نقل قول:

درمان سرطان ممکن است یکی از انواع جراحی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، پرتو درمانی و درمان بیولوژیک (ایمنوتراپی) یا مجموعه ای چند روش ذکر شده باشد. در تمام این روش ها، سلول های سرطانی از  بین برده می شوند. البته همراه با از بین رفتن سلول های سرطانی، تعدادی از سلول های سالم نیز  تخریب می شوند و این رخداد، علت بروز عوارض جانبی درمان سرطان می باشد.

• کاهش اشتها
• تغییر وزن (کاهش و یا افزایش وزن)
• سوزش دهان یا گلو
• مشکلات دندانی و لثه ای
• تغییر حس چشایی یا بوبایی
• تهوع و استفراغ
• اسهال
• عدم تحمل گوارشی لاکتوز
• یبوست
• چاقی
• افسردگی- خستگی
  
  

نقل قول:

ممکن است بیمار فقط با تعداد کمی از این عوارض مواجه شوی و یا اصلاً با هیچکدام از آنها را نداشته باشد .

نقل قول:

در تغذیه بیماران مبتلا به سرطان بر مصرف بیشتر غذاهای پرکالری به خصوص پروتئین تأکید می شود. همچنین ممکن است خوردن یا نوشیدن مقادیر بیشتری شیر، خامه، پنیر و تخم مرغ آب پز توصیه می شود. حتی ممکن است افزایش مصرف انواع سس ها یا تغییر روش پخت با استفاده بیشتر از کره، مارگارین یا روغن توصیه می شود. گاهی به این بیماران توصیه می شود که کمتر از غذاهای پرفیبر مصرف کنند زیرا این غذاها احتمال بروز اسهال یا سوزش دهان را افزایش می دهند.

• مثبت فکر کنید:
  
  

نقل قول:

داشتن روحیه خوب، کسب اطلاعات کافی در مورد بیماری و درمان آن و یافتن روش هایی برای مقابله با عوارض جانبی، همه و همه می توانند به کاهش نگرانی و هیجان و در نتیجه بهبود اشتهای شما کمک کنند.

• رژیم غذایی سالم را در پیش بگیرید:
  
  

نقل قول:

افرادی که تغذیه خوبی دارند بهتر با عوارض جانبی درمان مقابله می کنند و حتی دوز بالای داروها را به خوبی تحمل می کنند. اگر تغذیه خوبی داشته باشید و کالری و پروتئین کافی در رژیم غذایی خود دریافت کنید به خوبی قادر به تحمل عوارض درمان خواهید بود.

نقل قول:

غذاهای جدید را راحت بپذیرید و امتحان کنید زیرا ممکن است برخی مواد غذایی که قبلاً هرگز دوست نداشته اید، در طی درمان به نظرتان خوش طعم باشد.

• برای تغذیه خود برنامه ریزی کنید:
  
  

نقل قول:

 غذاهایی که به مقدار کم نیاز دارید و یا غذاهایی که نیاز به آماده سازی ندارند (مانند غذاهای آماده ای همچون کره، تن ماهی،پنیر و تخم مرغ) را همیشه در دسترس داشته باشید.

نقل قول:

با یک مشاور تغذیه یا پزشک معالج خود در مورد مشکلات تغذیه ای خود مشورت کنید.

• پیگیری مشکلات تغذیه ای در طول درمان
  
  

نقل قول:

همه روش های درمان سرطان شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی،هورمون درمانی و درمان بیولوژیکی بسیار مؤثر هستند. اگر چه در این گونه درمان ها هدف اصلی تخریب سلول های  سرطانی سریع الرشد می باشد، اما در این میان تعدادی از سلول های سالم نیز آسیب می بینند.

در درمان سرطان اکثر سلول های سالم و طبیعی که خصلت تقسیم سریع دارند مانند سلول های مخاط دهان و دستگاه گوارش و موها نیز اغلب تحت تأثیر این درمان ها قرار می گیرند.

بر اثر تخریب سلول های سالم عوارض جانبی ناخواسته و نامطلوبی ایجاد می شود و در پی آن مشکلات تغذیه ای نیز به وجود می آید.

احتمال بروز عوارض جانبی به عوامل مختلفی از جمله عضو تحت درمان،نوع و طول درمان و مقدار داروی استفاده شده بستگی دارد.

