خطر واریس در آقایان را جدی بگیرید

[-Nᴇɢᴀʀ-]

[b]واریس، خطوط بنفش رنگ یا برجستگی های طنابی شکل است که در پی نارسایی وریدها یا همان سیاهرگ های سطحی اندام تحتانی ایجاد می شود. واریسی شدن عروق بیضه شایعترین بیماری مردان پس از بلوغ می‌باشد و ۱۰درصد مردان بالغ به آن مبتلا می‌باشند.

تقریبا همه ما با واژه «واریس» آشنایی داریم و فکر می کنیم این عارضه فقط در ناحیه پا ایجاد می شود درحالی که واریس ممکن است در هر بخشی از سیاه رگ های بدن ایجاد شود . واریکوسل امروزه شایع ترین علت قابل درمان ناباروری مردانه محسوب می شود.

تقریبا همه ما با واژه «واریس» آشنایی داریم و فکر می کنیم این عارضه فقط در ناحیه پا ایجاد می شود درحالی که واریس ممکن است در هر بخشی از سیاه رگ های بدن ایجاد شود که یکی از این مناطق بیضه هاست! در قسمت فوقانی هر بیضه، شبکه ای از سیاهرگ ها وجود دارد. اگر به هر دلیل این وریدها دچار اختلال شوند، واریس سیاهرگ های بیضه به وجود می آید که به آن واریکوسل گفته می شود. واریکوسل امروزه شایع ترین علت قابل درمان ناباروری مردانه محسوب می شود. در این مقاله دکتر ناصر شخص سلیم، متخصص ارولوژی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، شما را با علل، عوارض، راه های تشخیص و درمان این بیماری آشنا می کند.

وقتی رگ ها گشاد می شوند

به اتساع یا گشاد شدن سیاهرگ های بند بیضه واریکوسل می گویند. بند بیضه از قسمت فوقانی این ارگان به سمت کانال مغبنی امتداد دارد که از طریق این کانال وارد شکم می شود. این بند در قسمت فوقانی بیضه به صورت طنابی لمس می شود و حاوی این موارد است: لوله منی بر که اسپرم یا همان نطفه مردانه را از بیضه به کیسه های منی و مجرا منتقل می کند، شریان بیضه که خونرسانی را بر عهده دارد، وریدها (سیاهرگ ها) که خون سیاهرگی را از بیضه خارج می کنند و عروق لنفاوی و اعصاب. در واقع این بیماری شبیه به واریس اندام تحتانی است.

شایع ترین علت ناباروری قابل درمان

واریکوسل شایع ترین علت قابل اصلاح ناباروری اولیه و ثانویه در مردان است که در ۱۵ درصد مردان جوان دیده می شود. این بیماری در ۳۵ درصد مردانی که به علت ناباروری اولیه مراجعه می کنند و در ۷۵ تا ۸۱ درصد مردان با ناباروری ثانویه دیده می شود. شروع آن هم معمولا در زمان نوجوانی است و به صورت نادر در پسران قبل از بلوغ رخ می دهد.

واریکوسل عمدتا در طرف چپ ایجاد می شود هرچند می تواند دوطرفه هم باشد. اگر هم فقط در طرف راست باشد یا برای اولین بار در افراد مسن رخ دهد، فرد باید از نظر تومورهای شکمی بررسی شود.

واریس و خطر ناباروری در مردان!

چرا ایجاد می شود؟!

علل مختلفی برای این بیماری مطرح شده است. در داخل وریدها دریچه هایی وجود دارد که از برگشت خون جلوگیری می کنند. نارسایی این دریچه ها یا عدم وجود آنها می تواند باعث گشاد شدن وریدها شود. از طرفی ورید بیضه چپ، خون خود را به داخل ورید کلیه تخلیه می کند و طرف راست وارد ورید اجوف تحتانی (بزرگ ترین ورید بدن که خون قسمت های پایین بدن را به قلب می رساند) می شود. بنابراین طول ورید بیضه چپ طولانی تر و فشار داخل آن بیشتر است که باعث شیوع بیشتر این بیماری در طرف چپ می شود. علت ارثی یا ژنتیک نیز برای آن شناخته نشده است.

ممکن است علامتی نداشته باشید

واریکوسل معمولا علامتی ندارد و به طور اتفاقی در معاینه کشف می شود. بیمار ممکن است با شکایت بزرگی، عدم تقارن بیضه ها یا درد بیضه ها یا پس از ازدواج به علت ناباروری مراجعه کند و در بررسی متوجه این بیماری شویم. درد بیضه ممکن است خفیف یا شدید باشد و با نشستن، ایستادن و فعالیت فیزیکی افزایش یابد اما معمولا با خوابیدن به پشت کاهش پیدا می کند. واریکوسل همچنین می تواند باعث کوچک شدن بیضه یا عدم رشد آنها و اختلال در آزمایش منی شود.

به عبارتی ممکن است باعث کاهش تعداد، حرکت و شکل های طبیعی اسپرم شود و قدرت باروری مرد را کاهش دهد زیرا وقتی رگ های سیاهرگی گشاد می شوند دمای ناحیه بیضه ها افزایش پیدا می کند و اسپرم سازی مختل می شود. البته بیشتر مطالعات نشان داده است جراحی واریکوسل باعث افزایش غلظت اسپرم (تعداد اسپرم در واحد حجم) با یا بدون بهبود حرکت و اشکال طبیعی اسپرم می شود. لازم به ذکر است که واریکوسل همیشه باعث علائم ذکر شده در بالا نمی شود و بسیاری از بیماران ناباروری ندارند.

