بازی آنلاین
آپلود عکس
15-08-2014، 18:12
شهر ماكو در گذشته يكي از قلاع محكم سرحدات ايران وعثماني محسوب مي‌شد. ازاين شهردر طول تاريخ به اسامي مختلفي ياد شده بنا به روايتي مي‌گويند، اسم قديم ماكو (شاوارشان) بود كه از كيارستان كه امروزه به نام سياوش معروف است اخذ شده است.
اسم ماكورا ” آرتاز“، ” قلعه قبان“ و” روساومكي“(محل مرتفع گوسفند و آغل زمستاني) نيز مي‌گفتند كه احتمالاً به علت خوبي مراتع از طرف ارامنه منطقه نامگذاري شده بود. شهرماكو علاوه بر آنكه از نظر ساختار فيزيكي شهر جالبي است، داراي آثار متعدد باستاني و تاريخي نيز مي‌باشد.
مراكزتاريخي وباستاني
كاخ باغچه جوق
كاخ باغچه جوق ساختماني مجلل وبنايي تاريخي است. اين كاخ در اواخر دوره قاجاريه، به دستور اقبال السلطنه ماكويي كه يكي از سرداران مظفر الدين شاه بود، ساخته شده است. اين كاخ تاثير شگرفي از سبك معماري روسيه پذيرفته است.
عمارت كلاه فرنگي ماكو
ساختمان بنا به اواخر دوره قاجاريه مربوط مي شود و تاكنون هيچ دخل و تصرفي در آن صورت نگرفته است.
ساختمان شهرباني ماكو
تاريخ احداث اين بنا، با توجه به كتيبه موجود در تالار آئينه، محرم سال 1320 هجري قمري مي باشد.
قلعه سياه
اين قلعه يك كاخ پادشاهي اورارتويي بوده كه در قرن هاي هشتم وهفتم قبل از ميلاد به منظور دفاع يا حمله و با استفاده از عوامل طبيعي زمين ساخته شده است.
قلعه راوز
قلعه راوز در جنوب غربي ماكو واقع شده و به شكل محلي مسكوني است كه 300 سال قبل از ميلاد مسيح‌ايجاد شده است.
شهر اورارتويي بام فرهاد
اخيرا آثار يك شهر تاريخي مربوط به هزاره اول پيش از ميلاد در شهرستان ماكو كشف شده است كه در مكاني موسوم به بام فرهاد در ارتفاعات مجاور روستاي سنگر در 7 كيلومتري شمال شهر ماكو قرار دارد.اين شهر به اقوام اورارتو تعلق داشته و فاقد استحكامات دفاعي بوده است.
در اين شهر يك معبد سنگي متعلق به خداي خالدي (خداي جنگ اورارتوها) واقع است. كشف ديوار شهر و معبد سنگي ديگر در محلي موسوم به (كور اوغلي قلعه سي) ازيافته هاي مهم اين منطقه است.بر اساس مطالعات صورت گرفته، شهر در زمان آباداني حدود 20 هكتار وسعت داشته است.
مقبره صخره اي سنگر
اين مقبره در 7 كيلومتري جاده آسفالته ماكو – بازرگان و در مجاورت روستايي به نام فرهاد واقع شده است. قدمت اين بنا به 700 سال قبل از ميلاد مسيح مي‌رسد. در حفاري هايي كه اخيرا در اين منطقه صورت گرفته، اين آثار را از شهر اورارتويي واقع در اين منطقه محسوب دانسته اند.
پل پنج چشمه
پل پنج چشمه در قرن دهم زمان صفويه به منظور ايجاد ارتباط بين تبريز و ماكو و همچنين بين ماكو و روستاهاي اطراف ساخته شده است.
سنگ نبشته شهر روسا
روسا يكي از شهرهاي اورارتويي بود كه در قرن نهم پيش از ميلاد و در زمان روسا دوم ، حاكم اورارتو ساخته شد. روساي دوم پسر آرگيشتي دوم از پادشاهان معروف اورارتو پس از اتمام شهر كتيبه اي دربالاي آن نصب كرد.