• چند نکته زیر را به خاطر داشته باشید:
  
  

نقل قول:

برخی از بیماران در وعده  صبحانه اشتهای بهتری دارند. این افراد باید در این زمان ها غذای بیشتری بخورند. اگر تمایل زیادی به خوردن ندارید غذای اصلی را در ابتدای روز میل کنید و غذاهای مایع را دیرتر بخورید.

اگر اشتهای کافی ندارید و فقط یک یا دو نوع ماده غذایی را می توانید میل کنید، تا زمانی که بتوانید سایر غذاها را نیز به راحتی میل کنید همانها را مصرف کنید. برای دریافت پروتئین و کالری زیاد از غذاهای پرکالری و پروتئین مایع استفاده کنید.

روزهایی که احساس می کنید میل به خوردن ندارید سعی کنید مایعات زیادی بنوشید. آب برای انجام واکنش های بدن ضروری است.

برای اکثر بالغین 8-6 لیوان مایعات در روز مناسب است.

نقل قول:

گاهی اوقات بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، تغییر ذائقه یا بویایی از عوارض جانبی درمان است که سبب می شود شخص تمایل به خوردن نداشته باشد. در این صورت با پزشک یا پرستار خود مشورت کنید. در این زمینه توصیه می شود:

• به جای قطعات بزرگ از تکه های کوچک غذا استفاده کنید زیرا بلع آن ها آسانتر است و احساس پری شکم و سیری ایجاد نمی کنند.
• غذاهای آماده را در دسترس داشته باشید تا هر موقع میل داشتید، مصرف کنید.
• نان و پنیر،کلوچه، بستنی، کره ، میوه و فرنی از خوراکی های آماده هستند زمانی که از  منزل خارج می شوید یک خوراکی ساده مانند نان و پنیر، نخود و کشش و... همراه خود بردارید.
• اگر میل به خوردن غذاهای جامد نداشتید، از مایعی مانند آب میوه، سوپ و مواد مشابه استفاده کنید. توجه داشته باشید که این مواد باید حاوی مواد مغذی ضروری و کالری باشند. نوشیدنی های حاوی شیر نیز دارای پروتئین هستند.
• در صورت امکان قبل از خواب خوراکی سبکی میل کنید.
• شکل غذا را اشتها آور و به گونه ای که شما را به غذا خوردن تحریک کند تغییر دهد.
• زمانی که حالتان بهتر است از فرصت استفاده کنید و غذای بیشتری بخورید.
• ورزش منظم به افزایش اشتها کمک می کند. با پزش ک خود در مورد نوع ورزش مناسب خودتان مشورت کنید.
• حین صرف غذا مایعات کمتری بنوشید زیرا نوشیدنی ها ایجاد سیری کاذب می کنند. سعی کنید نوشیدنی خود را حداقل به فاصله 30 الی 60 دقیقه قبل یا بعد از غذا میل کنید.
  
  

نقل قول:

ممکن است در طی درمان باکاهش وزن روبرو شوید که می تواند بر اثر خود سرطان و یا عوارض ناشی از درمان و یا حتی نگرانی ناشی از بیماری و متعاقب آن، کم اشتهایی ایجاد شود. ن

• استفاده از شیر خشک به عنوان پودر پروتئین:
  
  

نقل قول:

برای اینکه پروتئین بیشتری در رژیم غذایی خود دریافت کنید، کمی شیر خشک بدون چربی را به املت تخم مرغ، سوپ، غلات، سس یا آب گوشت(عصاره گوشت) اضافه کنید.

نقل قول:

شیر میوه ای (میلک شیک)

نقل قول:

مواد لازم:
 

• 1 لیوان شیر غنی شده( یک لیتر شیر کامل + یک لیوان شیرخشک بدون چربی)
• 2 قاشق غذا خوری شکلات
• تافی یا شربت میوه دلخواه
• نصف لیوان بستنی
• نصف قاشق مر باخوری وانیل
  
  

نقل قول:

مواد فوق را باهم مخلوط کرده و در مخلوط کن بریزید و آن را با سرعت کم برای 10 ثانیه بادستگاه و یا به مدت بیشتر با دست هم بزنید. مخلوط حاصل حدوداً 5/1 لیوان است که حاوی 425 کالری و 17 گرم پروتئین می باشد.

نقل قول:

 در برخی افراد وزن در حین درمان تغییر نمی کند و عده ای هم اضافه وزن پیدا می کنند. افزایش وزن به خصوص در سرطان پستان، پروستات و تخمدان که داروهای خاصی مصرفی می شود یا از درمان هورمونی یا شیمی درمانی استفاده می شود رخ می دهد. توجه داشته باشید در صورت افزایش وزن، رژیم لاغری نگیرید و برای یافتن علت آن با پزشک خود مشورت کنید.