چه کسانی نیاز به درمان دارند؟

درمان واریکوسل بستگی به عوامل گوناگونی دارد. اگر بیمار مجرد باشد و در آزمایش منی اختلال داشته باشد یا حجم بیضه اش کاهش یافته باشد باید تحت درمان قرار گیرد. افراد متاهل هم اگر ناباروری دارند و آزمایش منی شان اختلال داشته باشد باید درمان شوند.

تصمیم به درمان واریکوسل در نوجوانان ظرافت خاصی دارد زیرا در این افراد انجام آزمایش منی به جهت مسائل اجتماعی و روانی مشکل است. از طرفی در این گروه سنی با افزایش سن در حالت عادی فاکتورهای مربوط به اسپرم افزایش می یابد بنابراین آزمایش منی مختل ممکن است ناشی از بیماری واریکوسل نباشد. در این افراد سایز بیضه مهم است؛ اگر کوچکی دوطرفه وجود داشته باشد یا اینکه در طرف واریکوسل حجم بیضه ۰۲ درصد کمتر از طرف مقابل باشد، فرد باید درمان شود. لازم به ذکر است که تاکنون هیچ روشی برای پیشگیری از واریکوسل درجمعیت عمومی شناخته نشده است.

زیر پوست تان توده حس می کنید؟!

فرد مبتلا به واریکوسل ممکن است با معاینه خود متوجه بیماری اش شود. در واقع این بیماری به صورت توده یا توده کرمی شکل لمس می شود. تشخیص آن نیز براساس معاینه فیزیکی پزشک است به این صورت که بیمار در حالت ایستاده معاینه می شود و پزشک در حالی که بندهای بیضه را لمس می کند از بیمار درخواست می کند زور بزند تا باعث تغییر اتساع وریدها شود. گاهی هم به صورت طبیعی بیضه ها بالاتر هستند یا فرم بند بیضه به علت کوتاهی یا چاقی فرد به خوبی قابل لمس نیست که در این موارد پزشک ممکن است درخواست سونوگرافی بیضه بدهد.

این بیماری از نظر شدت براساس معاینه به ۳ درجه تقسیم می شود. درجه ۱ که اتساع وریدی فقط حین زور زدن در لمس توسط پزشک تشخیص داده می شود، درجه ۲ که بدون زور زدن اتساع وریدی لمس می شود و درجه ۳ که اتساع وریدی از روی پوست کیسه بیضه قابل مشاهده است و شدیدترین نوع بیماری است. مواردی که پزشک در معاینه واریکوسل را لمس نمی کند و وجود آن در سونوگرافی تشخیص داده می شود به نوع ساب کلینیکال معروف است که اهمیت بالینی نداشته و نیاز به درمان ندارد.

واریکوسل و کاهش هورمون مردانه

در مطالعه چند مرکزی که توسط سازمان بهداشت جهانی انجام شد، مردان بالای ۳۰ سال که واریکوسل داشتند نسبت به افراد جوان تر درگیر با این بیماری، میانگین سطح تستسترون پایین تری داشتند. همچنین این کاهش هورمون در بیماران بدون واریکوسل دیده نشد. این مطالعه نشان می دهد که واریکوسل روی هورمون سازی بیضه هم تأثیر می گذارد. در مطالعات دیگر هم نشان داده شد واریکوسل روی سلول های لیدیگ که نقش هورمون سازی (تستوسترون) را در بیضه دارند، تاثیر منفی می گذارد.

واریس و خطر ناباروری در مردان!

با دارو درمان نمی شود!

واریکوسل یک بیماری خوش خیم است اما درمان دارویی ندارد. از روش های درمانی آن می توان به جراحی یا روش فرستادن لخته (آمبولیزیشن) از طریق سوراخ پوستی و وارد شدن به سیستم وریدی اشاره کرد. اساس روش های جراحی هم بستن وریدهای گشاد شده بیضه است.

جراحی ۴ روش دارد

جراحی به ۴ روش انجام می شود. روش میکروسکوپیک اینگوینال یا ساب اینگوینال کمترین عوارض را نسبت به سایر روش ها دارد زیرا شریان بیضه و عروق لنفاوی با میکروسکوپ مورد توجه قرار می گیرد و از آسیب آنها جلوگیری می شود. شکاف این عمل کمی بالاتر از کشاله ران است. در نوع ساب اینگوینال نیز شکاف پایین تر از کشاله ران است. روش بعدی اینگوینال و ساب اینگوینال است که بدون میکروسکوپ انجام می شود بنابراین عوارض آن چندین برابر است. محل شکاف آنها نیز مانند روش قبلی است.

شیوه بعدی جراحی رتروپریتوان یا high inguinal است که در آن شکاف جراحی در محل بالاتر از دو روش فوق داده می شود و روش چهارم هم روش لاپاراسکوپیک است که طی آن ۳ سوراخ در ناحیه شکم ایجاد می شود و عمل بستن وریدهای بیضه از این طریق انجام می شود. در این روش احتمال آسیب روده یا مثانه و عروق بزرگ وجود دارد. این شیوه برای موارد دوطرفه می تواند انجام شود.
[/b

دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.