اين كتيبه كه يكي از نفايس آثار كهن اين سرزمين به شمار مي رود توسط روساي دوم به خط ميخي نوشته شده و توسط باستان شناس معروف آلماني پروفسور مين تس ترجمه شده است.
طول كتيبه 72 وعرض آن 56 و ضخامت آن 11 سانتي متر ، همچنين وزن آن 110 كيلوگرم است . بر روي اين كتيبه 16 خط موازي رسم شده است. شهر روسا بر اثر حمله و هجوم قوم آشور باخاك يكسان شده وامروزه فقط دهكده كوچكي به نام بسطام از دهستان چايپارا به شمار مي رود . اين كتيبه هم اكنون در شهر ماكو نگهداري مي شود.
جاذبه هاي طبيعي
چشمه معدني شگفتي
اين چشمه در دامنه جنوبي كوه هاي آق بولاغ و شمال دهكده شگفتي در منطقه سيه چشمه واقع شده است.
آب گرم شوط آباد
روستاي شوط آباد در 27 كيلومتري جنوب شرقي ماكو واقع شده است . 5/2 كيلومتر بعد از شوط آباد تپه اي وجود دارد كه آب گرم از بالاي آن خارج مي شود.
آب گرم باش كندي
چشمه آب گرم باش كندي در فاصله 2 كيلومتري روستاي باش كندي و13 كيلومتري جاده ماكو بازرگان واقع شده است.
چشمه معدني عرب ديزج
اين چشمه معدني در 300 متري دهكده اي به همين نام در اطراف ماكو است.
منطقه حفاظت شده مراكان
در جنوب سواحل ارس و شمال شهرستان ماكو واقع شده و داراي پوشش گياهي نيزار و بيشه زار است. در اين منطقه حيوانات و پرندگان از قبيل قوچ ، ميش ، پلنگ ، مار ، موش ، سنجاب ، گراز ، جغد و…… زندگي مي كنند و جزو مناطق شكار ممنوع محسوب مي شود.
منطقه حفاظت شده آغ گل
در نزديكي منطقه مراكان ، بين پل دشت و ماكو قرار گرفته است و يكي از زيستگاه هاي مهم پرندگان مهاجر و گونه هاي جانوري بومي محسوب مي شود.شكارگاه آغ گلشكارگاه آغ گل در غرب پل دشت ، در نزديكي رودخانه ارس واقع شده وحيواناتي نظير گراز ، خوك ، روباه ، سنجاب را در خود جاي داده است.
اماكن زيارتي ومذهب
قره كليسا (طاطاووس)
اين كليسا به نام تادي مقدس هم نامگذاري شده، در روستاي قره كليسا از توابع سيه چشمه شهرستان ماكو، ساخته شده و مزار تادی مقدس است. به استناد منابع تاريخي ارامنه، در دوره ساسانيان بخشي از ارامنه عمدتاً پيرو دين زرتشت بوده‌اند و بخشي نيز آيين مهر پرستي داشته‌اند.
براي نخستين بار در سال43 ميلادي دو نفر مبشرين حضرت مسيح به نام‌هاي طاطاووس و بارتلميوس از شمال بين‌النهرين گذشته و براي تبليغ در شهر ( آرداز) كه مركز پادشاهي ارامنه بود اقامت مي‌كنند و بدون توجه به دستور سنادوك ( پادشاه زرتشتي ارمنستان) به تبليغ آيين مسيح دست مي‌زنند.در نتيجه 3500نفر از جمله دختر پادشاه به نام ( ساندوخت) به دين مسيح مي‌گروند.
پادشاه ارمنستان براي ممانعت از تبليغ دين مسيح، در سال 66 ميلادي فرمان قتل و عام آنان را صادر مي‌كنند و همه ارامنه مسيحي، از جمله دختر پادشاه به قتل مي‌رسند و اجساد آنان را در محل فعلي قره كليسا و حوالي آن مدفون مي‌سازند.