گاهی اوقات، افزایش وزن به علت مصرف برخی داروهای ضد سرطان است که سبب احتباس بیش از حد مایعات در بدن می شود. به این وضعیت ادم می گویند در این صورت ممکن است پزشک برای محدود کردن مصرف نمک شما را نزد مشاور تغذیه و رژیم درمانی ارجاع  دهد یا داروی مدر تجویز کند زیرا نمک سبب احتباس آب در بدن می شود. داروی مدر سبب برطرف شدن احتباس مایعات در بدن میشود.

اگر مایل به کم کردن وزن خود باشید چند نکته مفید توصیه می شود.

1. میوه ها، سبزی ها، نان  و غلات را بیش از گذشته در برنامه غذایی خود قرار دهید.
2. گوشت بدون  چربی و مرغ بدون پوست و فرآورده های لبنی کم چرب (مانند شیر کم چرب یا بدون چربی) مصرف کنید.
3. از اضافه کردن سس مایونز، شکر و سایر مواد افزودنی به غذا بپرهیزید.
4. از روش پخت کم چربی- کم کالری مانند کباب کردن و بخارپز کردن غذاها استفاده کنید.
5. از مصرف میان وعده های پرکالری پرهیز کنید.
6. تمرینات ورزشی خود را افزایش دهید.
   
   

نقل قول:

درد دهان، حساسیت و دردناکی لثه ها و سوزش گلو یا مری ا غلب در نتیجه پرتو درمانی، شیمی درمانی یا عفونت می باشد.

برخی از غذاها دهان را تحریک و بلغ و جویدن را مشکل می کنند افرادی که مبتلا به حساسیت مزمن دهان هستند بیشتر در معرض این مشکل قرار می گیرند. با انتخاب دقیق غذاها و مراقبت کافی از دهان و دندان و لثه ها اغلب می توانید راحت تر غذا میل کنید.

چند نکته مفید در این زمینه پیشنهاد می شود:

نقل قول:

*آب میوه طبیعی (نکتار هلو، گلابی و زردآلو)

*پوره سیب زمینی، رشته فرنگی، فرنی، ماست و ژلاتین

*ماکارونی با پنیر

*تخم مرغ آب پز، املت

*سوپ جو یا سایر غلات پخته شده

* سبزیجات له شده یا پوره سبزیجات مانند هویج و نخود فرنگی

* پوره گوشت

نقل قول:

*پرتقال، گریپ فروت، لیمو و سایر مرکبات یا آب مرکبات

*سس یا آب گوجه فرنگی

*غذاهای شور یا ادویه دار

*سبزیجات خام، دانه ها، نان تست، انواع کلوچه ها یا بیسکوئیت های شور یا سایر غذاهای خشک و برشته

* دهان شویه تجاری

نقل قول:

 

نقل قول:

 شیمی در مانی و پرتودرمانی سر و گردن ممکن است بزاق را کم کند و سبب خشکی دهان شود. در این مواقع غذاها سخت تر جویده و بلعیده می شوند. خشکی دهان حتی می تواند روی طعم غذاها نیز اثر بگذارد. دستوراتی که در رابطه با سوزش دهان و گلو ارائه شد می تواند در این زمینه نیز مفید باشد.

1. هرچند دقیقه یک بار، کمی آب بنوشید تا به بلع شما کمک کند و صحبت کردنتان راحت تر شود. در خارج از منزل همواره یک بطری آب به همراه خود داشته باشید.
2. نوشابه ها و غذاهای خیلی ترش یا شیرین میل کنید زیرا ترشح بزاق شما را تحریک می کند(اگر درد گلو و حساسیت و درد دهان دارید از این مواد استفاده نکنید زیرا مشکل شما را تشدید میکند)
3. آب نبات بمکید و آدامس بجوید. همه این ها به ترشح بیشتر بزاق کمک می کنند.
4. غذاهای نرم و پوره شده که بلعشان راحت تر است میل کنید.
5. لب های خود را همیشه مرطوب نگه دارید(مثلاً با مرطوب کننده های لب).
6. غذا را با سس، عصاره گوشت و آب خورش نرم کنید تا بلع آ ن راحت تر شود.
7. اگر خشکی دهان شدید بود، از پزشک یا دندانپزشک خود بخواهید داروی مرطوب کننده دهان تجویز کند. به این مواد بزاق مصنوعی گفته می شود.
   
