+- انجمن های تخصصی فلش خور (http://www.flashkhor.com/forum)
+-- انجمن: مسائل متفرقه (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=18)
+--- انجمن: فیلم و سینما (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=22)
+---- انجمن: انیمیشن و کارتون (http://www.flashkhor.com/forum/forumdisplay.php?fid=68)
+---- موضوع: خاله سوسکه که بود؟؟ (/showthread.php?tid=73241)
خاله سوسکه که بود؟؟ - Mohammad 77 - 11-12-2013
خاله سوسکه نام یک متل ایرانی است و در مورد سوسکی است که برای سفر به همدان دچار مشکلاتی می‌شود.[۱] او در پاسخ به خواستگارهای متعدد خود در پایان با «آقاموشه» ازدواج می‌کند.[۲] این متل از دوره قاجار تا کنون در ده‌ها روایت گوناگون چاپ و منتشر شده‌است. به گونه‌ای که به یکی از تکراری‌ترین عناوین کتاب‌های کودک در ایران تبدیل شده‌است. همچنین نمایشنامهها و فیلمنامههای متعددی بر اساس این حکایت تهیه شده‌است. این متل به برخی زبان‌های دیگر نیز ترجمه شده‌است.
در این موضوع که این حکایت نمونه‌ای از کلیشه‌های جنسیتی علیه زنان بوده یا نمادی از اراده زن ایرانی است اختلاف نظر وجود دارد. راوی اولیه داستان و زمان تقریبی پیدایش آن مشخص نیست، ولی ریشه این متل در روایت کنونی آن احتمالاً به دوره قاجار باز می‌گردد. این داستان همچنان درحال نقد، بررسی و بازنویسی است.
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
حکایت خاله سوسکه افسانه‌ای ایرانی است که ریشه در ادبیات عامه ایرانیان دارد و سینه به سینه از مادربزرگ‌ها منتقل شده‌است.[۴] داستان یا دست‌کم روایتی از آن که اکنون شناخته‌شده‌تر است، مربوط به دوره قاجار و مقارن ورود تنباکو به ایران است. چرا که در روایت فعلی، «کشیدن قلیان بلور» نشانه رفاه و اشرافیت زنان بوده‌است. از دیگر سو، چادری از جنس پوست پیاز، نشان می‌دهد که روایت اصلی داستان نیز مربوط به پیش از ورود اسلام به ایران نیست.[۵]
محل زندگی و کار آقاموشه، قصر حاکم است. هانا ناصرزاده از همین موضوع نتیجه می‌گیرد که واقعه در زمانی رخ داده که حکومت ملوک‌الطوایفی وجود داشته و حاکم موردنظر، مسئولیت اداره مکان اتفاق افتادن قصه (شهری نزدیک به همدان) را از طرف حاکم کل((که اگر زمان وقوع عهد قاجار دانسته شود، در تهران ساکن بوده)، بر عهده داشته‌است
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
یک نمونه مکتوب و مصور از این قصه همراه با داستان‌های سلیم جواهری و چهار درویش بدون تاریخ منتشر شده‌است و نوشین نفیسی آن را در میان دو کتاب به تاریخ‌های ۱۲۷۵ و ۱۲۸۲ معرفی نموده‌است. در این جزوه چند صحنه داستان نیز به تصویر کشیده شده‌است. قهرمان داستان شلوار پرچین و چادر سیاه پوشیده و روبنده‌ای بلند دارد که تا زانو می‌رسد و تنها دو سوراخ مقابل چشمان دارد. یکی از نقاشی‌های کتاب، دکان قصاب را با گوسفندان آویخته با دنبه‌های ضخیم نشان می‌دهد و دیگری دکان نانوا را با توتک‌های مختلفی که روی پیشخوان گسترده‌است.[۷] به هرحال در دوره قاجار قصه خاله سوسکه همراه با قصه‌هایی همچون خاله قورباغه و شنگول و منگول به چاپ مصور می‌رسیده‌اند.[۸]
برخلاف سال‌های پیش از انقلاب که منظومه‌های فولکوریک، به دقت توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ثبت می‌شد و این امر یکی از اهداف برنامه‌ریزی شده این موسسه بود، امروزه این هدف یکی از اهداف کاملاً فراموش شده این سازمان و ناشران دیگر قلمداد شده و افسانه‌های فولکوریکی همچون خاله سوسکه فقط با اهداف تجاری و برای سلیقههای فردی و بازارپسند به‌طور مکرر منتشر می‌شوند.[۹]