ارامنه مدعي هستند كه كليساي طاطاووس اولين كليسايي است كه به دستور مبشرين و حواريون مسيح در دنيا ساخته شده است و چون از نظر مذهبي شهادت را بزرگترين سعادت براي بشر مي‌دانند، هر سال در روزهاي آخر تيرماه و هفته اول مرداد ماه كه مصادف با قتل تادي مقدس و پيروان مسيحي او است در قره كليسا مراسم خاصي بر پا مي‌دارند.
كليساي زور زور
كيساي زور زور در مجاورت روستاي بارون ( 40 كيلومتري جاده آسفالته سيه چشمه) بر دامنه شيب تند كوه در ساحل رودخانه زنگمار واقع شده است. به استناد اظهار نظر شوراي خليفه گري، اين كليسا مربوط به قرن دهم ميلادي است.
كليساي دره شام
كليساي دره شام در كنار رود ارس در فاصله حدود 22 كيلومتري شمال غرب كليساي سنت استپانوس قرار دارد. اين كليسا احتمالاً در دوره مغول يا صفويه ساخته شده است.
ماکو یکی از شهرستان های استان آذربایجان غربی است که در ناحیه ی شمال خاوری این استان واقع شده است. شهرستان ماکو دارای چشم اندازی کوهستانی است و مراتع سرسبز دامنه کوه های آن را فرا گرفته اند. چشمه های آب گرم، آبشارها، مناطق حفاظت شده و شکارگاه های منطقه به همراه کليساهای قديمی مانند: قره كليسا (كليسای طاطاووس)، کاخ ها و عمارت ها از جمله كاخ باغچه جوق و عمارت كلاه فرنگی ماكو، پل ها صخره ها، گورستان ها، مقبره های قديمی، قلعه ها و شهرهای باستانی چون: شهر اورارتويی بام فرهاد از جاذبه های طبيعی و تاريخی مهم منطقه هستند. شهرستان ماكو يک منطقه كشاورزی است و محصولات كشاورزی آن غلات، حبوبات، پنبه، كرچک و كنجد است. تره بار، سيب، انگور، گلابی، گردو و بادام از ديگر محصولات شهرستان بوده و آب كشاورزی از رودها و قنات و چاه های عميق تامين می شود.
مکان های دیدنی و تاریخی
شهرستان ماکو دارای چشم اندازی کوهستانی است و مراتع سرسبز دامنه کوه های آن را فرا گرفته اند. چشمه های آب گرم، آبشارها، مناطق حفاظت شده و شکارگاه های منطقه به همراه کليساهای قديمی مانند قره كليسا (كليسای طاطاووس)، کاخ ها و عمارت ها از جمله كاخ باغچه جوق و عمارت كلاه فرنگی ماكو، پل ها صخره ها، گورستان ها، مقبره های قديمی، قلعه ها و شهرهای باستانی چون: شهر اورارتويی بام فرهاد از جاذبه های طبيعی و تاريخی مهم منطقه هستند.
صنايع و معادن
صنایع شهرستان ماکو محدود به صنایع دستی و صنایع کوچک کارگاهی است. این منطقه در مسیر توسعه قرار دارد و هنوز صنعت بزرگ و قابل توجهی در آن دیده نمی شود.
کشاورزی و دام داری
شهرستان ماكو يک منطقه كشاورزی است و محصولات كشاورزی آن غلات، حبوبات، پنبه، كرچک و كنجد است. تره بار، سيب، انگور، گلابی، گردو و بادام از ديگر محصولات شهرستان بوده و آب كشاورزی از رودها و قنات و چاه های عميق تامين می شود.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
ماكو به زبان ارمنی به معنی چراگاه است و از اين رو به آن ماكو گفته اند كه چراگاه های بزرگ در پيرامون اش وجود داشته است. شهر ماكو در درازی تاريخ به اسامی مختلفی ياد شده كه به شرح زير است: به روايتی اسم قديمی ماكو «شاوار شان» بود كه از كيارستان كه امروز به نام «سياوش» معروف است، اخذ شده است. هم چنين اسم ماكو را «آرتاز»، «قلعه قبان» و «روساومكی» (محل مرتفع گوسفند و آغل زمستانی) نيز می گفتند كه احتمالا به همان دليل خوبی مراتع، از طرف ارامنه منطقه نام گذاری شده بوده است. اما برخی بر آنند كه ماكو در اصل ميان كوه بوده، بر اثر استفاده زیاد «ه» حذف شده، ميان کوه کوه و سپس ماكو گفته شده است. شهر قديم ماكو که تا زمان شاه عباس دوم صفوی باقی و آباد بوده، در دامنه كوه بنا شده بود. شهر ماكو يكی از قلاع محكم سرحدات ايران و عثمانی محسوب می شد، چنان كه در سنه 1045 هجری، سلطان مراد چهارم عثمانی، قره مصطفی پاشا، – يكی از سرداران معروف خود – را برای خرابی قلعه نظامی اين شهر مامور كرد، که با مرگ سلطان مراد چهارم اين دستور عملی نشد. در زمان صفويه نيز قلعه نظامی ماكو برای دولت ايران و قلعه كاتور در ايالات وان برای دولت عثمانی اهميت خاصی داشت.