   

نقل قول:

 تابش اشعه به دهان در پرتو درمانی ممکن است بر غدد بزاقی اثر بگذارد و سبب خشکی دهان و افزایش احتمال پوسیدگی دندان ها شود.

•  چند توصیه برای پیشگیری از مشکلات دندانی:
• حتماً هر گونه مشکل دندانی خود را به اطلاع پزشک معالج خود برسانید.
• به طور مرتب به دندانپزشک خود مراجعه کنید. بیمارانی که عوارض د رمان در دهانشان ظاهر می شود(مانند موارد پرتودرمانی سر و گردن) ممکن است بیش از معمول نیاز به مراجعه به دندانپزشک داشته باشند.
• از مسواک نرم استفاده کنید.
• زمانی که درد دهان یا لثه وجود دارد دهان خود را با آب گرم بشوئید.
• سوربیتول به عنوان قند جایگزین در بسیاری از غذاهای فاقد قند (رژیمی) وجود دارد ولی در بسیاری از افراد ایجاد اسهال می کند. قبل از خرید ماده غذایی رژیمی، به اطلاعات روی برچسب محصول توجه کنید و مصرف این مواد را محدود کنید.
  
  

نقل قول:

 در طول بیماری یا درمان ممکن است حس  چشایی یا بویایی تغییر کند. غذاها بخصوص گوشت یا سایر غذاهای پرپروتئین ممکن است طعم تلخ یا فلزی پیدا کنند و یا خیلی از غذاها طعمشان کمتر احساس شود.

شیمی درمانی، پرتودرمانی یاخود سرطان می تواند مسبب تمام این ها باشد. بیماری های لثه و دندان نیز می توانند سبب تغییر طعم غذاها شوند. در بیشتر افراد تغییر طعم و بوی غذا بعد از اتمام درمان خودبه خود برطرف می شود.

1. اگر گوشت قرمز به نظر شما طعم یا بوی غیر عادی داشت می توانید مرغ، جوجه، بوقلمون، تخم مرغ، محصولات لبنی یا ماهی را برای تأمین پروتئین حیوانی مورد نیاز جایگزین کنید.
2. طعم گوشت، مرغ یا ماهی را با افزودن آب میوه شیرین، سس های شور و شیرین یا آب لیمو مطلوب تر کنید.
3. از ادویه ها مانند اکلیل کوهی (رزماری)، ریحان و آویشن در غذای خود استفاده کنید.
4. جهت طعم دادن به غذا از پیاز استفاده کنید.
   
   

نقل قول:

  تهوع با یا بدون استفراغ، از عوارض شایع جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی و درمان بیولوژیک می باشد. خود بیماری یا سایر شرایط غیر مرتبط با سرطان و یا درمان آن نیز می تواند سبب تهوع شود. عده ای درست بعد از شروع درمان، و برخی 2 تا 3 روز بعد از درمان حالت تهوع یا استفراغ پیدا می کنند. بسیاری نیز هر گز دچار تهوع نمی شوند. تهوع به هر علت که باشد سبب می شود غذا به مقدار کافی مصرف نشود و در نتیجه مواد مغذی به اندازه لازم به بدن نرسد.

1. حجم غذای خود را در هر وعده کاهش دهید.
2. غذا را کاملاً بجوید و در طول مدت صرف غذا آرامش داشته باشید.
3. تمریناتی که استرس و فشارهای روحی را کاهش می دهند مانند روش های تمرکز ذهن یا مدیتیشن و تنفس عمیق انجام دهید.
4. از پزشک خود برای  کنترل تهوع و استفراغ، داروهای ضد استفراغ درخواست کنید.
5. از غذاهای سهل الهضم و آنچه با معده شما سازگار است استفاده کنید از جمله: نان تست، بیسکوئیت، چوب شور، کلوچه، کیک، ماست، بستنی میوه ای، مایعات، شربت رقیق، سیب زمینی آب پز، برنج، ماکارونی یا رشته فرنگی، مرغ پوست گرفته آب پز یا کبابی( ونه سرخ کرده)، کنسرو حبوبات، میوه ها، سبزی ها و انواع نوشابه های بدون گاز
   
   

