طبیعت سرد و گرم بدن (1)

[•ДmịrHoSsiŋ•]

بر این اساس است که توصیه می ‌شود افرادی که طبیعت گرم صفراوی یا دموی دارند، غذاهای سرد مصرف کنند تا گرمی آنان تعدیل شود و افرادی که طبع سرد بلغمی یا سوداوی دارند، غذاهای گرم مصرف کنند و یا با مخلوط غذاهای سرد و گرم، اثر سردی و گرمی خنثی شود.



سردی و گرمی که در طب جدید با عنوان غذاهای کم کالری و پُر کالری نام برده می ‌شود، واقعیت غیر قابل انکار است و به عقیده محققان، در صورت پیروی از الگوهای صحیح، افراد از مصرف مواد غذایی مختلف بهره ‌مند خواهند شد.

دکتر سید اشرف ‌الدین گوشه‌ گیر، عضو مؤسسه طب اسلامی با تأیید این مطلب که برخی افراد طبع سرد و برخی دیگر طبع گرم دارند، معتقد است: هر فرد به صورت تجربی قادر است تا طبیعت خود را شناسایی کند تا بر این اساس، از ناهماهنگی بین مواد غذایی و عوارض حاصل از آن پیشگیری کند. همان طور که گفته شد، افرادی که طبیعت گرم دارند، تحمل گرما را ندارند و به مصرف مواد غذایی خنک و سرد تمایل دارند، زیرا این گونه مواد غذایی انرژی کمتری دارد اما افرادی که طبیعت سرد دارند، سرمایی هستند، آب و هوا و مواد غذایی گرم برای آنان مناسب ‌تر است و تمایل آنان به مصرف مواد غذایی گرم و پُر انرژی است. اساتید طب سنتی در خصوص علت بروز این پدیده در افراد، معتقد هستند مزاج افراد یا مادرزادی و یا اکتسابی است.

دکتر مجید انوشیروانی، دستیار تخصصی طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی ایران در این باره می‌ گوید: صفات مادرزادی مزاج انسان، حاصل ترکیب صفات کیفیتی مزاج والدین و تأثیر محیط در دوران رشد جنینی است. به معنای عام و کلی شامل محیط جغرافیایی و شرایط اقلیمی، تغذیه، میزان خواب و بیداری و فعالیت و استراحت مادر و رویدادهای روانی مادر و... است.

وی با بیان این که نوع طبیعت افراد وراثتی است، ادامه می ‌دهد: با توجه به این که در فلسفه طب سنتی، گرمی و سردی کیفیت ‌های فاعله هستند، باید آن ها را در فرآیند توارث ژنی، صفات غالب بدانیم. بنابراین مزاج فرزند یک زوج که هر دو مزاج گرم دارند، حتماً گرم خواهد بود و تنها در صورتی مزاج فرزند آن ها سرد خواهد شد که مادر در دوران بارداری به شدت تحت تأثیر عوامل سردی ‌آور قرار داشته و به بیماری ‌های رحم یا مغز و کبد دچار شده باشد. البته ممکن است فردی که گرم مزاج مادرزادی بوده است، در دوران زندگی‌ اش تحت تأثیر شرایط زیستی و یا روحی و روانی و عارضه ‌های دیگر تغییر مزاج دهد و مزاج جدیدی را اکتساب کند.

از سوی دیگر طبق نظر حکمای طب سنتی ایران، بدن همه موجودات و انسان ها از چهار ماده اصلی ساخته شده است که عبارت هستند از: خاک، آب، هوا و آتش. که هر کدام از این ارکان دارای کیفیت خاص خود می ‌باشد.