در سال 1052 هـ . ق به فرمان شاه عباس دوم قلعه ماكو را به علت آن كه پناه گاه مفسدان شده بود ويران ساختند. شهر ماكو علاوه بر آن كه از نظر ساختار فيزيكی شهر جالب توجهی است، دارای آثار متعدد باستانی و تاريخی نيز است. اين منطقه در طول وسعت پيدا كرده زيرا در جنوب و شمال آن دو رشته كوه به نام قيه (يا ساری داش) و سبد قرار دارد و شهر را چون حصاری در بر گرفته اند. شهر در دره ای كه توسط اين دو كوه به وجود آمده قرار دارد و در وسط شهر رودخانه ای به نام «زنگمار» جاری است. كوه در قسمت خاوری رودخانه، مستقيماً فرود آمده و در قسمت باختری تا حدود 200 متر از سطح رودخانه ارتفاع می گيرد، به طوری كه قسمتی از كوه، شهر را مانند چتری در پناه خود جای داده و شهر به طور نيم دايره در پناه اين كوه قرار گرفته است. در ارتفاع اطراف شهر قلاع قديم ديده می شود و در كوه قيه غار وسيعی است كه دارای آب جاری بوده و عده زيادی را می توان در آن جای داد ورود به آن مشكل است.
اسم ماكورا ” آرتاز“، ” قلعه قبان“ و” روساومكي“(محل مرتفع گوسفند و آغل زمستاني) نيز مي‌گفتند كه احتمالاً به علت خوبي مراتع از طرف ارامنه منطقه نامگذاري شده بود. شهرماكو علاوه بر آنكه از نظر ساختار فيزيكي شهر جالبي است، داراي آثار متعدد باستاني و تاريخي نيز مي‌باشد.
مراكزتاريخي وباستاني
كاخ باغچه جوق
كاخ باغچه جوق ساختماني مجلل وبنايي تاريخي است. اين كاخ در اواخر دوره قاجاريه، به دستور اقبال السلطنه ماكويي كه يكي از سرداران مظفر الدين شاه بود، ساخته شده است. اين كاخ تاثير شگرفي از سبك معماري روسيه پذيرفته است.
عمارت كلاه فرنگي ماكو
ساختمان بنا به اواخر دوره قاجاريه مربوط مي شود و تاكنون هيچ دخل و تصرفي در آن صورت نگرفته است.
ساختمان شهرباني ماكو
تاريخ احداث اين بنا، با توجه به كتيبه موجود در تالار آئينه، محرم سال 1320 هجري قمري مي باشد.
قلعه سياه
اين قلعه يك كاخ پادشاهي اورارتويي بوده كه در قرن هاي هشتم وهفتم قبل از ميلاد به منظور دفاع يا حمله و با استفاده از عوامل طبيعي زمين ساخته شده است.
قلعه راوز
قلعه راوز در جنوب غربي ماكو واقع شده و به شكل محلي مسكوني است كه 300 سال قبل از ميلاد مسيح‌ايجاد شده است.