1. در هر وعده، غذا را به مقدار کم و به آرامی بخورید. قبل از گرسنه شدن غذا بخورید زیرا گرسنگی احساس تهوع را تشدید می کند.
2. به همراه غذا آب کمتری بنوشید. نوشیدن مایعات سبب احساس پری شکم و نفخ می شود.
3. آب را به آرامی و کم کم بنوشید، استفاده از نی می تواند مفید باشد.
4. غذاها و نوشیدنی ها را در درجه حرارت اتاق یا سردتر میل کنید. غذاهای گرم ممکن است تهوع را تشدید کنند.
5. بعد از صرف هر وعده غذا استراحت کنید زیرا فعالیت سبب آهسته شدن هضم غذا می شود. بهترین وضعیت برای استراحت، حالت نشسته به مدت حدود یک ساعت بعد از غذا است.
6. اگر تهوع صبحگاهی دارید، قبل از برخاستن از جای خود، نان خشک یا بیسکوئید میل کنید.
7. لباس های آزاد و گشاد بپوشید.
8. اگر حالت تهوع همواره طی پرتودرمانی یا شیمی درمانی اتفاق می افتد از 1 الی 2 ساعت قبل از شروع درمان از خوردن پرهیز کنید.
   
   

نقل قول:

استفراغ ممکن است به دنبال تهوع و یا به علت عوارض درمان، یا به دنبال استشمام رایحه غذا، تجمع هوا در معده یا روده یا زمان جابجایی با وسائط نقلیه (مثلاً حین مسافرت) بوجود آید. گاهی برخی محیط های خاص مانند محیط بیمارستان ممکن است محرک بروز استفراغ باشند.

1. تا زمانی که استفراغ شما کنترل نشده است از خوردن یا نوشیدن به طور مطلق پرهیز کنید.
2. زمانی که استفراغ شما کنترل شد، کمی مایعات رقیق مانند آب یا آب گوشت کم چربی میل کنید.
   
   

نقل قول:

ابتدا بایستی با یک قاشق مرباخوری به فاصله هر 10 دقیقه شروع کنید و به تدریج مقدار مصرف را تا 1 قاشق غذا خوری در هر 20 دقیقه افزایش دهید و بالاخره با 2 قاشق غذاخوری هر 30 دقیقه ادامه دهید.

نقل قول:

3- زمانی که معده شما توانست مایعات رقیق را تحمل کند مواد غذایی نرم یا یک رژیم غذایی سبک مانند انواع آب میوه طبیعی مصرف کنید.

1. برای جایگزینی آب از دست رفته، مایعات زیاد میل کنید.
2. روزانه به جای سه وعده غذای پرحجم از چند وعده غذای سبک استفاده کنید.
3. غذاها و مایعاتی که حاوی املاح به خصوص سدیم و پتاسیم زیادی هستند میل کنید زیرا در اسهال این عناصر از بدن دفع می شوند. از منابع خوب سدیم عصاره گوشت کم چرب و از خوراکی های محتوی پتاسیم زیاد که سبب اسهال نمی شوند موز، نکتار هلو و گلابی وسیب زمینی آب پز و نرم شده را می توان نام برد.
4. مواد غذایی مفید برای زمان ابتلاء به اسهال شامل: ماست، پنیر، کته، سیب زمینی، رشته فرنگی و ماکارونی، نشاسته گندم، تخم مرغ آب پز، سفت، کره بادام زمینی، نان سفید، انواع کمپوت، هویج کاملاً پخته، مرغ، جوجه، گوشت قرمز بدون چربی و ماهی(آب پز یا کباب شده به جای سرخ شده) می باشند.
   
   

1. غذاهای چرب و سرخ شده (در صورتی که اسهال شما را بدتر می کنند)
2. سبزی های خام، پوست میوه ها و حبوبات
3. مواد غذایی پرفیبر مانند انواع سبزی خوردن، سالاد، ذرت، غلات، کلم، گل کلم و  نخودفرنگی
4. از غذاها و نوشیدنی های خیلی سرد یا خیلی داغ
5. مصرف خوراکی ها و نوشیدنی های حاوی کافئین، مانند قهوه و شکلات را کم کنید.
6. اگر مبتلا به اسهال حاد و کوتاه مدت هستید، طی 12 تا 14 ساعت آینده چیری جز مایعات رقیق میل نکنید. این زمان به روده ها فرصت استراحت و جایگزین کردن مایعات و عناصر مهم از دست رفته طی اسهال را می دهد. در مصرف شیر یا فرآورده های لبنی احتیاط کنید زیرا لاکتوز موجود در آن ها ممکن است اسهال را بدتر کند.البته اغلب افراد در مصرف مقادیر کم شیر یا لبنیات (در حد نصف تا یک لیوان) مشکلی ندارند.
   
