینی ما، مطالب ارزنده ای درباره بخل و ویژگی های بخیلان و خسیسان آمده است.

سعدی در «گلستان» می گوید:

«مالی به مشقت فراهم آرند و به خست نگاه دارند و به حسرت بگذراند ... سیم بخیل از خاک وقتی برآید که وی در خاک درآید.»

خسیس اگر تنها زندگی کند، دچار مشکلاتی می شود که برشمردیم. اما اگر ازدواج کند و نان آور و تکیه گاه خانواده باشد، خست او آسیب های جسمی روانی و اخلاقی زیادی به زن و فرزندانش می رساند . پیشوایان دین ما سفارش کرده اند مردی که ازدواج کرده و تشکیل خانواده داده است باید برای توسعه مالی و رفاهی زندگی خود تلاش کند و با بخیلی و خسیسی، افراد خانواده خود را در تنگنا قرار ندهد و به گرفتاری و خواری نکشاند. از نظر امام رضا(ع) واجب است که مرد برخوردار از نعمت های مادی، زندگی خانواده خود را گشایش دهد.

امام صادق (ع) بی توجهی به وضعیت اقتصادی خانواده را گناهی می داند که مرد باید در روز رستاخیز پاسخگوی آن باشد و مهم تر و شدیدتر اینکه پیامبر بزرگوار اسلام(ص) تأکید می کند: مردی که نیازهای زندگی افراد خانواده خود را برنیاورد و آنها را ضایع سازد ملعون است، یعنی از رحمت خداوند بسیار فاصله دارد.

از نظر روان شناسان، رگه های بخل شدید در بیماران خودشیفته، جامعه ستیز و وسواسی – جبری دیده می شود. در این میان، کسانی که اختلال شخصیت وسواسی- جبری دارند بیش از بقیه خسیس و تنگ چشم هستند. «متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی» یکی از نشانه های این افراد را چنین بیان می کند:

"ناخن خشکی نسبت به خود و دیگران. به اعتقاد آنها پول چیزی است که باید آن را برای فجایع آتی پس انداز کرد"

آرگایل در کتاب "روان شناسی پول" با استناد به دیدگاه های روانکاوی، کینه توزی، لجبازی، خودسری و حساسیت افراطی به پاکیزگی و وظیفه شناسی را صفات همراه با خسیسی ذکر می کند و پیشینه مشکلات خانوادگی و احساس ناامنی شدید روانی را زیربنای آن می داند.



حال با این اوصاف این سوال در ذهن همه ما متبادر می شود که :

چگونه می توان پیش از انتخاب همسر، خسیس بودن مرد را تشخیص داد؟ بعضی معتقدند از نوع و میزان هدایا، پذیرایی کردن در رفت و آمدهای خانوادگی، هزینه کردن در دیدارهای دختر و پسر بیرون از خانه و نیز، تحقیق از دوستان و آشنایان فرد، می توان به این مقصود رسید.

همچنین برای بررسی خساست این توصیه ها نیز ارایه می شود:

اولا سوالاتی در مورد تامین سطح زندگی آینده(حتی برای تان مثال بزنند که برای نمونه زندگی شما را شبیه به سطح زندگی چه کسی تامین می کنند)، تامین نیازهای مالی تان، میزان گردش و تفریحی که به آن معتقدند، نحوه مدیریت مالی در زندگی مشترک، نقش و جایگاهی که برای پس انداز قایلند و .. را مورد بررسی دقیق قرار دهید.

ضمنا حتما در میان دوستان واشنایان و همکاران و حتی نزدیکان ایشان تحقیق جدی انجام دهید و ببینید ایشان از لحاظ مادی دارای چه روحیاتی بوده و ضمنا ایا خسیس هستند یا خیر؟

ببینید که ایشان چقدربه مسایل مالی اهمیت می دهند؟ چقدر پس انداز کردن در زندگی شان مهم است؟ آیا خرج کردنشان متناسب با وضعیت مالی شان است یا اینکه دست شان را محدود می گیرد و دایما سعی در صرفه جویی افراطی دارند؟

البته روان شناسان چون خسیس بودن را صفتی شخصیتی می دانند، شیوه های یاد شده را رد نمی کنند، اما در بهره گرفتن از روش های دقیق تر ارزیابی شخصیت، از جمله به کار بردن آزمون های معتبر، تأکید می ورزند.

با همسر خسیس چگونه باید رفتار کرد؟

شاید بهترین كار برای داشتن زندگی راحت تن ندادن به ازدواج با آدمی خسیس باشد یعنی همان علاج واقعه پیش از وقوع. اما اگر به هزار و یك دلیل زندگی با فردی خسیس نصیبمان شد اگر قصد بر هم زدن رابطه را نداشته باشیم بهترین چاره تحمل كردن است.

وقتی می گویند خساست درد بی درمان است حرف بی راهی نیست چون روان شناسان می گویند كه خساست به هیچ وجه درمان نمی شود. اگر زن یا شوهری تدبیر لازم را داشته باشد فقط می تواند خساست همسرش را كمرنگ تر كند. شاید كم دردسرترین راه این باشد كه بیماری همسرمان را درك كنیم و او را همان گونه كه هست بپذیریم. هر چند كار سختی است اما باید تمرین كنیم كه مقابله به مثل نكنیم چون گارد گرفتن در مقابل چنین آدمی فقط او را جری تر می كند.

این كار نیز فایده زیادی دارد كه اگر فرزندمان از رفتار همسرمان رنجید، مقابله به مثل را به او یاد ندهیم و فقط به فرزندمان توضیح بدهیم كه این عقیده در پدر و مادر توست و باید به عقیده آنها احترام بگذاری. همچنین خوب است كه به یاد داشته باشیم افراد خسیس با وجودی كه ممكن است سلیقه خوبی داشته باشند اما برای خرید هر چیزی، ابتدا به مبلغ آن توجه می كنند؛ بنابراین بهتر است به جای دلخور شدن یا مسخره كردن همسرمان از او تشكر كنیم در واقع سپاسگزاری ما نوعی تشویق برای تكرار این رفتارهای مثبت و از بین رفتن برخی مشكلات رفتاری همسرمان است