شهر اورارتويي بام فرهاد
اخيرا آثار يك شهر تاريخي مربوط به هزاره اول پيش از ميلاد در شهرستان ماكو كشف شده است كه در مكاني موسوم به بام فرهاد در ارتفاعات مجاور روستاي سنگر در 7 كيلومتري شمال شهر ماكو قرار دارد.اين شهر به اقوام اورارتو تعلق داشته و فاقد استحكامات دفاعي بوده است.
در اين شهر يك معبد سنگي متعلق به خداي خالدي (خداي جنگ اورارتوها) واقع است. كشف ديوار شهر و معبد سنگي ديگر در محلي موسوم به (كور اوغلي قلعه سي) ازيافته هاي مهم اين منطقه است.بر اساس مطالعات صورت گرفته، شهر در زمان آباداني حدود 20 هكتار وسعت داشته است.
مقبره صخره اي سنگر
اين مقبره در 7 كيلومتري جاده آسفالته ماكو – بازرگان و در مجاورت روستايي به نام فرهاد واقع شده است. قدمت اين بنا به 700 سال قبل از ميلاد مسيح مي‌رسد. در حفاري هايي كه اخيرا در اين منطقه صورت گرفته، اين آثار را از شهر اورارتويي واقع در اين منطقه محسوب دانسته اند.
پل پنج چشمه
پل پنج چشمه در قرن دهم زمان صفويه به منظور ايجاد ارتباط بين تبريز و ماكو و همچنين بين ماكو و روستاهاي اطراف ساخته شده است.
سنگ نبشته شهر روسا
روسا يكي از شهرهاي اورارتويي بود كه در قرن نهم پيش از ميلاد و در زمان روسا دوم ، حاكم اورارتو ساخته شد. روساي دوم پسر آرگيشتي دوم از پادشاهان معروف اورارتو پس از اتمام شهر كتيبه اي دربالاي آن نصب كرد.
اين كتيبه كه يكي از نفايس آثار كهن اين سرزمين به شمار مي رود توسط روساي دوم به خط ميخي نوشته شده و توسط باستان شناس معروف آلماني پروفسور مين تس ترجمه شده است.
طول كتيبه 72 وعرض آن 56 و ضخامت آن 11 سانتي متر ، همچنين وزن آن 110 كيلوگرم است . بر روي اين كتيبه 16 خط موازي رسم شده است. شهر روسا بر اثر حمله و هجوم قوم آشور باخاك يكسان شده وامروزه فقط دهكده كوچكي به نام بسطام از دهستان چايپارا به شمار مي رود . اين كتيبه هم اكنون در شهر ماكو نگهداري مي شود.
جاذبه هاي طبيعي
چشمه معدني شگفتي
اين چشمه در دامنه جنوبي كوه هاي آق بولاغ و شمال دهكده شگفتي در منطقه سيه چشمه واقع شده است.
آب گرم شوط آباد
روستاي شوط آباد در 27 كيلومتري جنوب شرقي ماكو واقع شده است . 5/2 كيلومتر بعد از شوط آباد تپه اي وجود دارد كه آب گرم از بالاي آن خارج مي شود.
آب گرم باش كندي
چشمه آب گرم باش كندي در فاصله 2 كيلومتري روستاي باش كندي و13 كيلومتري جاده ماكو بازرگان واقع شده است.
چشمه معدني عرب ديزج
اين چشمه معدني در 300 متري دهكده اي به همين نام در اطراف ماكو است.
منطقه حفاظت شده مراكان
در جنوب سواحل ارس و شمال شهرستان ماكو واقع شده و داراي پوشش گياهي نيزار و بيشه زار است. در اين منطقه حيوانات و پرندگان از قبيل قوچ ، ميش ، پلنگ ، مار ، موش ، سنجاب ، گراز ، جغد و…… زندگي مي كنند و جزو مناطق شكار ممنوع محسوب مي شود.
منطقه حفاظت شده آغ گل
در نزديكي منطقه مراكان ، بين پل دشت و ماكو قرار گرفته است و يكي از زيستگاه هاي مهم پرندگان مهاجر و گونه هاي جانوري بومي محسوب مي شود.شكارگاه آغ گلشكارگاه آغ گل در غرب پل دشت ، در نزديكي رودخانه ارس واقع شده وحيواناتي نظير گراز ، خوك ، روباه ، سنجاب را در خود جاي داده است.