   

نقل قول:

 عدم تحمل لاکتوز به این معنی است که بدن قادر به هضم یا جذب قند شیر (لاکتوز) نیست. شیر و سایر لبنیات مانند پنیر، بستنی و غذاهایی که در آنها از شیر استفاده شده است (مثل فرنی) حاوی لاکتوز هستند.

نقل قول:

عدم تحمل لاکتوز ممکن است به دنبال درمان چند دارویی با آنتی بیوتیک ها، پرتو درمانی معده یا بدنبال هر درمانی که دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار دهد اتفاق بیفتد. ممکن است بخشی از روده که لاکتوز را هضم می کند حین درمان درست کار نکند. برای عده ای علائم عدم تحمل لاکتوز (نفخ، دل درد و اسهال) چند هفته یا چند ماه بعد از اتمام درمان یا بعد از بهبود روده ها برطرف می شود.

فرنی شکلاتی فاقد لاکتوز

مواد لازم:

• 60 گرم شکلات
• 1 لیوان خامه غیر لبنی یا شیر فاقد لاکتوز
• 1 قاشق غذا خوری نشاسته ذرت
• یک چهارم لیوان شکر،1 قاشق مربا خوری وانیل
  
  

 شکلات را در یک ماهیتابه کوچک یا در فویل آلومینیومی آب کنید. نشاسته ذرت و شکر را با هم مخلوط کنید. بخشی از مایع (شیر فاقد لاکتوز) را به آن اضافه کنید و بهم بزنید تا زمانی که نشاسته حل شود. سپس باقیمانده مایع را به آن اضافه کنید و در درجه حرارت متوسط تا زمان گرم شدن، مخلوط را حرارت دهید. بعد آن را با شکلات مخلوط کرده و بهم بزنید تا سفت شود و جوش بیاید. سپس از روی حرارت بردارید و وانیل را با آن مخلوط و سرد کنید.

این غذا حدود یک و نیم لیوان می باشد و نصف این مقدار حاوی 382 کالری انرژی و 1 گرم پروتئین می باشد.

نقل قول:

 برخی داروهای ضد سرطان و برخی داروهای دیگر مانند داروهای ضد درد سبب یبوست می شوند. همچنین اگر غذا به اندازه کافی حاوی مایع یا فیبر نباشد یا در صورت بستری بودن به مدت طولانی نیز یبوست اتفاق می افتد

نقل قول:

 چند توصیه برای پیشگیری و درمان یبوست:

1. مقدار زیادی مایعات بنوشید.(حداقل 8 لیوان در روز). این کار به نرم شدن مدفوع کمک می کند.
2. حدود نیم ساعت قبل از اجابت مزاج یک نوشیدنی داغ بنوشید.
3. اگر با توجه به نوع سرطان خود، محدودیتی در مصرف غذاهای پرفیبر ندارید از موادی  مانند نان جو، سنگک و غلات، میوه های خشک شده (خشکبار)، سبوس گندم، جوانه گندم، میوه ها و سبزی های تازه و نخودفرنگی میل کنید. سیب زمینی را بعد از شست وشوی کامل پخته و همراه پوست میل کنید. از مایعات در حجم زیاد برای کمک به اثر فیبر  در تنظیم حرکات روده استفاده کنید.
4. هر روز چند حرکت ورزشی انجام دهید.
   
   

1. در طول شبانه روز به اندازه کافی استراحت کنید:
2. به جای یک بار استراحت طولانی مدت، زمان های کوتاهی را برای استراحت در طول روز در نظر بگیرید.
3. برای استراحت خود در طول روز برنامه ریزی کنید.
4. فعالیت های معمول خود را تا حد امکان سبک تر و کوتاهتر کنید و بیش از توان خود کار طولانی مدت انجام ندهید.
5. غذاهای مورد علاقه خود را در زمان هایی که جلسات درمان دارید صرف کنید تا همزمانی مصرف آن ها با جلسات درمان خاطره بدی از آن غذاها در ذهنتان به جا نگذارید.
6. در صورت امکان، پیاده روی های کوتاه مدت و تمرینات ورزشی منظم داشته باشید. در عده ای این عمل سبب کاهش خستگی و بهبود روحیه می شود.
   