در میان عناوین کتاب‌های منظومی که در سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۲ برای کودکان در ایران منتشر شده، سه عنوان «شنگول و منگول»، «کدوی قلقله‌زن» و «خاله سوسکه» دارای بیشترین تکرار بوده‌اند
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
در ابتدای سال ۱۳۹۰ کمیته آموزش و ترویج شورای کتاب کودک در نخستین نشست تخصصی خود به تحلیل و نگاهی نو به این افسانه کهن پرداخت.[۱۲] در پایان سال ۱۳۸۹ نیز این داستان به همراه برخی دیگر از داستان‌های فولکوریک ایرانی بازنویسی و بازآفرینی شدند.[۱۳]
شکوه قاسم‌نیا، شاعر کودکان نیز از جمله کسانی است که بازآفرینی‌هایی در زمینه خاله سوسکه داشته‌است. کارهایی همچون مجموعه شعر«خاله سوسکه و آقا موشه» و مجموعه شعر«خاله سوسکه و وروجک» از نمونه کارهای او در این زمینه‌است.[۱۴] به گفته شهرام رجب‌زاده، این کارهای قاسم‌نیا با انتظاری که از شعر می‌رود فرسنگ‌ها فاصله داشته و «سری‌کاری‌هایی» است که فقط حول یک شخصیت «سر انداخته» شده‌است.[۱۵]
مهدی آذریزدی نیز در یک مجموعه قصه منتشر نشده به نام قصه‌های مکتبخانه، داستان خاله سوسکه را بازنویسی کرده‌است.[۱۶]
خسرو صالحی اثری پژوهشی را با عنوان خاله سوسکه در سال ۱۳۸۷ راهی بازار کتاب نموده‌است. در این اثر ۴۰۰ صفحه‌ای، ۱۵۰ روایت منتشر شده از متل خاله سوسکه بررسی شده‌است. این کتاب دارای یک مقدمه ۴۰ صفحه‌ای است
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
در سال ۱۳۸۱ کتاب «خاله سوسکه کجا می‌ری؟» در کشور ژاپن منتشر شد. نگاره‌های این کتاب به قلم مرتضی زاهدی و در سبک اکسپرسیونیسم پدید آمده بود.[۱۸] همچنین روت براون، قصه‌گوی کانادایی نسخه منحصربه‌فردی از این قصه پدید آورده‌است.[۱۹] این نسخه کتاب از پارچه ساخته شده و به کتابخانه تحقیقاتی شورای کتاب کودک ایران نیز هدیه شده‌است
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
در سال ۱۳۸۸ فیلم مستند خاله سوسکه به کارگردانی نادره ترکمانی ساخته شد. این فیلم به روایت تغییرات افسانه خاله سوسکه، از اولین روایت چاپی تا زمان ساخت فیلم پرداخته بود. در این فیلم سحر ولدبیگی در نقش خاله سوسکه نقش آفرینی کرده‌است.[۴۷]
علی‌رغم تمایل استانداری همدان به ساخته شدن این فیلم در این استان، فیلم در بازار سرپوشیده اراک ساخته شده‌است. این فیلم برداشت آزادی از تحقیقات مندرج در کتاب «خاله سوسکه از اولین روایت چاپی تا امروز» نوشته «خسرو صالحی» است. کارگردان این فیلم با توجه به قابلیت بصری بالای افسانه خاله سوسکه، ابزار تکنولوژی و جلوه‌های ویژه سینمای ایران را برای تقویت فضای فانتزی مورد نیاز اینگونه افسانه‌ها بسیار اندک دانسته‌است.[۴۸] این فیلم در فرهنگسرای انقلاب تهران نقد شده‌است.[۴۹]
خاله سوسکه بر آثار سینمایی دیگری نیز تاثیر غیرمستقیم داشته‌است. در سکانسی از فیلم گبه اثر محسن مخملباف، شخصیت اصلی فیلم که مردی میانسال و مجرد است، به دنبال دختر روستایی جوانی به سرچشمه می‌رود. دختر که با لباس قشقایی مشغول شستن ظرف است، در پاسخ به خواستگاری مرد می‌پرسد:«اگر از دستم عصبانی بشی چطوری تلافی می‌کنی؟» و مرد که منشاء سوال دختر را می‌داند پاسخ می‌دهد «برات شعر می‌خونم»[۵۰]
دیدن لینک ها برای شما امکان پذیر نیست. لطفا ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید.
RE: خاله سوسکه که بود؟؟ - فرزاد. - 11-12-2013
اون آقا موشک هستش یا میکی موس؟