اماكن زيارتي ومذهب
قره كليسا (طاطاووس)
اين كليسا به نام تادي مقدس هم نامگذاري شده، در روستاي قره كليسا از توابع سيه چشمه شهرستان ماكو، ساخته شده و مزار تادی مقدس است. به استناد منابع تاريخي ارامنه، در دوره ساسانيان بخشي از ارامنه عمدتاً پيرو دين زرتشت بوده‌اند و بخشي نيز آيين مهر پرستي داشته‌اند.
براي نخستين بار در سال43 ميلادي دو نفر مبشرين حضرت مسيح به نام‌هاي طاطاووس و بارتلميوس از شمال بين‌النهرين گذشته و براي تبليغ در شهر ( آرداز) كه مركز پادشاهي ارامنه بود اقامت مي‌كنند و بدون توجه به دستور سنادوك ( پادشاه زرتشتي ارمنستان) به تبليغ آيين مسيح دست مي‌زنند.در نتيجه 3500نفر از جمله دختر پادشاه به نام ( ساندوخت) به دين مسيح مي‌گروند.
پادشاه ارمنستان براي ممانعت از تبليغ دين مسيح، در سال 66 ميلادي فرمان قتل و عام آنان را صادر مي‌كنند و همه ارامنه مسيحي، از جمله دختر پادشاه به قتل مي‌رسند و اجساد آنان را در محل فعلي قره كليسا و حوالي آن مدفون مي‌سازند.
ارامنه مدعي هستند كه كليساي طاطاووس اولين كليسايي است كه به دستور مبشرين و حواريون مسيح در دنيا ساخته شده است و چون از نظر مذهبي شهادت را بزرگترين سعادت براي بشر مي‌دانند، هر سال در روزهاي آخر تيرماه و هفته اول مرداد ماه كه مصادف با قتل تادي مقدس و پيروان مسيحي او است در قره كليسا مراسم خاصي بر پا مي‌دارند.
كليساي زور زور
كيساي زور زور در مجاورت روستاي بارون ( 40 كيلومتري جاده آسفالته سيه چشمه) بر دامنه شيب تند كوه در ساحل رودخانه زنگمار واقع شده است. به استناد اظهار نظر شوراي خليفه گري، اين كليسا مربوط به قرن دهم ميلادي است.
كليساي دره شام
كليساي دره شام در كنار رود ارس در فاصله حدود 22 كيلومتري شمال غرب كليساي سنت استپانوس قرار دارد. اين كليسا احتمالاً در دوره مغول يا صفويه ساخته شده است.
ماکو یکی از شهرستان های استان آذربایجان غربی است که در ناحیه ی شمال خاوری این استان واقع شده است. شهرستان ماکو دارای چشم اندازی کوهستانی است و مراتع سرسبز دامنه کوه های آن را فرا گرفته اند. چشمه های آب گرم، آبشارها، مناطق حفاظت شده و شکارگاه های منطقه به همراه کليساهای قديمی مانند: قره كليسا (كليسای طاطاووس)، کاخ ها و عمارت ها از جمله كاخ باغچه جوق و عمارت كلاه فرنگی ماكو، پل ها صخره ها، گورستان ها، مقبره های قديمی، قلعه ها و شهرهای باستانی چون: شهر اورارتويی بام فرهاد از جاذبه های طبيعی و تاريخی مهم منطقه هستند. شهرستان ماكو يک منطقه كشاورزی است و محصولات كشاورزی آن غلات، حبوبات، پنبه، كرچک و كنجد است. تره بار، سيب، انگور، گلابی، گردو و بادام از ديگر محصولات شهرستان بوده و آب كشاورزی از رودها و قنات و چاه های عميق تامين می شود.