   

• پیشگیری از بیماری های ناشی از غذا
  
  

نقل قول:

سیستم ایمنی بدن بیماران مبتلا به سرطان که در حال درمان هستند به علت مصرف زیاد داروهای ضد سرطان، ضعیف می شود وتوانائی بدن در ساختن سلول های سفید خون  که نقش محافظتی بر علیه عفونت ها را ایفاد می کنند، کاهش می یابد. به همین علت این بیماری بایستی با دقت ویژه ای از عفونت ها و بیماری های ناشی از غذا اجتناب کنند. چند توصیه جهت پیشگیری از بیماری های ناشی از غذا (مانند مسمومیت های غذایی) به شرح ذیل است:

1. همه میوه ها و سبزی های خام را به خوبی بشوئید. اگر شکل آنها به گونه ای است که بخوبی قابل شستن نیستند(مانند تمشک) از خوردن آن ها اجتناب کنید. سطوح خارجی میوه هایی مانند خربزه و هندوانه را قبل از قاچ کردن به دقت بشوئید.
2. دست ها و ابزار مورد استفاده برای تهیه غذا(مانند چاقو و تخته برش) را قبل و بعد از تهیه غذا به خصوص بعد از استفاده از گوشت خام به دقت بشوئید.
3. گوشت یخ زده را در یخچال آب کنید نه در فضای آشپزخانه
4. گوشت و تخم مرغ را قبل از مصرف به طول کامل مغز پخت کنید.
5. از آب میوه پاستوریزه و شیر، پنیر و کشک پاستوریزه استفاده کنید.
   
   

1. بهتر اس در طول شیمی درمانی اعمال دندانپزشکی صورت نگیرد. بنابراین قبل از شروع درمان اعمال دندانپزشکی خود را تکمیل کنید.
2. تغذیه سالم و بهداشتی داشته باشید و به اندازه کافی استراحت کنید.
3. از حضور در اماکن پر ازدحام، تماس نزدیک و روبوسی با افراد مبتلا به بیماری عفونی و واگیردار مانند سرماخوردگی اجتناب کنید.
4. هر روز استحمام کنید، به طور مرتب دست های خود را بشوئید و بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.
5. در هنگام آشپزی و یا کار با دستگاه های مختلف در محیط کار از دستکش استفاده کنید تا از خراش، بریدگی و سوختگی پوست دست ها در امان باشید.
6. اگر به طور اتفاقی دست یا ناحیه ای از بدن خود را بریدید، زخم را تمیز و پوشیده نگه دارید. با پزشک یا پرستار خود درباره داروها و آنتی بیوتیک های لازم و نگهداری از زخم مشورت کنید.
   
   

نقل قول:

بیمارانی که در طی درمان تغذیه خوبی داشته باشند بهتر قادر هستند با بیماری و عوارض جانبی درمان مقابله کند. اما با این حال هیچ مدرک علمی مبنی بر اینکه مکمل های غذایی یا داروهای گیاهی قادر به درمان سرطان و یا توقف آن باشند وجود ندارد. به طور  مؤکد مصرف غذاهای بهداشتی و سالم برای دریافت طبیعی ویتامین ها، املاح و سایر مواد مغذی توصیه می شود.

مصرف بسیاری از انواع ویتامین ها و املاح حتی به میزان کم می تواند بسیار خطرناک باشد. مصرف مقادیر زیادی از چند نوع ویتامین حتی ممکن است در مسیر طبیعی و صحیح درمان وقفه ایجاد کند. پس برای جلوگیری از بروز مشکلات، این فرآورده ها را خودسرانه مصرف نکنید و از پزشک خود راهنمایی بخواهید.

1. ذائقه فرد بیمار هر روز تغییر می کند. ممکن است  چند روز به علت بی اشتهایی غذاهای مورد علاقه خود را نخورد و زمانی دیگر غذاهایی را که در گذشته علاقه ای به آن نداشته با رغبت میل کند.
2. میان وعده آماده بایستی همواره در دسترس بیمار قرار داشته باشد.(مانند پوره سیب، فرنی، هویج حلقه حلقه شده و...)
3. همواره مقدار غذای آماده در منزل داشته باشید تا هر زمانی که فرد بیمار تمایل داشت آن را میل کند.
4. ممکن است بیمار برای چند روز تا زمان کمتر شدن عوارض جانبی درمان فقط میل به یک یا دو نوع غذا داشته باشد. حتی ممکن است تمایلی به هیچ نوع غذایی  نداشته باشد. در این صورت او را به خوردن مایعات تشویق کنید.
5. با بیمار در مورد نیازها و نگرانی ها و آنچه که حالش را بهبود می بخشد صحبت کنید. امید دادن و پشتیبانی از بیمار به او کمک می کند تا احساس کند بیماری اش تحت کنترل و رو به بهبود است.
6. بیمار را مجبور به خوردن یا نوشیدن نکنید و تنها او را تشویق و از او حمایت کنید.
   