دکتر حسین رضایی‌ زاده، دستیار تخصصی طب سنتی در دانشگاه علوم پزشکی ایران، با بیان این که کیفیت خاک را سرد و خشک، آب، سرد و تر، هوا، گرم و تر و آتش را گرم و خشک در نظر بگیریم، می‌ گوید: " اگر بدن انسان از مقادیر متناسب خاک، آب، هوا و آتش ترکیب شده باشد، مزاج معتدل به ‌وجود می ‌آید و اگر یکی بر دیگری برتری داشته باشد، مزاج‌ های چهار گانه اصلی که عبارت هستند از مزاج سوداوی، بلغمی، دموی و صفراوی، ایجاد می ‌شوند. "

به گفته این متخصص طب سنتی " در شخص سوداوی، خشکی، در بلغمی، سردی و تری و در فرد دموی، گرمی و تری و نهایتاً در شخص صفراوی گرمی و خشکی غلبه دارد که این کیفیات یعنی سردی و گرمی و تری و خشکی موجب بروز علائمی در فرد می ‌شود."

طب جدید در تحقیقات خود در زمینه ریشه ‌های بروز سردی و گرمی در افراد بر تجربه ‌های قدما مهر تأیید زده است، هر چند که تحقیقات در این زمینه اندک است و به گفته دکتر انوشیروانی تبیین دقیق ‌تر این مسائل و وراثتی بودن مزاج افراد نیازمند مطالعات تخصصی ‌تر و گسترده‌ تر است که در صورت ادامه مطالعات و رسیدن به یافته‌ های جدیدتر می‌ تواند در بهبود سلامت نسل نیز کمک ‌کننده باشد. با این حال دکتر مرتضی صفوی، متخصص تغذیه با تأیید این مسئله و تأثیر سردی و گرمی بر روح و جسم انسان می ‌گوید: " برخی افراد طبیعت سرد دارند و با خوردن مواد غذایی سرد مثل ماهی، سردی می‌ کنند که به عبارتی بدن ضعف می‌ کند و دچار سُستی مفاصل، کندی حرکت، خواب ‌آلودگی و یا کم‌ حوصلگی می ‌شود. "

بر اساس برخی از یافته ‌های علمی و تحقیقات متخصصان طب سنتی اساساً این مسئله که برخی از غذاها گرم و برخی از غذاها سرد هستند درست است و بهتر است افراد با تشخیص این که طبع سرد یا طبع گرم دارند، به رعایت اعتدال در مصرف مواد غذایی اهمیت بدهند.

همان ‌طور که گفته شد در طب ایرانی تئوری بنیادی داریم به نام اخلاط چهار گانه(صفراوی، دموی، بلغمی و سوداوی) که این اخلاط چهار گانه ترکیباتی مایع هستند.

بر اساس این تئوری غذایی که می ‌خوریم در کبد تغییر ماهیت داده و فعل و انفعالاتی روی آن صورت می ‌گیرد و به چهار شکل در می ‌آید:

ترکیبی قرمز متمایل به زرد به نام صفرا که به هضم غذا کمک می ‌کند و کارکرد مغزی را افزایش می ‌دهد.

ترکیب دیگر سرخ‌ رنگ است به نام دم یا خلط خون که اکسیژن و مواد غذایی را به بافت‌ ها و سلول ‌های بدن می ‌رساند.

ترکیب سوم که بلغم نام دارد، قرمز کم‌ رنگ است و وظیفه تسهیل کار مکانیکی و لغزش مفاصل روی هم و تشکیل بافت عصبی و سلول‌ های مغزی را دارد.

ترکیب چهارم قرمز و جگری رنگ است که سودا نام دارد و وظیفه طبیعی تحریک اشتها و تشکیل بافت استخوانی را دارد.

به این ترتیب هر ماده غذایی وقتی وارد بدن می ‌شود، بسته به مزاجش موجب تولید اخلاط چهار گانه می‌ شود و البته یکی را بیشتر تولید می ‌کند. افراد باید مشخص کنند که در کدام یک از مزاج‌ های چهار گانه صفراوی، دموی، بلغمی و سوداوی قرار می‌ گیرند و برای این کار لازم است تا بدانند که علائم هر یک از این مزاج‌ ها چیست و بیشتر علائم کدام یک از این مزاج‌ ها با آن ها تطابق دارد.