مکان های دیدنی و تاریخی
شهرستان ماکو دارای چشم اندازی کوهستانی است و مراتع سرسبز دامنه کوه های آن را فرا گرفته اند. چشمه های آب گرم، آبشارها، مناطق حفاظت شده و شکارگاه های منطقه به همراه کليساهای قديمی مانند قره كليسا (كليسای طاطاووس)، کاخ ها و عمارت ها از جمله كاخ باغچه جوق و عمارت كلاه فرنگی ماكو، پل ها صخره ها، گورستان ها، مقبره های قديمی، قلعه ها و شهرهای باستانی چون: شهر اورارتويی بام فرهاد از جاذبه های طبيعی و تاريخی مهم منطقه هستند.
صنايع و معادن
صنایع شهرستان ماکو محدود به صنایع دستی و صنایع کوچک کارگاهی است. این منطقه در مسیر توسعه قرار دارد و هنوز صنعت بزرگ و قابل توجهی در آن دیده نمی شود.
کشاورزی و دام داری
شهرستان ماكو يک منطقه كشاورزی است و محصولات كشاورزی آن غلات، حبوبات، پنبه، كرچک و كنجد است. تره بار، سيب، انگور، گلابی، گردو و بادام از ديگر محصولات شهرستان بوده و آب كشاورزی از رودها و قنات و چاه های عميق تامين می شود.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
ماكو به زبان ارمنی به معنی چراگاه است و از اين رو به آن ماكو گفته اند كه چراگاه های بزرگ در پيرامون اش وجود داشته است. شهر ماكو در درازی تاريخ به اسامی مختلفی ياد شده كه به شرح زير است: به روايتی اسم قديمی ماكو «شاوار شان» بود كه از كيارستان كه امروز به نام «سياوش» معروف است، اخذ شده است. هم چنين اسم ماكو را «آرتاز»، «قلعه قبان» و «روساومكی» (محل مرتفع گوسفند و آغل زمستانی) نيز می گفتند كه احتمالا به همان دليل خوبی مراتع، از طرف ارامنه منطقه نام گذاری شده بوده است. اما برخی بر آنند كه ماكو در اصل ميان كوه بوده، بر اثر استفاده زیاد «ه» حذف شده، ميان کوه کوه و سپس ماكو گفته شده است. شهر قديم ماكو که تا زمان شاه عباس دوم صفوی باقی و آباد بوده، در دامنه كوه بنا شده بود. شهر ماكو يكی از قلاع محكم سرحدات ايران و عثمانی محسوب می شد، چنان كه در سنه 1045 هجری، سلطان مراد چهارم عثمانی، قره مصطفی پاشا، – يكی از سرداران معروف خود – را برای خرابی قلعه نظامی اين شهر مامور كرد، که با مرگ سلطان مراد چهارم اين دستور عملی نشد. در زمان صفويه نيز قلعه نظامی ماكو برای دولت ايران و قلعه كاتور در ايالات وان برای دولت عثمانی اهميت خاصی داشت.
در سال 1052 هـ . ق به فرمان شاه عباس دوم قلعه ماكو را به علت آن كه پناه گاه مفسدان شده بود ويران ساختند. شهر ماكو علاوه بر آن كه از نظر ساختار فيزيكی شهر جالب توجهی است، دارای آثار متعدد باستانی و تاريخی نيز است. اين منطقه در طول وسعت پيدا كرده زيرا در جنوب و شمال آن دو رشته كوه به نام قيه (يا ساری داش) و سبد قرار دارد و شهر را چون حصاری در بر گرفته اند. شهر در دره ای كه توسط اين دو كوه به وجود آمده قرار دارد و در وسط شهر رودخانه ای به نام «زنگمار» جاری است. كوه در قسمت خاوری رودخانه، مستقيماً فرود آمده و در قسمت باختری تا حدود 200 متر از سطح رودخانه ارتفاع می گيرد، به طوری كه قسمتی از كوه، شهر را مانند چتری در پناه خود جای داده و شهر به طور نيم دايره در پناه اين كوه قرار گرفته است. در ارتفاع اطراف شهر قلاع قديم ديده می شود و در كوه قيه غار وسيعی است كه دارای آب جاری بوده و عده زيادی را می توان در آن جای داد ورود به آن مشكل است.
![[-]](http://www.flashkhor.com/forum/images/collapse.gif "[-]")