   

• بعد از اتمام دوره درمان
  
  

نقل قول:

بیشتر عوارض جانبی به دنبال پرتودرمانی، شیمی درمانی و سایر درمان ها که روی تغذیه بیمار اثر می گذارند، پس از اتمام دوره درمان خودبه خود برطرف می شوند. گاهی اوقات ممکن است عوارضی همچون کاهش وزن و مشکلات تغذیه ای، پس از اتمام درمان همچنان باقی بمانند.

بعد از ا تمام دوره درمان و احساس بهبودی، ممکن است به فکر استفاده از یک راهنمای تغذیه سالم بیفتید. درست مانند دوره درمان که از برنامه غذایی مناسبی پیروی می کردید در این زمان با  اهمیت نیز باید به فکر تغذیه مناسبی باشد. هیچ تحقیقی در این مورد که تغذیه از

 عود مجدد سرطان پیشگیری خواهد کرد وجود ندارد.

• نکات اساسی زیر را به خاطر داشته باشید:
• به مصرف میوه ها و سبزی ها اهمیت بدهید. سبزی ها و میوه های خام یا پخته و انواع آب میوه طبیعی، تأمین کننده ویتامین ها، املاح و فیبر مورد نیاز بدن می باشند.
• مصرف انواع نان و غلات به خصوص به شکل سبوس دار مانند نان سنگک و بربری توصیه می شود. این گروه از مواد غذایی منابع خوبی از کربوهیدرات های مرکب، ویتامین ها، املاح و فیبر هستند.
• در مصرف چربی، نمک، شکر، سوسیس، کالباس و ترشیجات زیاده روی نکنید. از فرآورده های لبنی کم چرب و از گوشت بدون چربی و مرغ پوست گرفته در قطعات کوچک استفاده کنید. از روش های پخت کم چرب مانند آب پز، بخارپز و کباب کردن استفاده کنید.
  
  

• راهکارهایی برای کمک به بازگشت به تغذیه عادی
•   غذاهای ساده و رایج و انواعی که به راحتی آماده می شوند طبخ کنید.
• غذا را در حجم کافی برای دو تا سه وعده تهیه کنید و اضافه هر وعده را برای وعده های دیگر در فریزر نگهداری کنید.
• گاهی غذاهای آماده و غذاهایی که راحت پخته می شوند خریداری و مصرف کنید.
• به عادات و روش هایی که قبلاً در زمان غذا خوردن از آن لذا می بردید برگردید و دوباره آن ها را آزمایش کنید.
• گاهی از دوستان یا اعضاء خانواده خود را در پخت و پز یا خرید مواد غذایی کمک بگیرید.
  
  

• آبگوشت بدون چربی صاف شده
• نوشابه های کربناته
• انواع آب میوه صنعتی، طبیعی(مانند آب مرکبات) و نکتارها
• عصل
• ژله
• دسر ژلاتینی ساده
• لیموناد
• آب سبزیجات مانند آب هویج و آب  گوجه فرنگی
• قهوه
• چای
• آب
  
  

• انواع آب میوه و نکتارها
• آبگوشت
• کره، خامه،روغن و مارگارین
• نوشابه های کربناته
• سوپ
• قهوه، چای
• ماست ساده تازه یا فریز شده
• عسل، ژله، شربت
• انواع شرف شیر میوه ای و شیر یخی
• فرنی نشاسته ذرت
• پوره سیب زمینی
• مخلوط یکنواخت شده (چرخ شده) غلت
• تکه های ر یز شده گوشت در آبگوشت
• بستنی نرم شده
• لیموناد
• سوپ یکنواخت شده
• پوره ریز شده میوه ها
• آب سبزیجات (آب هویج، آب گوجه فرنگی و...)
  
  

• فالوده سیب
• بیسکوئیت
• کیک، کلوچه، نان شیرینی
• شیر ساده، شیر کاکائو
• انواع میوه ها (تازه و  کنسرو شده)
• خشکبار
• انواع سالادها و دسرها
• تخم مرغ آب پز
• بستنی، ماست یخ زده و ماست ساده
• شیر میوه ای
• نان و کره بادام زمینی
• پیتزا، فرنی، انواع ساندویچ ها
• انواع سبزیجات خام یا پخته
• نان و پنیر
• ذرت و انواع غلات بو داده